Palmen en Pasirahs (XII)
Potverdrie, dat werd vervelend Hij belde onmiddellijk de A.R. van de Land-
schapskassen op. "Zo? Uitbetaling?" deed die of zijn neus bloedde. "Heeft zij
het geld nog niet ontvangen? Sjonge, dat begrijp ik niet I Ik heb daarvoor toch
opdracht gegeven. Stuurt U de vrouw nog maar eens naar mijn kantoor, Aarde-
man De hypocriet, ziedde deze en kwakte nijdig de telefoon op de haak. Een
echte Don Juan! Tjoet's bezoek aan hem zou deze gauw genoeg ter ore komen.
Bah, schold Aardeman inwendig. Als de uitbetaling nu niet snel geschiedde,
zou hij de Gouverneur verzoeken eigenhandig deze zaak aan te pakken I dacht
hij verontwaardigd. Aardeman zat - zo gezegd - aan diens elleboog. Het ge
tuigde van de diplomatie van Tjoet, dat zij hem 'had benaderd en geen ruchtbaar
heid aan haar zorgen had gegeven.
DE OELÈËBALANGSE OF ATJEHSE TROUW
door Victoria Kaulbach en Dr. J. van Waardenburg
Tjoet Nja Meuligoë en haar
echtgenoot, K. M. Djuwed.
De klok wees twee uur aan. Tijd om
op te ruimen en huiswaarts te keren.
Hij sloot zorgvuldig zijn bureau, con
troleerde de brandkast, waarin zijn
zeer geheime archief was opgeborgen.
Het gebouw liep leeg. Hij knikte tegen
de telefoniste, één van de weinige At-
jehse meisjes die op het Gouverneurs-
kantoor werkte. De meeste employé's
waren Menadonezen, Javanen en enige
Nederlanders.
Buiten sloeg de brandende zon op zijn
hoofd, dat hij haastig met zijn pet be
schermde. De fiets werd hem door de
oppas aangereikt. Snel naar huis door
de beschaduwde straten, ledereen rep
te zich naar de beschutting van thuis.
Pietsend door de stekende middagzon
in het drukke verkeer, overdacht Aar
deman zo het een en ander. De A.R.
ter beschikking zou wel danig uit zijn
humeur zijn, want diens informanten
zouden hem wel elk bezoek van Tjoet
aan de Secretaris gerapporteerd heb
ben De A.R. t./b. was een knappe
man die gevat en kundig was. Hij was
een echte vrijgezel, die binnen bepaal
de grenzen meer kon doen dan ge
huwden. In Atjeh was dit echter moei
lijker dan elders, want hier bestond
alleen prostitutie in een door het Be
stuur gecontroleerd bordeel. De A.R.
t./b. kende heus die wegen wel
Dus was voor ambtenaren voorzichtig
heid geboden, vooral als men zoals de
A.R. t./b. al enkele rangen doorlopen
en tweemaal Hollands verlof genoten
had. Hij zou spoedig beoordeeld wor
den voor promotie tot residentDe
Residentspet was voor elke bestuurs
ambtenaar een baton de maréchal, de
békronig van zijn carrière. Een faux
pas kon die vernietigen. Het zou nog
ongeveer 3 jaar duren, voordat de A.R.
promotie zou maken - èls hij werd uit
verkoren.
Terug van het derde verlof, na ruim
20 dienstjaren, kon de B.B.-ambtenaar
met pensioen gaan, of men werd Resi
dent, met eventuele bevordering tot
Gouverneur, zoals Flipse. Drie van de
tien bestuursambtenaren van een be
paald studiejaar werden resident, over
lijden, ziekte en verandering van baan
meegerekend.
Het zou Aardeman benieuwen wanneer
"zijn sultane" haar toelage zou ont
vangen! Hij passeerde de Demmeni-
brug en reed zijn erf op aan de Lam
Njongweg. Over enkele dagen zou
Gouverneur Flipse weer aanwezig zijn.
Toen het zover was, wapperde de drie
kleur weer aan de mast voor de Gou
verneurswoning. De reis van Batavia
ging per K.P.M., Koninklijke Paketvaart
Mij, (Komt Pas Morgen!) via Singapo
re, Medan, Sabang en tenslotte met
de "Sabangbaai" naar Kota Radja,
welke laatste boottocht nog drie uur
duurde.
"Hebt U nog iets, Aardeman?" was
zijn laatste vraag na alle routinezaken
te hebben afgehandeld.
"Ja, Gouverneur. Herinnert U zich die
zaak van Tjoet Nja Meuligoë nog?"
"Zéker, we hebben daarover genoeg
gepraat."
"Ik weet niet wat er gaande is", ver
volgde Aardeman, "maar - eh - ik heb
een paar maal bezoek van haar gehad
en niettegenstaande ons herhaald ver
zoek en mijn telefonisch contact met
de Administrateur van de Landschaps-
kassen, is haar nog niets uitbetaald."
"Zo, dat's vervelend I"
"Gouverneur, mag ik U verzoeken de
ze kwestie van mij over te nemen?"
"Wij zullen zien; ja, die man heeft veel
te doen," zei de Gouverneur en er
klonk een lichte spot in zijn stem, ter
wijl hij Aardeman veelbetekenend aan
keek. Aardeman stond voor het bu
reau. De Gouverneur keek naar buiten
en dacht er het zijne van. Regeren be
tekent niet altijd alleen de grote lijnen
aangeven of vooruit zien.
"Goed, Aardeman, ik maak het in or
de," zei Gouverneur Flipse tenslotte.
Opgelucht verdween deze.
Twee dagen later werd de A.R. ter
beschikking rechtstreeks bij de Gou
verneur ontboden. Het onderhoud
duurde even. Aardeman zag de A.R.
naar binnen gaan. Na een tijdje hoorde
hij haastige voetstappen op het grind
voor het Gouverneurshuis. Even later
ging de telefoon op zijn bureau: "Aar
deman," zei de sonore stem van de
Gouverneur, "wilt U Tjoet Nja Meuli
goë naar de heer Kramer, de tweede
man bij de Landsdhapskassen zenden?
Die zal haar de maandelijkse uitbeta
lingen doen."
Zijn stem klonk zakelijk. Hij gaf geen
verder commentaar. Zwijgen is goud.
Aardeman schreef prompt een briefje,
dat hij ijlings door de oppas aan Tjoet
liet brengen. Hij wilde ziéh niet in spe
culaties begeven over hetgeen was
voorgevallen tussen de Gouverneur
en de A.R. t./b. maar hij begreep dat
een en ander niet erg prettig was
verlopen.
Tjoet Nja Meuligoë had de zaken af
gewacht in Kota Radja. Nog diezelfde
dag kwam een stralende vrouw hem
vertellen, dat zij haar toelage had ont
vangen. Zijn Sultane schreed hem
daarbij fier tegemoet en glimlachte
hem toe. "Waar een wil is, stamp je
padi." Zij had haar recht gekregen
Welgemoed fietste Aardeman naar
huis. Vanavond waren er tenniswed
strijden. 's Kijken of hij de Assistent-
Resident ter beschikking kon kloppen!
Nou ja, dat hoefde niet meer: deze set
had hij immers al gewonnen
Naschrift
Een Atjëher maakt niet gauw vrienden,
maar heeft hij een vriend gevonden,
dan is hij die trouw tot de laatste snik,
tot in de dood. Een jaar na de boven
vermelde gebeurtenissen, vertrok de
familie Aardeman naar Holland met
twee jaar studieverlof plus drie maan
den om te promoveren. Toen alles in
de woning aan de Lam Njongweg ge
pakt en gezakt stond, kwam op een
avond Tjoet Nja Meuligoë afscheid ne-
6
