Het eeuwfeest van de "Nederlandsche leeuw"
Tot één der eerste pioniers op het gebied van genealogie en heraldiek behoort
het oudste Genootschap in Nederland, opgericht in 1883: Het Genealogisch-
Heraldiek Genootschap "De Nederlandsche Leeuw", sedert 1933 genaamd
Koninklijk Nederlandsch Genootschap voor Geslacht- en Wapenkunde.
Haar doelstelling is de beoefening van de geslacht-, wapen- en zegelkunde op
een hoger peil te brengen. Aanvankelijk was de belangstelling niet groot, slechts
een klein aantal - uit historisch oogpunt in de ruimste zin - geïnteresseerden
toonden belangstelling. Het ging hen niet om het "skelet" van de genealogie
slechts gegevens van geboorte, huwelijk en overlijden), doch om de mens in
zijn tijd te plaatsen. Immers, door het verzamelen van meer biografische ge
gevens gaf men ook meer gestalte aan de persoon in kwestie.
De bronnen voor een onderzoek waren echter niet ontsloten: Er waren nog geen
naamklappers op bv. testamenten, poorterboeken enz. Thans is dit alles juist
veel gemakkelijker door de aanwezigheid van al dit soort ontsluitingen.
Allengs heeft het Genootschap in haar
100-jarig bestaan een voorspoedige
ontwikkeling doorgemaakt; de werken
op genealogisch en heraldisch gebied
groeiden uit tot één van de grootste
en belangrijkste verzamelingen (meer
dan 50.000 banden omvattende een
bibliotheek, handschriften, zegels en
wapenafbeeldingen, familie- en andere
archieven) op dit gebied en aanver
wante wetenschappen. Enkele voor
beelden zijn rechts- en kerkgeschiede
nis, alba studiosorum (dit zijn registers
waarin de namen der studerenden aan
universiteiten werden ingeschreven),
gedenkboeken, biografieën, grafschrif
ten, topografie, muziekgeschiedenis
(proefschrift M. A. Vente: bouwstoffen
tot de geschiedenis van het Neder
landse orgel in de 16e eeuw en C. N.
Fehrmann: de Kamper klokgieters, hun
naaste verwanten en leerlingen), rid
derorden en vlaggen, militaria, een
klapper op Oost- en West-Indische
testamenten etc. etc.
Het Genootschap beschikt over de
meest uitvoerige index op genealogi
sche litteratuur en heeft een karto-
theek met een verwijzing naar ruim
een kwart miljoen binnen- en buiten
landse familienamen.
De collectie fiches omvat thans ruim
250.000 fiches met verwijzingen naar
genealogische publicaties van in de
regel tenminste 3 generaties, van Ne
derlandse zowel als buitenlandse ge
slachten.
Er is een kaartsysteem met verwijzing
naar familiewapens. Voorts in beheer
de grootste collectie lakafdrukken in
Nederland.
In de collectie handschriften diverse
dossiers met aantekeningen van en
over families, veelal nalatenschappen
van bekende genealogen. Eveneens
een groot aantal familie-archieven, die
aan het Genootschap ten geschenke,
in bruikleen of ter bewaargeving wer
den afgestaan, om ze voor het nage
slacht te bewaren.
Al dit soort zaken is van groot belang
voor de navorsers. Veel schrijvers ma
ken hier dan ook gebruik van, b.v. voor
een scriptie of dissertatie. Er zijn wer
ken die van belang zijn voor erfelijk
heidsleer en cultuurgeschiedenis; met
name denk ik aan publicaties over
"Aalsmeerse-, Blokzijlse- en Texelse
geslachten", IJslandvaarders enz. On
langs heeft de televisie het Genoot
schap nog bezocht om historische in
formatie en afbeeldingen te verkrijgen
van wapens voor de film "Willem van
Oranje".
In het maandblad "De Nederlandsche
Leeuw" verschijnen gedegen artikelen
op genealogisch en heraldisch gebied,
boekbesprekingen, een inhoud van
binnen- en buitenlandse tijdschriften
(in ruil en/of door abonnement circa
160 periodieken op dit speciale ge
bied) en er is een rubriek "vragen en
antwoorden".
Naast genoemd maandblad worden
uitgegeven het "Bijblad van de Neder
landse Leeuw", waarin uitsluitend ge-
nealogiën van Nederlandse families en
de serie "Werken van het Genoot
schap", waarin specifiek wetenschap
pelijke werken worden opgenomen,
zoals bv. over de adel in het prinsdom
Orange onder de regering der Nas
sau's en haar nakomelingen in de Ne
derlanden, de huwelijksintekeningen
van Schotse militairen in Nederland
1574-1665 en de Nederlandse familie
penningen tot 1813 etc.
Ter gelegenheid van het 100-jarig be
staan verschijnt een lijvig Kwartier-
statenboek waarin o.a. opgenomen zijn
de 32 kwartieren (dat zijn al die voor
ouders van zowel vaders- als moeders
zijde waar men van afstamt) der pre
miers van na de oorlog (inclusief die
van de huidige Minister-president
Lubbers).
Ook wordt het eeuwfeest op numis
matische wijze herdacht in de vorm
van een door de Rijksmunt gegoten
plaquette, ontworpen door de Haagse
beeldhouwer E. L. W. R. Baron Speyart
van Woerden. Op de voorzijde zijn
afgebeeld de portretten van de vorst
(koning Willem III) en de drie vorstin
nen (Wilhelmina, Juliana en Beatrix)
die gedurende de laatste honderd jaar
over Nederland geregeerd hebben.
Op de keerzijde staat de Nederlandse
leeuw.
Tevens wordt in het museum Meer-
manno Westreenianum in Den Haag
in het kader van het eeuwfeest een
tentoonstelling gehouden over oude
handschriften t/m 30 juli 1983, ope
ningstijden maandag t/m zaterdag van
13.00- 17.00 uur.
De eerste beschermheer werd prins
Hendrik der Nederlanden, nadien
Bernhard, prins der Nederlanden.
E. J. C. BOUTMY DE KATZMANN,
directeur.
Ook niet-leden van het Genoot
schap kunnen tegen betaling van
een toegangsprijs van 2,50 in
de bibliotheek en andere verza
melingen van het Genootschap
onderzoekingen doen.
De openingstijden zijn: maand,
en dinsdag van 9.30- 16.00 uur,
woensd. en zaterd. van 9.30 -
12.00 uur. Het adres is: Prins
Willem Alexanderhof 24, 2595 BE
Den Haag.
De heer Boutmy in zijn werkkamer bij het
Geslacht- en Wapenkunde.
Koninklijk Nederlandsch Genootschap voor
18
