DE VIERING VAN
KARTINIDAG IN INDONESIË
Met NECTAR- essence
1 J. G.YSSEL DE SCHEPPER
I ALLE VERZEKERINGEN
De geboortedag van Raden Ajeng
Kartini is ook dit jaar niet onopgemerkt
voorbij gegaan. Ondanks alle verwar
rende gebeurtenissen in het begin van
deze maand, zoals de devaluatie van
de Rupiah met bijna 40%, de daardoor
veroorzaakte chaos in de tussenhan
del en de consumentenwereld, nog
verergerd door de (valse) geruchten
over een aanstaande sanering (knip
pen) van de banknoten van 5.000,
en 10.000,rupiah (waarom juist die
waarden?), waardoor een stormloop
veroorzaakt werd op de Banken en de
Money-changers om dollars en zelfs
Yens te krijgen in plaats van de tot
sanering veroordeelde R.upiahs, de
grote brand in Glodok-Plaza (mogelijk
sabotage), de mislukte poging tot zelf
moord van een der Chinese tokohou
ders van die Plaza, die het bestond om
een tandenborstel in te slikken (de
man leeft nog, met de tandenborstel
in zijn keel), het bezoek van Mevr. Dra.
Schoo, die na een paar dagen wat
rondgekeken te hebben (alsmaar glim
lachend), verkondigde dat zij zeer vol
daan was over de prestaties van ons
derde wereld land (wat je doet denken
aan de advertenties van "vlot Frans
leren spreken in drie dagen") en de
causerie van de ex-vice-president
Adam Malik voor de associatie van
studenten te Jakarta, waarbij de spre
ker een 'heel ander geluid liet 'horen,
ondanks dat alles is de geboortedag
(21 april) van Raden Ajeng Kartini, de
grote en tragische grondlegster van
de vrouwen-emancipatie (en min of
meer van het gehele Indonesische
volk) in dit land niet vergeten.
Behalve door herdenkings-redevoerin-
gen van de president en Mevr. Soe-
harto, werd Kartini in vele samenkom
sten en door optochten van meisjes
in nationale klederdracht in de hoofd
stad en elders herdacht als degene
die het Licht bracht in de Duisternis
van een feodaal vrouwendom.
Twee van die herdenkingen wil ik hier
in het kort memoreren.
Ten eerste was daar het contest in
zake de keuze van een "Kartini Cilik"
(Kartini als peuter), waarbij de eerste
prijs werd toegekend aan Pingkan
Octavia Dewati, de tweede prijs aan
Vitriandini en de derde aan Joyce
Wifianinti, als zijnde de kleuters die
Dr. An Sosrohadikoesoemo, een nicht van
R.A. Kartini, wier portret achter haar te zien
is. Ed Heken, die deze foto maakte bracht
haar in Salatiga een bezoek (zie Moesson
no. 18, pag. 3).
het meest op de 4 tot 5 jarige Kartini
leken. De drie prijswinnaresjes waren
allen van de kleuterschool in Jalan
Besuki (Mentengbuurt). Of de moeders
even trots waren
Dan was daar het proefdraaien van de
film "Kartini" voor familieleden van
het geslacht Sosroningrat, direkte na
komelingen en aanverwanten van de
bekende Regent van Japara, die door
zijn vooruitstrevende en humane le
venshouding het denken en handelen
van zijn dochter R. A. Kartini zo sterk
beïnvloed heeft. Het tegenwoordige
hoofd der familie, Ir. Arto Sosrohadi-
kusumo en zijn echtgenote Mevr. Joy
ce Sosrohadikusumo (presidente van
een Lionsclub te Jakarta en leidster
van sociale verenigingen voor blinden,
wezen en ouden van dagen), alsmede
Arto's zuster, Mevr. dr. Ani Sosrohadi
kusumo, verleenden door hun tegen
woordigheid aan die proefvoorstelling
een zekere officiële tint. Hun oordeel?
Een goede en deskundig gemaakte
film. Hier en daar een beetje geroman
tiseerd.
De film is door de regisseur Sjuman-
djaya gemaakt naar het boek van
aeoBPOMMSto
Zilveren Medaille Den Haag 1885
Laak 1902
Gouden Medaille Den Haag 1913
maakt U voordelig uw ROZENSTROOP,
sorbets, gebak en zeer fijne likeuren I I
Nu ook Nectar kleurstoffen I I
Vraag gratis receptenboekje bij uw Toko,
drogist of Pharm. fabriek "Phytol" - Afd.
Nectar essence, Wagenstraat 129, Den Haag
Mevr. Dra. Sri Soemandari, "Kartini,
een biografie". Maar hij moet ook een
andere bron gehad hebben. Want er
worden - zij het vaagjes - dingen ge
suggereerd, die alleen aan de direkte
familie bekend waren en die in de
biografie dan ook niet vermeld staan.
Sjumandjaya werd op 5 augustus 1933
te Jakarta geboren (een Leo-kind dus).
Hij studeerde aan de filmakademie te
Moskou en kwam in 1965 in Indonesia
terug. Een regisseur van formaat, ex
direkteur van de filmafdeling van het
Dept. van Voorlichting. In 1974 kreeg
hij de eerste prijs als beste regisseur
met zijn film "Mamad" en in 1976 op
nieuw voor zijn film "Doel, een mo
dern kind". De film "Kartini" geeft op
bewonderenswaardige wijze weer de
sfeer in het feodale Indonesia van die
dagen en in een gezin dat volgens de
familieannalen nog rechtstreeks af
stamt van Prabu Brawijaya, de laatste
keizer van Majapahit. Met hier en
daar een romantisch kijkje op het'leven
van de kleine "prinses" Kartini. De
tragiek tevens, o.a. inzake haar na
lange innerlijke strijd, gesloten huwe
lijk met de Regent van Rembang, een
weduwnaar, die nog in de oude feo
dale geest leefde, alhoewel hijzelf wel
degelijk min of meer moderne ideeën
had.
Sjumandjaya, de regisseur van de
film "Kartini".
Men leze de biografie en zal dan beter
begrijpen wat het besluit tot dat hu
welijk aan zelfoverwinning gekost moet
hebben aan Kartini, die toen eigenlijk
al een volkomen modern meisje was
in westerse zin. Enfin, zulke beslissin
gen worden ook nu nog wel eens ge
nomen. Ook in het Westen.
Want de Vrouw verandert wel in uiter
lijk en stijl. Maar de Vrouwenziel blijft
steeds gelijk
AGUS DARUCH
Alg. Assurantiebedrijf "Argo" j
Kantoor en woonhuis Corn, de Witt- j
laan 83, Den Haag, Tel. 070-55 71 72 1
liiiiiiiiiiiiiiiniiiiiniiiiiiiiiiiitiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiniiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiii
5
