KIMM Indische spekkoek
I J. G. YSSEL DE SCHEPPER
1 ALLE VERZEKERINGEN
9
ook vele gezangen vertaald voor het
liedboek van de Ned. Hervormde Kerk
en als ik die zing zie ik zijn doordrin
gende blik weer voor mij.
De boe'kenscene verplaatste zich in
de vijftiger jaren naar Amsterdam en
nam, als je de verslagen las, meer en
meer het "marktkarakter" aan, met
"standwerkers" die elkaar produkten
aanprezen en versierd met allerlei
happenings die het boek niet centraal
stelden. Ik zuchtte. Ik had ze even
tot leven gewekt, maar nu verzonken
zij weer, al die heengegane auteurs:
Top, Marie, Fenna, Jan, Albert, Ben,
Hans, Godfriedweggedragen op
de golven van de tijd. Alleen hun werk
leeft voort, of is toch hun wezen "ver
eeuwigd?" Vaak denk ik van wel.
Alleen Willy Corsari is er nog, in de
tachtig en met een nieuw detective-
boek. En dan ikzelf
Op dit moment kwam Lilian binnen,
actief en druk als immer, pakte mijn
hand en vroeg waarom ik niet bij de
prominenten was in zaal I. Als ik rus
tig wilde zitten moest ik naar zaal II,
maar eerst even kennismaken met de
auteur van het boek over Njai Loro
Kidoel (vroeger noemden wij haar
Ratoe) René Adeboi.
In de andere zaal werden krontjong
liederen gezongen en ik dacht terug
aan vroeger, zo op een maanavond,
dan hoorde je soms een "banjo" of
"ukelele" in de tropennacht. Krontjong
hoorde je altijd wat gedempter, met
iets weemoedigs of melancholieks,
ook wel eens uitbundig of met humor,
zoals het "toewan bilang ja, tetapi
nonna bilang nee." Maar elektrische
guitaren vervingen nu de mandolines,
geluidversterkers maakten er iets heel
luids van. Maar je kunt natuurlijk een
performance niet vergelijken met het
spontane uit het hart gegrepen ge
zang achter de een of andere pagger.
Dus ging ik zitten aan een tafel waar
al twee dames zaten, na eerst ge
vraagd te hebben of het kon. Waarop
een van haar oprees met uitgestoken
hand en zei: "U is Ems van Soest,
ik herken U van verleden jaar." Bege
leid door de luide krontjong vertelden
we elkaar: "Ik was twee, toen ik naar
Indië ging." "Ik drie" en we staken
vingers op.
Terug in zaal I vroeg ik aan Lilian mij
voor te stellen aan Mieke den Ouden-
Hille, wie ik vertelde dat ik de titel
van haar boek "Ik wou dat ik een
Vlinder was" zo goed vond, omdat ik
zelf soms ook de vrije vlucht van
vlinders benijd. Ik heb een divankus
sen met losse vlinders er op, want
vasthechten doe je die "goochelaar
tjes van God" zoals Augusta de Wit
ze noemde, natuurlijk niet. Mieke den
Ouden zette haar handtekening in het
boek, nu keerden de rollen zich eens
om, wat ik leuk vond.
Toen Lilian de groep Indische auteurs
naar de andere zaal riep, voelde ik
een hand om de mijne, die bleek toe
te behoren aan Victoria Kaulbach. Ze
had zeker gezien hoe ik omzichtig mijn
weg zocht door het levensgevaarlijke
Congresgebouw met zijn vele op- en
afstapjes. Ik bereikte zo veilig mijn
plaats en keek vandaar toe hoe Lilian
de auteurs aan het publiek voorstelde.
Een knappe dame kijkt mij aandachtig
aan. "Is het waar, mevrouw van Soest,
dat U al 90 jaar bent?" "Nee, ik ben
wel aan mijn ogen geopereerd en loop
daarom omzichtig, maar ik heb nog
15 jaar voordat ik, als God het geeft,
zo hoogbejaard zal- zijn." Later be
denk ik dat in de vorige Moesson
heeft gestaan, dat de sympathieke
Hein Buitenweg op die leeftijd is over
leden. lo zie je, soms worden artike
len zo haastig gelezen, dat er tjam-
poers ontstaan.
Ergens bij een ijstent stuit ik op een
gewezen collega van Buitenlandse
Zaken. "Heb je de Paria van Glodok
gezien?" We spreken over Victor Ido
van de Wall en weer rijst een schim
voor mij op: Hij woonde in 1945 in
het Bezui'denhout, was daar te zien
met zijn spits baardje, zoals Koos
Speenhoff er te zien was met zijn
ruige baard en flambard. Beiden over
leefden het bombardement niet.
Een lange jongen, minstens 1.80 m
komt voorbij en roept in het langsgaan:
"Ga nog niet naar huis, hoor!" Mijn
ex-collega schudt het hoofd. "Elf jaar
en een eerste prijs discodansen."
"Ik wou dat ik een vlinder was".
Thuis beg'in 'ik te lezen in het boek
van Mieke den Ouden. Het 'is geschre
ven in een absoluut onsentimentele,
zakelijke stijl, bijna als een rapport,
hetgeen ook klopt, want ze heeft er
gedeelten van kampverslagen in ver
werkt. Maar het treft juist daardoor:
de geestkracht van deze vrouwen en
meisjes in het Jappenkamp op Suma
tra komt daardoor goed tot zijn recht.
Bovendien las ik met vreugde hoezeer
deze mensen, zowel kampleidsters als
inwonenden, gesterkt werden door hun
onwrikbaar geloof, waardoor zij soms
de tegenwoordigheid van de Heilige
Geest tastbaar voelden. Met spanning
lees je de pagina's over het en bloc
zich verzetten tegen 'de eisen van de
Jap om de jonge meisjes mee te krij
gen, waarbij zelfs het dreigement van
doodstraf de moeders en de leidsters
niet vermocht af te schrikken. De op-
Stort f 20,— op giro 158225 en
U ontvangt een spekkoek van
ca. 500 gram, in speciale ver
pakking, franco thuis.
"KIMM", Joh. Verhulststraat 98
Amsterdam-Z. Tel. 020 - 72 84 61
illllNIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIjllllllllllllllllllIll^
Alg. Assurantiebedrijf "Argo"
I Kantoor en woonhuis Corn, de Witt-
laan 83, Den Haag, Tel. 070 - 55 71 72
Illlljlllllllllll|i|||||ff
gelegde straf werd door de Jap dan
ook "vergeten". Een treffend getuige
nis van goddelijke hulp.
Soms heb ik merkwaardige ervaringen.
Toeval? Toen ik het boek opensloeg
op pag. 50 zette ik de radio aan omdat
ik lezen bij zachte muziek aangenaam
vind. Maar je zou natuurlijk ook kei
harde pop door kunnen krijgen, tien
tegen een zelfs. Maar al was het Udo
Jurgens, een moderne zanger dus, hij
zong alsof hij met mij M'ieke's boek
ging meelezen:
Es flattert 'da in meine Brüst
Ein bunte Schmetterling
en hij wil met die bonte vlinder uit
vliegen naar een 'land waar rechtvaar
digheid en vrede heersen. Het was
een heel bijzondere ervaring, waard
om op te tekenen.
En de titël van het boek is dan ook
ontleend aan de hartekreet van een
kind, dat boven het hek van het kamp
een vlinder zag opwieken. "Mammi,'
ik wou dat ik een vlinder was." Hoe
kon ik meevoelen, omdat ik mezelf
weer zag, in volle vrijheid en kinder
geluk staande aan de kembang sepa-
toeheg te Malebahie, het doen van
vlinders volgend van rups via cocon
tot bonte vlinder. De uitroep van dit
kleine meisje is opgestegen uit de
cocon van het kwellende onvrije kamp,
om de hunkering wakker te houden
naar een nieuwe wereld van recht
vaardigheid en vrede.
Een gezellig receptenboek met
gerechten, koekjes uit de gehele
wereld die naar Indische smaak
lekker zijn. f 27,50, porto 2,30
