Hindoe zich bevrijd van de heerschap
pij van de Moslimse Groot-Moghol
Aureng Zeb en zich een onafhankelijk
vorstendom geschapen. Hij was nu
een krachtig vorst, doch hem ontbrak
de godsdienstige wijding door Brah
manen. Daar was echter één groot
bezwaar aan verbonden. Shiwa-ji was
wel een groot krijger, doch hij behoor
de niet tot de kaste der krijgslieden.
Hij was een "waisja", kon dus in feite
geen vorst zijn. Wat was hieraan te
doen? "Historisch" onderzoek bracht
aan het licht, dat hij inderdaad van
ksatrija's afstamde, doch dat dit in de
loop van de tijd vergeten was en dat
zelfs de religieuze verplichtingen, die
elke ksatrija behoorde na te leven,
lang verwaarloosd waren. Herstel van
deze fout was mogelijk door een rijke
betaling aan de goden, d.w.z. aan de
Brahmanen. Alzo geschiedde Boven
dien kostte ook de plechtige vorsten-
wijding heel wat. Telt men daarbij nog
de talloze geschenken aan arm en rijk,
dan is het begrijpelijk dat de schat
kist van de Mahrattenstaat na de kro
ning de bodem liet zien. Ter aanvul
ling van dit deficit werden geen le
ningen gesloten of belastingen uitge
schreven, doch een rooftocht bij de
buren ondernomen.
Zulke vorstenwijdingen kwamen in
deze eeuw nog in het enige gebied
van de Archipel voor, waar de Hindoe
ïstische cultuur in stand is gebleven,
t.w. op Bali. Dr. Swellengrebel heeft
hierover een boekje geschreven: "Een
Vorstenwijding op Bali".
Daarbij spelen de pedanda's, de pries
ters een bijzondere rol, niet enkel die
van Sjiwa, doch ook de pedanda
Boeddha. Daarmede ontvangt de tot
vorst gewijde zekere eigenschappen
MENTENG PULO
Elke keer als ik naar Indonesia ga,
bezoek ik het graf van mijn zusje
Klaske, op het ereveld Menteng Pulo
in Jakarta.
Dit jaar bezocht ik ook het ereveld
Ancol, waar bijna 2000 mensen liggen,
die door de Japanners werden ge-
executeerd. Je wordt er werkelijk
niet goed van, bij het zien van die
duizenden kruisen. Nederlanders en
Indonesiërs werden op wrede wijze
afgemaakt
Het valt mij steeds weer op hoe bij
zonder vriendelijk je begeleid en op
gevangen wordt door de mensen die
op de erevelden werken. Zo halus,
als alléén een Indonesiër kan zijn.
Het is voor mij persoonlijk dan ook
een troost, te weten, dat onze doden
bewaakt en dat de erevelden zeer
der goden of kan die verwerven.
Dat de plechtige vorstenwijding, oud
tijds door de Hindoe's op Java inge
voerd, tot in deze eeuw op het Hindoe
ïstisch gebleven Bali nog in zwang
was, behoeft geen verwondering te
wekken.
Doch wel is merkwaardig, dat in het
Moslims geworden Java tot in de 17e
eeuw daarvan nog sporen zijn over
gebleven. Meermalen komt het n.l.
voor, dat bepaalde hoge geestelijke
heren over het al dan niet vorst zijn
van een Javaans heerser een beslis
send woord spreken. Soenan Kali Dja-
ga, wiens graf in Demak nü nog hoog
vereerd wordt, trad in de 16e eeuw op
als beschermer en behoeder der heer-
fraai onderhouden worden door deze
lieve mensen.
Alle lof voor hun werk op de ere
velden in Indonesia.
ADRI M. BONTEKOE
ZO NOEMEN WE DIE HIER
Een laatste reactie van Ellen Vijsma
uit Queensland op de vruchten-serie.
Aardig om de buitenlandse namen van
onze bekende vruchten te weten en
te onthouden, mocht U ooit in Austra
lië komen "Wij wonen nu 8 jaren op
deze farm, in het Bundabergse. Hier
is een lijst van bomen die we geplant
hebben. Sirkaja's en advocaten (elk
150) zijn voor onze "living"; de rest
is hobby".
kedongdong - yellow hog plum. De
vruchten zijn nogal klein maar zalig I
zuurzak - soursop. Onze boom is pas
4 jaar oud. We eten dus van onze
buurmans boom die bijna 50 jaar oud
is. djeroek bali - pomelo. Nog geen
vruchten, kemirie - candle-nut. De eer
ste vruchten dit jaar. djamboe aer ma-
war - rose apple. Djamboe aer met
rozengeur. djamboe bidji - guavas.
Sappig, zoet, zaalig. Net onkruid
djamboe monjet - cashews, djamboe
sers van het nog jonge rijk Mataram.
De priestervorst van Giri (bij Gresik)
ontvangt de vorst van Padjang, die
hem om toestemming tot zijn optreden
als Sultan komt vragen. Inderdaad
geeft deze, soenan Parapèn genaamd,
daartoe verlof. Evenwel, tijdens de
daarop volgende maaltijd valt het de
geestelijke gastheer op, dat een onder
geschikte van de Padjanger, t.w. ki
ageng Mataram, genaamd Pamanahan,
zulke goede manieren heeft. Hij laat
anderen n.l. voorgaan Daarop spreekt
de wijze priestervorst een voorspelling
uit: éénmaal zullen de nakomelingen
van die ki gedé Mataram over gehéél
Java regeren. Zelfs Giri zal aan Mata
ram onderdanig zijn Natuurlijk komt
deze profetie uitKi gedé Mataram s
zoon was de grote stichter der dynas
tie, genaamd Sénapati, en onder diens
kleinzoon, sultan Agong zou het Ma-
taramse rijk zijn hoogtepunt bereiken.
De grote geestelijke heren van de Is
lam zijn dus in de plaats getreden, van
de Sjiwaïetische pedanda's en beschik
ken over de posities der vorsten, zelfs
onder de Islam. Boeddhisme en Sji-
waïsme mogen verdwenen zijn, de
vorstenwijding door hoge geestelijke
figuren heeft nog lang stand gehouden.
In elk geval, van de opvatting, dat
de Hindoe's zich met geweld van de
heerschappij over Java zouden hebben
meester gemaakt, blijft niets over. De
op Java aangekomen Hindoe's misten
daartoe volstrekt de nodige middelen.
Veel aannemelijker is, dat zij op zacht
aardige wijze, door vreedzame ver
breiding van hun religies, de Javanen
hebben geboeid en geestelijk over
wonnen. De sporen dezer geestelijke
overheersing zijn nimmer geheel uit
gewist.
bol - malasian apple.
kesemek - persimon. spatodea - afri-
can tulip tree. katès - pawpaw. In
meat-tenderiser zit een aftreksel van
katès bladeren, moerbeien - mulber
ries. We zien zelden de vruchten. Vo
gels zijn vlugger doerèn - durian. Wil
maar niet groeien hier. Hebben het
drie keer geprobeerd. Alles ging dood.
trenggoeli - golden shower. Indian la
burnum. flamboyant - poinciana
kembodja - frangi panni. Is een zeer
geliefde bloem in Australië. Dit is de
enige boom van deze lijst die we niet
in onze tuin hebben (kerkhofboom,
zegt mijn man).
ELLEN VIJSMA
HEIMWEE?
Sinds een jaar, geloof ik, lees ik uw
blad. Het is fijn het steeds weer in de
brievenbus te ontvangen.
Al die verhalen van vroeger, de ge
dichtjes en oproepen om bekenden,
ik lees ze graag. Maar ik moet wel
elke keer janken, mijn heimwee wordt,
hoe langer ik in Holland ben, erger.
Ik ben 10 jaar geleden terug geweest.
Het was verrukkelijk, maar diep in
(lees verder volgende pagina)
Pedanda bij het offeren.
(Foto: R. L. Mellema)
7
