"Maar ook geen bouillon en andere
dierlijke produkten", zei ik nog.
"Neen, neen, maak je maar niet on
gerust", antwoordde Kamiran, die
daarna voor elke maaltijd onze wensen
kwam opnemen.
"Waarom is hier nu alles weg?", vroe
gen we onder meer aan Kamiran. Hij
legde het ons haarfijn uit. "We hebben
een uiterst beroerde tijd gehad, ik ben
blij dat ik het er levend vanaf heb ge
bracht. Eerst de politionele akties in
1947 en toen weer begin 1949. Veel
is toen in brand gestoken. Het oude
hotel Lawu, hotel Beau Site, alle hui
zen hier. Toen in 1965 broedermoord,
de communistenopstand. Vele slacht
offers, veel vernielingen." Hij lacht, hij
leeft nog.
"Hoe lang werk je per dag?" willen
we weten.
"Ik begin om half zes 's ochtends. En
dan tot een uur of half tien 's avonds.
Hangt er een beetje vanaf wanneer de
gasten avondeten willen hebben."
"En je vrouw?"
"Die is tani, teelt ketala, ubi, djagoeng,
ja, geen gemakkelijk leven, maar kin
deren hebben allemaal goed onderwijs
gehad. Wij hadden daar vroeger geen
geld voor en ik ben dus nauwelijks op
school geweest," zegt Kamiran.
Kamiran's verhaal over de vernielin
gen verifieerden we: het klopte alle
maal. Ook achterhaalden we via hem
een oud verhaal uit de Nederlandse
tijd. Er zou in de bossen boven Saran-
gan een menseneter, genaamd War
ning Boyo huizen. Ik stak mijn licht op
bij hem. Hij begon te glunderen.
"Dat verhaal ken ik van mijn groot
moeder. Helemaal geen menseneter,
dat was het verhaal dat de Nederlan
ders rondstrooiden omdat ze bang
voor hem waren. Neen, het was een
Sakti, een wijze man, die als kluize
naar in de bergen leefde. Hij had ma
gische krachten. Hij was net zo als U:
at ook geen vlees
Ik begreep nu dat Kamiran zelfs ach
ting voor ons had omdat we vegeta--
riër waren. Nog nooit meegemaakt in
Europa. Kamiran vertelde nog: "De
Javanen vroegen hem altijd om raad
als ze ziek waren of problemen had
den. Maar blanken liet hij tot op vijf
meter naderen, en dan was hij opeens
weg. Hilang, zo maar onzichtbaar.
Geen wonder dat de blanken bang
voor hem waren en klopjachten orga
niseerden om hem te vangen, die
'menseneter'."
Openbaar vervoer
Het openbaar vervoer in Indonesië, al
thans op Java en op Bali, want verder
strekt onze ervaring niet, is goed ge
regeld. Treinprijzen zijn 'gedemocrati
seerd', kosten een krats. Van Bandung
naar Yogya (een reis van tien uur) be
taalden we in de tweede (hoogste)
klasse voor een gereserveerde plaats
f 15,per persoon, kind half geld.
Men kan echter niet zomaar een kaar
tje kopen. De dag tevoren gaat men
naar de stationschef, geeft hem een
kleine fooi en bespreekt de plaatsen.
Christelijke MULO - Yogyakarta - Schooljaar 1939/1940 - Klas 1 C
Voorste rij v.l.n.r.: Jaap Heydanus, Soeripto, Winnie Beem, Daan Andoetoe, Victor Breuer.
2e Rij v.l.n.r.: Els Penningnieuwland, Trees Wenno, Rosa Kesaulia, Waliie Beem, Jeanne
(Mien) van Blommestein, Wies Hesselink, Els Fredriksz, Sophie Flamang, Hettie van Affe-
len van Saemsfoort, Hanna van Zijp.
3e Rij v.l.n.r.: Eric Stephanus, Elmier Felix, Anita Portier, Co van der Heide, Ellen van
Waardenburg, Tillie Fredriksz, Annie Daemke, Trees Szrama, Evie Welker, Heer Oldhof
(directeur). 4e Rij v.l.n.r.: Henk Glaser, Frans Pelt, Ulrich de Pagter, Hennie de Jonquire
Gerrit Burgman, Johan Yung, Rob Kessing, Gerrit Gouw, Vennie Bonte.
Wie kent deze jongelui of herkent zichzelf op deze foto en wil contact opnemen met
ROB KESSING, Vijverlaan 20, 2742 ZJ Waddinxveen, tel. 01828- 1 31 80.
Men krijgt een regu en haalt de kaar
tjes bij hem af voordat de trein ver
trekt. In Jakarta regelde ons reisbureau
de zaak voor ons, in Bandung het
Guesthouse. "Waarom zo ingewik
keld?" wilden we weten?
"Om zwarte handel in besproken plaat
sen te voorkomen."
Plaatselijk vervoer gaat goed per bus
(kost ongeveer 30 ct, ongeacht de af
stand) of met de talloze Honda en
Colt minibusjes die een vaste route
voor een vaste prijs rijden. Opstap
pen waar men wil langs de route, uit
stappen evenzo. De Guesthouses we
ten de prijs en de routes. Kosten on
geveer 45 cent per persoon, kindertjes
gratis, evenals in de bus. Wij vonden
het een uitstekend systeem. In Jakarta
gebruikten we echter uitsluitend taxi's
omdat we er maar kort waren en geen
zin hadden ons te verdiepen in de
routes.
Ook de taxi's zijn goedkoop in Jakarta.
Let er wel op dat ze een meter hebben
en vraag de chauffeur voor vertrek te
laten zien dat deze werkt. Tawarren is
dan overbodig. Wat het tawarren be
treft: doe dat niet met de botte bijl,
doch lachend. "Ach, ik ga failliet, rugi.
Reken me toch een ochtendprijs (mid-
dagprijs etc.)" Het is tenslotte een
spel dat men graag meespeelt en waar
bij ieder in zijn waarde gelaten wil
worden. De botte bijl werkt soms ave
rechts: men weigert te verkopen.
Dan nog een andere tip: zorg vanaf
de aankomst op vliegveld Halim voor
kleingeld. Briefjes of munten van 100
Rp en 500 Rp. Men heeft het steeds
nodig. Wissel dus zoveel mogelijk
groot geld als dat mogelijk is. Een
goede tip die we in Den Haag kregen,
en waar we veel plezier van hadden.
Ook deze: confirmeer steeds een paar
dagen van te voren een voorgenomen
vliegreis. Telefonisch als men ter
plaatse is. Is men niet ter plaatse dan
kan men bijvoorbeeld het reisbureau
vragen behulpzaam te zijn, want inter
lokaal telefoneren is belachelijk duur.
Ons reisbureau in Jakarta verleende
ons hierbij uitstekende service en bel
de zelfs ons laatste Guesthouse op
voordat we arriveerden uit Bali, om te
laten weten dat alles in orde was.
Wie tijd neemt om alles een beetje uit
te zoeken, en daar ook plezier in heeft,
kan een prettige vakantie in Indonesië
hebben. En voor wie wat gemakzuch-
tiger is: schakel een reisbureau met
goede Indonesische contacten in.
Check zelf wel de vliegprijzen, want
dat kan geld schelen. En wie niet op
ziet tegen een paar uur extra vliegen
kiest natuurlijk Singapore Airlines die
niet lATA-gebonden is en dus een veel
betere service aan boord heeft dan
vele anderen, met alle drank gratis,
op elk gewenst moment.
21
