KORTE BERICHTEN UIT INDONESIË
BOEKBESPREKING
door SI BANGAU - Jakarta
De totale zonsverduistering.
Zaterdag 11 juni was het dan zover.
Voor Midden Java, een deel van Sula
wesi en zo "verder naar boven" op
de kaart (Merauke en verder), zou de
zon na het warmste tijdstip van de
dag ogenschijnlijk van kleur verschie
ten om vervolgens door de maan te
worden afgedekt om de genoemde ge
bieden te hullen in een vreemd duis
ter. Sedert februari j.l. is de Regering
begonnen met het voorbereiden van de
bevolking op deze gebeurtenis. De na
druk werd er op gelegd dat het een
normaal natuurverschijnsel was, doch
ten zeerste werd ervoor gewaar
schuwd om toch vooral niet recht
streeks naar de zon (ook niet de ver
duisterde) te kijken of bijvoorbeeld
via een emmer water, gekleurde fles,
donker negatief etc. etc., daar dit
blindheid tot gevolg zou kunnen
hebben. Achteraf bleek dat e.e.a. op
zettelijk werd gedramatiseerd, doch
het heeft geholpen. Men heeft er geen
weet van hoeveel lieden hier rondlo
pen, die je uitsluitend iets kunt uitleg
gen door te overdrijven. Het overgrote
deel van de bevolking, vooral in de
gebieden waar de zon slechts gedeel
telijk verduisterd werd, heeft de ver
duistering dan ook via de T.V. gevolgd.
De "Televisi Republik Indonesia" heeft
de verduistering overigens op voor
treffelijke wijze in de huiskamers ge
bracht. Ook de buitenlandse weten
schappers waren zeer tevreden met
in de eerste plaats het heldere weer,
waardoor een goede registratie mo
gelijk was, en voorts met de opvang
ter plaatse. Jammer alleen dat de ver
duistering in feite te weinig touristisch
is verkocht. Zoals U weet zet Indone
sië sedert begin van dit jaar alles op
alles om touristen te trekken (wat
laat? nu toch overal in de wereld de
"DE MENSEN NOEMEN HET LIEFDE"
door Hélène Weski
Ik moet bekennen dat ik geestelijk een
direkte verbinding met Hélène Weski's
werk heb. Misschien omdat ik van de
zelfde generatie ben, afkomstig niet
alleen van hetzelfde geboorteland,
maar zelfs uit dezelfde hoek van dat
land.
Hélène Weski's verhalen (dit is haar
derde bundel in vijf jaar) zijn origineel
- in die zin dat men steeds verrast
wordt, door een nieuwe gedachte, een
persoonlijk taalgebruik, een aparte
wending in een vertelling. Zelfs haar
humor, rustig en understated als die
is, overvalt de lezer. Ze heeft een
eigen stijl: een gevoelige, dromerige,
recessie merkbaar wordt). Het zou toch
een geweldig "extra programmapunt"
zijn geweest voor een bezoek (al dan
niet in tourverband) om een totale
zonsverduistering in Yogyakarta of bij
voorbeeld Ujung Pandang te kunnen
meemaken.
Slachtoffers
Kort na de verduistering spraken de
kranten van twee slachtoffers (volle
dige blindheid) en honderden perso
nen met oogklachten. Een geval van
blindheid in Semarang en een geval
van een scholier in Ujung Pandang,
"die niet wilde geloven dat het gevaar
lijk was om in de zon te kijken." Latere
berichten meldden echter, dat de man
in Semarang aan de beterende hand
was en dat de honderden overigen uit
sluitend met een poliklinische behan
deling konden volstaan.
Spooksteden
Vrijwel alle steden in geheel Indonesië
veranderden zo vanaf een uur of elf in
verlaten oorden. Vrijwel iedereen bleef
binnen of "zocht een T.V. op". Zelf
ben ik door Jakarta gereden waar het
eveneens onwezenlijk stil was. Ik
moest even naar de zuster van mijn
vrouw, die in Pejompongan woont (een
buurt waar het altijd een gekrioel van
kinderen, tukangs, becaks etc. is),
doch ik moest echt even zoeken. Ik
oriënteer me n.l. meestal in buurten
met smalle straten op bepaalde wa-
rungs e.d., maar niets van dat al Zelfs
geen wasgoed buiten of "jemuran ka-
sur". Jakarta was even stil als op de dag
van de parlementsverkiezingen vorig
jaarNa even T.V. gekeken te hebben
dacht ik, ik ga even terug naar huis
en laat ik even op de motor naar Pa-
rung tuffen. En ja hoor, ook de Jalan
R.S. Fatmawati die toch normaliter qua
verkeer niet om door te komen is, leek
afstandelijke basis waaruit plotseling
gevoelsuitbarstingen gezouten en ge
peperd opstijgen. Maar het is zo, deze
verhalen behandelen tenslotte de lief
de en alle facetten ervan, van teder
heid en aanbidding tot vervoering en
ontgoocheling.
De toon van het boek blijft diep ge
voelig, soms overgevoelig. En overal
speelt de natuur een indringende, bijna
overheersende, rol. De natuur kan niet
buiten de Indische literatuur gehouden
worden en die literatuur is dan ook
sensueel - in die betekenis dat, waar
alles in het tropische leven de zinnen
aanspreekt, dit ook zo in de literatuur
wordt overgebracht.
Hélène Weski combineert deze zins
gevoeligheid met een simpele heldere
stijl. Zij houdt de donkere en lichte
stemmingen van haar verhalen in toom.
Liefhebbers van sensationele sexver-
op de "drukte" op de Laan van Meer-
dervoort om 5.00 uur 's morgens op
een regenachtige zondagmorgen, kort
om uitgestorven dus Ook de altijd
druk gebruikte weg naar Bogor over
Parung was "for me and my Harley".
Indrukwekkend was het om je te rea
liseren dat het opvallend koeler begon
te worden en dat het landschap oranje
geelachtig werd. Ik kwam nog net op
tijd om de totale verduistering in Yo-
gya en Ujung Pandang bij mijn kennis
sen in Parung 25 km buiten Jakarta)
op de T.V. te bekijken. Ook opvallend
was dat hun parkieten gezellig tegen
elkaar op het nachtstokje kropen, ter
wijl het toch niet echt donker werd.
De terugweg naar Jakarta? Zoals altijd
van de 1e naar de 2e versnelling en
weer terug - arme koppeling! Het nor
male drukke Jakarta leven nam weer
zijn aanvang, inclusief het neurotische
verkeer.
Ondanks de geruststellende voorlich
ting was ieder toch maar blij toen de
zon weer tevoorschijn kwam. De zwan
gere vrouwen kropen weer onder bed
den en banken vandaan (oud volksge
loof!), op Irian Yaya (v/h Nieuw Gui
nea) werd de sago van het dak ge
haald, ook kon men de met kranten
papier verduisterde ruiten en dichtge-
stopte ventilatiegaten weer van de
kranten ontdoen, de "kepercayaan
groepen" waren toch gelukkig dat zij
de nodige offers hadden gebracht en
de wetenschappers waren dolblij met
een schitterende Corona. Voor die
genen die hopen ooit nog eens een
zonsverduistering in Indonesië te kun
nen meemakenwah sorry ya
over een kleine 350 jaar pas
N.B. Tourist-promotion staat werkelijk
voor niets, de grootste waanzin wordt
nog verkochtIk hoorde zoiets van
100,per bed onder een atap dak
(romantisch) om de zon niet te kun
nen zien. Voor dat laatste kunt U op
bijna elke willekeurige dag in Neder
land terecht, kosteloos I Ik dacht dat
men naar Indonesië ging om verzekerd
te zijn van elke dag zon I q
halen zullen hier teleurgesteld worden.
Maar als zij zich toch aan dit boekje
wagen, zullen ze iets waardevols leren
over wat de mensen liefde noemen.
GREET GAUDREAU
De mensen noemen het liefde - door
Hélène Weski - f 22,50, porto f 2,30.
KRUIZEMUNT-KEMANGI
Wie moet nog een kruizemunt-
plantje met kemangi-smaak U
kunt ze bij Moesson op de Prins
Mauritslaan 36 ophalen. Opstu
ren doen we niet hoor, minta
ampoen Ik heb ze in de grond
staan, dus voor het weer koud
wordt heeft u nog een geurige
oogst. Ze hebben het eeuwige
leven, dat wel.
31
