(Geidnodig
LMé
/ctiokcxuion
Kareldoormanweg 9
3317 ZD Dordrecht
078-1808 66*
VOORBEELDEN CONTINU CREDIET
VOORBEELDEN PERSOONLIJKE LENING
Dagelijks geopend van 9 uur tot 20 uur
tel: 078-180866* bij geen gehoor 013 - 34 28 49
BOEKHANDEL MOESSON
"Mariniers in aktie op Oost-Java"
"Over de planten der Goden"
Kredietlimiet
Aflossing
per maand
incl. rente 21/2
Rente per maand
berekend over
uitst. saldo
Theoretische
looptijd in
maanden
f 6.000,--
f 10.000,--
17.000,--
150,--
250,--
f 425,--
1.267
1.267
1.132%
57
57
54
Kredietbedrag
(netto in handen)
36
maanden
48
maanden
60
maanden
6.000,--
f 10.000,--
15.000,--
f 209,79
f 349,65
515,49
f 167,60
279,34
410,10
141,83
236,39
347, --
(Vervolg: "Bureau van den Landvoogd")
Indië". Deze oprichting was destijds
een gedurfde onderneming, in een
Land, waarin behalve de officiële "Ja-
vasöhe Courant" (Staatscourant), nau
welijks plaats was voor niet-officiële
publicaties, laat staan voor èfwijkende
meningsuitingen. (Oost-Indische Spie
gel: R. Nieuwenhuijs, blz. 120).
Canter Visscher, Algemeen Secreta
ris onder Gouverneur-Generaal J. J.
Rochussen (1845-1851), maakte het als
rechterhand van de Landvoogd, wel
heel erg bont, door op 22 Mei 1848
(het "revolutiejaar"), tezamen met Ds.
W. R. Baron van Hoëvell (1812-1879),
predikant der "Maleische Gemeente"
in Batavia, voorloper van de etische
politiek en met Mr. Ardesch, President
Raad van Justitie in Batavia, een open
bare vergadering in de Sociëteit "De
Harmonie" te beleggen om uiting te
geven aan Indische wensen. Zoals
vrije drukpers, verbetering van het on
derwijs, vertegenwoordiging in Hol
land, afschaffing van de bepalingen
omtrent uitsluiting van in Indië ge
borenen voor hogere functies in 's-
Lands dienst. Dat was nogal wat, in
de autoritair geregeerde Indische
Samenleving. Met het oog op het
revolutionaire karakter van de verga
dering, besloot Gouverneur-Generaal
Rochussen een compagnie Infanterie
in de nabijheid van "De Harmonie"
achter de hand te houden om zonodig
te kunnen ingrijpen, de vergadering
uiteen te jagen en booswichten te ar
resteren. Door dit machtsvertoon ver
liep de vergadering rustig. Niettemin
werden de heren Canter Visscher, van
Hoëvell en Ardesch voor ontslag voor
gedragen, doch, toen dit de drie "re
volutionairen" ter ore kwam, vroegen
zij zélf ontslag, hetgen hen omgaand
werd verleend (zie J. J. Rochussen
Toelichting en verdediging van eenige
daden van mijn bestuur in Indië";
1853).
Latere bekende Algemeen Secretaris
sen waren o.m.
Jhr. Mr. A. C. D. de Graeff (1872-1957),
als jong ambtenaar ter Algemene Se
cretarie begonnen, werd Algemeen
Secretaris, daarna Lid en Vice-Presi
dent van de Raad van Indië (1914-
1918), voorts Gouverneur-Generaal
(1926-1931), tenslotte Minister van
Buitenlandse Zaken (1933-1937).
J. Hulshoff Pol, die na zijn Algemeen
Secretarisschap in 1920 Lid van de
Raad van Indië werd.
G. R. Erdbrink (1881-1954), Algemeen
Seecretaris (1920-'21 en 1924-1930),
daarna Lid van de Raad van Indië
(1930-1934).
Ch. J. J. M. Weiter (1880-1972); begon
als jong ambtenaar ter Secretarie, was
van 1921-1924 Algemeen Secretaris,
daarna Lid en Vice-President van de
Raad van Indië (1924-1931), tenslotte
driemaal Minister van Koloniën (1925-
1926; 1937-1939 en 1939-1941).
Vele Algemeen Secretarissen zijn Lid
van de Raad van Indië geworden, het
hoogste bestuurscollege in Neder-
landsch-lndië. De Landvoogd zat bij
gewichtige zaken (Begroting, Bezuini-
ging-1933, Bestuurshervorming, Rub
berrestrictie, etc.), de Raad voor. De
dagelijkse leiding was in handen van
'de Vice-President, de hoogste ge
zagsdrager na de G.G., die bij diens
ontstentenis de Landvoogd moest ver
vangen.
Indië's hoogste College was (in de
jaren 1920-1940) samengesteld uit een
financieel deskundige, een jurist, twee
Bestuursambtenaren (één uit de Bui
tengewesten), twee Inheemse leden
en de Algemeen Secretaris. Voor
laatstgenoemde was dus min of meer
een "vaste" plaats gereserveerd; de
ervaring en administratieve routine,
relaties en "inside information" van
een goéd Algemeen Secretaris, waren
in de Raad van grote waarde.
Door de ingrijpende bezuinigingen,
was in 1935 het aantal leden van de
Raad van 7 tot 5 teruggebracht; hier
door was de plaats van één Inheems
lid en die van de Algemeen Secretaris
komen te vervallen. De twee laatste
vóóroorlogse Algemeen Secretarissen
(P. J. Gerke, 1930-1935 en J. M. Kive-
ron, 1935-1942), zijn dan ook géén
"Edeleer" geworden.
Bij Indië's capitulatie op 8 maart 1942,
hield het oude Nederlandsch-lndië, en
dus óók de Raad van Indië, op te
bestaan.
Sic transit gloria mundi - zó vergaat
de roem van de wereld. Wat overblijft,
is een stukje in Moesson
Literatuur:
- "Herinneringen"
Jhr. Mr. B. C. de Jonge.
- "Oost-Indische Spiegel";
R. Nieuwenhuijs.
- "De laatste Landvoogd";
J. C. Bijkerk.
- "Rondom de Buitenzorgse Troon";
Bijl de Vroe.
- Eigen archief.
Zojuist verschenen:
de memoires van Willem Moraal uit 1946-1949
Prijs f 32,50 gebonden, f 27,50 paperback
door Richard Evans Schultes - Albert Hofmann
Over hekserijkruiden, hallucinoge en giftige planten, bedwelmende en
planten met mystieke krachten. Een opzienbarend, soms ook angst
wekkend boek. Rijk geïllustreerd f 49,50, porto f 5,25.
18
