BIJ DE VOORPLAAT
IN MEMORIAM Mr. MOH. ROEM
De 24ste september j.l. heeft Indonesia een van haar beste zonen verloren.
Mr. Moh. Roem is heen gegaan.
Mr. Moh. Roem, Drs. Hatta en Sutan Sharir zijn het geweest, die uiteindelijk
de onafhankelijkheid van de Republiek Indonesia tot stand hebben gebracht.
Waar Hatta en Soekarno de proclamators waren, daar zijn Roem, Sharir en Hatta
degenen geweest die die proclamatie door hun wijsheid, eerlijkheid en diploma
tiek talent tot een tastbare werkelijkheid hebben gemaakt.
KLEINSTE
ZELFSTANDIGE
Zijn naam is bij de Kamer van Koop
handel niet bekend, noch bij welke
Investeringsbank ook. Zijn bedrijf is
daarom ook niet belastbaar, de enige
last draagt hij zelf iedere dag in een
kapotte koffer en een plastic tas.
Bouwsubsidie heeft Pak Ali nooit aan
gevraagd.
De enige verbouwing aan de vaste in
ventaris van zijn bedrijf geldt de Stoel.
Kosten noch moeite waren aan het
zitbaar maken verbonden, wat overi
gens duidelijk te zien is. Niettemin
heeft Pak Ali vestigingen over de ge
hele stad, met dien verstande dat er
maar één tegelijk in bedrijf is, namelijk
die waar hij zelf schaar en scheermes
zwaait.
Zijn lievelingsstandplaats is deze aan
Gunung Sahari. Stromend water aan
wezig, schaduwrijke flamboyants aan
een brede wegstrook, rustende betjak
bestuurders en verkopers gelegenheid
biedend knippen en scheren te over
wegen.
Van de week sprak ik een kennisje in
Den Haag dat haar zoontje net bij de
kapper had gebracht. Nieuwe coupe,
"model batok" zou mijn moeder het
genoemd hebben. "Wel duur, zei ze,
30,Maakt niet uit of het een kind
is of een volwassene, kop is kop, haar
is haar."
's Lands wijs, 's lands kapperstarief.
Pak Ali weet ook dat zijn tarief aan
gepast is en niet boven de Rp. 500,
moet liggen. Hij zou geen sterveling
op de Stoel krijgen, zelfs niet met een
Braun Synchroom Plus.
Weet U dat ik gewoon weg ben van
IN DIT BLAD BIJDRAGEN VAN:
Kees Schaap
Dick Visker
Agus Daruch
A. C. van Ahee
J. Th. Bruinsma
Vic Boldy
G. J. M. Weiter
Boelie
Hetty Eichholtz
Jan Blokker
Lauty-Kleevens-Musch
Anita Vogelpoel-Brinks
H. J. Eikenoord-Hijna
Dadar Isi (Djawa)
Helga Wolff-Werner
2
Dat is niet een vinding van mijzelf,
maar een erkenning van zijn Neder
landse tegenspeler mr. van Royen, tij
dens de "Van Royen - Roem" overeen
komst, die tenslotte tot de Ronde Tafel
Conferentie heeft geleid, waarbij Ne
derland de onafhankelijkheid van Indo
nesia erkende. Dat was in december
1949.
Mr. Roem is de eerste Hoge Commis
saris van de Republiek Indonesia in
Nederland geweest en heeft toen de
weg geopend voor een vervagen van
vele nog bestaande meningsverschil
len tussen beide landen. Dezelfde
kalmerende invloed heeft hij ook ge
had op de gemoederen hier te lande.
Ik meen wel te mogen zeggen, dat hij
en Agus Salim twee politici van inter
nationaal formaat zijn geweest die In
donesia als vaderland hebben gehad.
Mohamad Roem werd geboren te Te-
mangung (M. Java) als de 5e zoon van
de Lurah Dulkarnen van de desa Klo-
wogan, op 16 mei 1908. Na de Hollands
Inlandse School te hebben afgelopen,
doorliep hij de A.M.S. (Alg. Middelb.
School) en begon aan een medische
opleiding aan de S.T.O.V.I.A. (School
ter Opleiding van Indische Artsen).
Maar na korte tijd zwaaide hij over
naar de Rechtshogeschool te Djakarta,
die hij te bestemder tijd verliet als
Meester in de Rechten. Daarop open
de hij een advocaten praktijk in het
vroegere Batavia.
Inmiddels was hij een leerling gewor
den van het talengenie Agus Salim
(een man die behalve Maleis, ook
vloeiend Arabisch, Frans, Duits, Ne
derlands en Engels sprak en in de
eerste dagen van de Rep. Indonesia
de reizende Ambassadeur van de R.l.
werd. Aan hem is de snelle erkenning
door de Egyptische regering te danken.
Als lid van de "Jong Islamieten Bond"
nam hij (Roem) ook deel aan de revo
lutie. Waarbij hij gewond werd en voor
de rest van zijn leven mank liep.
Hij werd drie malen Minister van Bin
nenlandse Zaken (Kabinet Sharir, Kab.
Amir Sjarifudin en Kab. Wilopo; Min.
v. Buitenl. Zaken in het Kab. Natsir
en Vice Premier in het Kab. Sastro-
Amidjojo. Aan alle besprekingen met
Nederland nam hij deel, o.a. de Linga-
djati en de Renville - conferenties en
tenslotte de Ronde Tafel Conferentie.
Na de bestuurs-overdracht werd hij de
eerste Indonesische Hoge Commissa
ris in Nederland (Ambassadeur in de
toenmalige Unie Nederland-lndonesia).
Tijdens het Soekarno-bewind werd hij
- tesamen met Sharir, Mochtar Lubis
en andere vooraanstaande anti-com
munisten gevangen genomen en zat -
Mr. Moh. Roem
zonder gehoord of veroordeeld te zijn
- gedurende 4 jaar in diverse gevange
nissen, o.a. te Madioen en te Djakarta.
Verdacht van samenzwering tegen de
regering (waarvan hij notabene een
van de samenstellers was). Alhoewel
de gezondheid van de gevangenen ui
teraard veel te lijden had, brak hun
geest niet.
Sharir werd tenslotte zwaar ziek naar
Zwitserland vervoerd, waar hij over
leed. Maar Roem en Mochtar Lubis
(winnaar van de Mag Say Say prijs
voor journalistiek) kwamen geestelijk
ongebroken uit het gevang. En namen
na Soekarno's aftreden weer voor
100% deel aan het politieke leven.
Roem schreef verscheidene weten
schappelijke werken op juridisch ge
bied. Zijn leven en dat van zijn actieve
echtgenote ("the grand Old Lady")
bleef in gezondheid en in ziekte gewijd
aan hun vaderland Indonesia.
En zo is hij, in het harnas, op de 24ste
september j.l. overleden. Een zeer
groot vaderlander ging daarmee heen.
Hij werd begraven in Tanah Kusir, niet
ver van Moh. Hatta.
AGUS DARUCH
N.B. Moh. Roem was zeer goed be
vriend met J. H. Ritman. Hij trok zich
zijn dood in maart 1982 zeer aan en
memoreerde Ritman in een prachtig
artikel in de Indonesische pers.
