BIJ DE VOORPLAAT
NEGEN «JAAR NA TOEN
Een weggetje buiten, ergens in Indonesië. Bamboe, zon, schaduw, een peloton
netje eenden op patrouille en de sentolojo's als waakzame commandanten er
achter. Zo was het in 1883, in 1933 en zo is het nog in 1983. Er zijn dingen die
niet veranderen, zalig een land waar veel onveranderd kèn en mag blijven, al
was het maar zo'n simpel kampong tafereeltje als dit, dat Rogier - ik geloof
ergens buiten Yogya - vastlegde. En omdat april elk jaar toch weer een bijzon
dere maand is voor dit blad, schenken we U dit stukje onveranderlijkheid in
kleur.
Het wordt deze maand (22 april) negen
jaar geleden dat Tjalie heenging. Als
ik de Tong-Tong van 1 mei en 15 mei
1974 nalees, dan beleef ik opnieuw
de herinnering aan verdriet, verbijste
ring, wanhoop, maar ook de stroom
van troost, vriendschap, medeleven en
uitgestoken helpende handen. Poekoel
teroes, doorgaan, dat verwachtte men
van ons, de achterblijvers.
Negen jaar zijn 3287 dagen als je
denkt in termen van verdriet, tekorten,
teleurstelling en onvervulde wensen,
maar ze flitsen voorbij als je bezig
bent met werken, vechten, volhouden,
winnen. Terwijl ik naar deze foto van
Tjalie aan de wandel met zijn kleindochter.
Tjalie (de laatste) kijk, waarin hij met
ons kleindochtertje van twee de straat
oversteekt, komt dezelfde kleindochter
met wapperende paardestaart in spij
kerbroek en beenwarmers binnenge
rend. Ze vertelt met trots dat ze zon
der test is toegelaten tot het Lyceum.
Op zo'n moment besef ik dat er ne
gen jaren voorbijgingen.
Tjalie gaf me eens een opdracht: "Kijk
eens alle jaargangen door en zet eens
op een rijtje wat we in de afgelopen
jaren hebben gedaan of geprobeerd
hebben te doen." Daar had ik - toen
al - geen tijd voor en ik antwoordde:
"Laten we dat klusje maar bewaren
voor onze ouwe dag!" Het is er nooit
van gekomen, Tjalie heeft die ouwe
dag amper bereikt en ik heb nauwe
lijks nog tijd om op te schrijven wat
ik allemaal nog moet doen, laat staan
om achterom te kijken.
Soms probeer ik een vergelijking te
vinden voor Moesson. Voor Tjalie was
het een berg die hij net als Semar
vrijwillig had ingeslikt en met zich
meedroeg. Een berg met diepe ravij
nen en gevaarlijke plekken, maar ook
met vruchtbare hellingen en heldere
bergstroompjes. Hij droeg die last, zijn
levensplicht, met blijmoedigheid en
moed.
Moesson zie ik als een soort geestelijk
reservaat voor mensen uit Indië. Een
zorgvuldig bewaakt gebied, bescher
ming van waarden, gevoelens, normen.
Een plaats waar iedereen het mooiste
INDISCHE KUNSTENAARS 21 MEI
In Galerie Nusawi in Pasadenha (Den Haag)
loopt momenteel een prachtige batik-schil
derijen tentoonstelling met als kleine neven
expositie werk van René Schafer. Wij schre
ven enige tijd geleden reeds over deze be
gaafd Indo-artist, zijn prachtige masker
replica's en zijn weergaloos fijne pen-
aquarellen.
Op de komende Indische Dag '83 zult U
het werk van Schafer kunnen bewonderen,
naast dat van andere Indische jongens
waarop wij met recht trots kunnen zijn
Bart Filet (zeefdruk, tekenaar) Ton Tati
(illustratief tekenaar) Johan Ghijsels (foto
graaf) Jack Poirrié (cartoonist, tekenaar).
Als Hollandse gast: Eric van Evert, een
jonge schilder die verrukt van de Indone
sische natuur, zijn visie heeft vastgelegd
op het canvas in de orthodoxe stijl die doet
denken aan die van Raden Saleh of Jan
Beynon. Iets bijzonders.
Om deze expositie alleen al is een bezoek
aan het Congresgebouw op de 21ste Mei
de moeite waard I
OUD PADVINDERS UIT INDONESIË
We mogen met genoegen constateren,
dat onze Indonesische vrienden zich
op allerlei terrein geheel zelfstandig
en in eigen stijl bezighouden met za
ken, die ook een internationale kant
hebben.
We hebben terloops wel eens melding
gemaakt van de grote omvang die de
"padvinders" beweging, nu Pramuka
geheten, heeft aangenomen.
Minder bekend is, dat er sinds 1971
ook een begin is gemaakt met een
"oud padvinders" vereniging, Pandu
Wreda geheten. In 1977 werd deze op
de Internationale General Assembly
te Montreux toegelaten als lid van de
"International Fellowship of Former
Scouts and Guides" (IFOFSAG). Zij
nemen meestal met een kleine delega
tie deel aan de General Assemblies.
Nu de 15e G.A., in 1983, van 11-16 juli
Tjalie Robinson
en nuttigste dat hij uit het verleden
kon meenemen, kan overplanten, waar
iedereen welkom is om zich in dit ge
bied prettig te voelen, en kan bijdra
gen tot de rijkdom er in.
Om dat gebied heen ligt de keiharde
wereld, vliegen de kogels je om de
oren en moet je steeds op je qui-Vive
zijn voor aanvallen van onbegrip en
beschuldiging.
Als djaga en kebon in dat reservaat
heb ik er weer negen jaren opzitten.
De oprichter is nergens te zien, maar
hij is er wel.
Alles wat ik hem en U 'kan beloven;
we blijven poekoel teroes.
L.D.
in Nederland gehouden wordt (in "De
Bron" te Daifsen) bleek er onder de
leden van de Pandu Wreda een grote
animo te bestaan deel te nemen. Er
schreven bijna 50 personen hiervoor
in.
Het gaat dus om mensen die vroeger,
meestal in de vooroorlogse jaren, pad
vinder waren, velen in groepen die
bij de NIPV waren aangesloten. Een
groot aantal van hen woont in Ban
doeng.
De deelnemers hebben ook een ang-
kloeng orkest gevormd onder leiding
van de bekende angkloeng dirigent
Daeng Soetigna die zelf ook mee
komt. Zij zullen op de conferentie op
treden.
De delegatie is voornemens te trachten
de angklung instrumenten in Nederland
achter te laten, d.w.z. te verkopen.
Mocht er iemand in geïnteresseerd
zijn, dan kan 'hij zich om nadere infor
matie wenden tot
F. J. van der Veer - Handellaan 16,
1272 EE Huizen - Tel. 02152-5 14 76.
2
