r
^De typhoofX-,
DE NIEUWSTE MOESSON UITGAVEN
KM»
ALS 't MAAR LEKKER IS
Een gezellig receptenboek
met gerechten, koekjes uit de
gehele wereld die naar
Indische smaak lekker zijn.
Een selectie uit de beste
door Tong - Tong Moesson
lezeressen ingezonden
recepten.
Prijs f 27,50 - Porto 2,30
f .Ik
"INDISCHE FAMILIENAMEN"
door D. A. Visker
De tweede editie van een
uitgebreid register van
Indische familienamen
(plm. 7.000) en bijzonderheden
over hun oorsprong en
ontwikkeling in de laatste
eeuw.
Een boek dat geslachten na
U nog waarde zal hebben.
Prijs f 29,50 - Porto 4,25
"SCHERVEN VAN
SMARAGD" - door Jill Stolk
Volwassen en scherp vaak,
dan weer kinderlijk en
geestig is de kritiek en de
analyse van Jill Stolk op
zichzelf en haar omgeving.
Een Indisch meisje met een
handvol scherven.
Van smaragd
Prijs f 21,50 - Porto f 4,25
We zaten aan de kust, op de Japanse werf Harima, met
400 Hollanders in een klein krijgsgevangenkamp. Septem
ber 1943; zwaar werk, sjouwen en ploeteren met maar
weinig rust en onder voortdurende druk. ledereen leed
honger en velen waren al moedeloos. Maar in de Zomer
was er toch een zekere verlichting. Bij mooi weer was je
altijd blij het benauwde kamp met zijn voortdurende plage
rijen te kunnen verlaten. De natuur was op zijn best, zelfs
op de werf. Je kon werken in korte broek en vaak met ont
bloot bovenlijf, je zag de heldere lucht, het groen van de
bergen, de ruige ruimte van het watervlak. En niet te ver
geten de vele, vele Japanse bloemen, die zelfs op het klein
ste plekje verschenen. Maar aan het eind van de zomer
kwam er plotseling een eind aan. Dat was door de jaarlijkse
typhoon, die van ver over zee kwam aangestormd om Japan
met al zijn kracht te treffen. Er werd wel tijdig voor ge
waarschuwd.
"Tai Fu" riepen de Jappen ons toe, "Grote wind". Dat hield
in dat dan alles op de werf moest worden vastgesjord.
De grote hijskranen werden met de kop in de wind geplaatst
en verankerd, de schepen in de baai vertrokken haastig
of ze brachten extra ankers uit. Alles wat niet stormvast
was moest worden binnengebracht. Over de daken van ons
kamp werden zware lijnen gespannen want anders zouden
we wel eens in de openlucht kunnen slapen. En dan een
periode van diepe stilte, die haast pijnlijk werd, maar daar
na brak het los
De krijgsgevangenen werden binnen het kamp gehouden.
In de barakken luisterden we gespannen naar het geweld
van de wind; we hoorden het geloei en zagen de wolken
flarden overwaaien. De wind raasde als bezeten over de
berg en de boomtoppen bogen verend door. Er vloog van
alles door de lucht, je zou het niet geloven; planken, bal
ken, zware takken, hele bomen, wanden van gebouwtjes,
alles vermengd met golven zout water uit de baai. Het
schuim vloog in grote vlokken rond. Die gespannen toe
stand duurde uren, je werd er doodmoe van.
Maar dan, even plots als het gekomen was, kwam de stilte.
Het was weer achter de rug. De volgende ochtend moesten
we weer naar buiten en we zagen hoe helder de lucht was,
als schoongeveegd. We moesten met spoed aan t werk
om de ravage op te ruimen. De werf lag bezaaid met aller
lei rommel, die van verre was overgewaaid. Op de kaden
lagen lange slierten zeewier en wrakhout uit de zee. Een
oorlogsschip dat in moeilijkheden was geraakt, werd door
twee slepers binnengebracht. Een werkboot van de werf
was op de kant gesmeten en arbeiders probeerden hem
weer vlot te krijgen. We moesten de hele dag opruimen en
schoonmaken.
Tot het donker bleven we buiten het kamp. De keuken
jongens brachten ons de rijstballen in houten bakken op
het werk. Merkwaardigalle bloemen waren ineens ver
dwenen, de storm heeft alle blaadjes afgerukt. De zomer,
met al haar schoonheid, is definitief voorbij, er zullen geen
warme dagen meer komen, geen bloot bovenlijf meer. We
realiseren ons dat binnenkort de kou komt opzetten, we
zitten weer in het vooruitzicht van een nieuwe harde en
troosteloze winter in Japan. Tropenkinderen werkend in
sneeuw en ijs. De typhoon is voorbij, voor ons was het
een teken des onheils.
D.A.V.
