ORIENT TRAVEL B.V.
KERSTFEEST OP DE WISSELMEREN 1954
13
Ik denk dat er maar heel weinig mensen zijn, die in Nieuw Guinea op de Wissel
meren zijn geweest. Dit is hoofdzakelijk te danken aan het feit, dat er geen
wegen naar toe leiden en de enige manier om er te komen is per watervliegtuig
of liever per amfibie. Ook daar bestaat de mogelijkheid dat men niet landen kan.
De meren zijn namelijk gelegen in een krater en vaak overdekt met wolken. Het
is ook puur toeval dat ze ointdekt zijn door een marine-officier, officier-vlieger
der 2e klasse, F. J. Wissel, op 31 december 1936.
In 1954 was ik als administrateur bij
de Kon. Marine Luchtvaart Dienst in
gedeeld bij het esquadron 321 Catali-
na's in Biak en vloog wel eens mee
naar o.a. Merauke en Manokwari. Ik
kon heel goed met mijn commandant
opschieten, zelf een Indische jongen
die nog zijn opleiding in Surabaya had
gevolgd en in die tijd (1954) reeds
overste vlieger was bij de Marine;
overigens een zeer aimabel persoon,
die door al zijn personeel op handen
werd gedragen.
Ik prees mij zeer gelqkkig dat ik werd
uitgenodigd om de Kerstdagen door
te brengen in de pasanggrahan van
het Gouvernement op de meren, te
meer daar de temperatuur daar, voor
al vergeleken met het hete koraal
eiland Biak (onze basis) er zeer aan
genaam en fris was.
Toen wij op het meer met veel moeite
te (door een dichte bewolking) geland
waren, kwamen ons enkele kano's te
gemoet, die al onze bagage aanpak
ten en naar de oever brachten. Ook
wij zelf stapten in zo'n wankele kano
en spoedden ons naar de oever alwaar
we door de HPB werden opgewacht
en naar de pasanggrahan gebracht.
Na ons gedouched en verschoond te
hebben (brr, wat was dat water koud)
stelde één van de jongens voor om
had veel te maken met alle Ambassa
des en zat niet altijd achter dezelfde
muren. Zijn laatste twaalf jaren hier
op het platteland maakten alles goed.
Toen was zijn boek uit. Ik ga met het
mijne nog een beetje door.
Die avond ging ik toch niet zo vroeg
naar bed. Toen wel naar bed, maar
niet direkt slapen. Ik pakte een boek
van de plank dat het eerst voor de
hand lag. Het was tevens het beste.
Tjalie's piekerans bij een voorplaat.
Honderd keer heb ik het gelezen van
voor naar achter en terug. Het blijft
fascineren. Ik ben een gelukkig mens
met al mijn gedachten en herinnerin
gen. (Hoe kan dat allemaal in dat ene
hoofd). Veel moois en naar verhou
ding zo weinig lelijks. Maar Tjalie ook.
Hij heeft minstens evenveel beleefd
en bovendien de heerlijke gave, zijn
gedachten en gevoelens uit te dragen
en over te brengen. Veel meer hadden
wij elkaar moeten ontmoeten. Even
wijdigheid van denken en voelen is zo
ontzettend fijn om samen te beleven.
Wat doe ik dit nieuwe jaar?
Juist
Als tenminste Onze Lieve Heer niet
wat anders met me voor heeft
een wandeling naar een hogerop ge
legen kampong te maken. Zo'n kam
pong kunt U niet vergelijken met een
kampong op Java of één van de an
dere eilanden. Dit waren de meest
primitieve hutten die ik ooit gezien heb
en deze mensen leefden echt nog in
het stenen tijdperk. De wanden waren
van klei met gras vermengd en het
dak was een soort stro met in het
midden een gat als een soort schoor
steen, want in elke hut brandde in het
midden een vuurtje.
Terwijl we aan het wandelen waren
hoorden we een koortje zingen; duide
lijk was te horen dat het hier Engelse
kerstliederen betrof. We gingen op
het geluid af. Elk jaar omstreeks deze
tijd moet ik er weer aan denken: het
oerwoud met een paar hutten en uit
elke hut een rookpluim, die heel lang
zaam en niet beroerd door een zuchtje
wind naar boven dwarrelde. De acous-
tiek tussen de bomen was geweldig
en mijn enige wens was om dit tafe
reel op een smalfilm met geluid vast
te kunnen leggen, maar helaas
Uit nieuwsgierigheid ging ik een van
de hutten binnen; ik voelde mij later
een indringer, maar zette de gedachte
opzij. Wat ik daar zag was: enige pa-
poea's van beiderlei kunne, gezeten
op de natte kleigrond met een vuurtje
in het midden en één van de palen die
het dak ophielden was bezet met al
lerlei attributen, zoals een strooien
zak waarin wat ketela rambat, een
koker met allerhande pijlen en een
veren hoofdtooi met schitterende pa
radijsvogelveren.
De heer des huizes gebaarde mij om
naast hem op de grond plaats te ne
men en spreidde een matje uit over
de natte kleigrond; daarna gooide hij
wat knollen in het vuur. Hij rookte een
soort strootje, dat een paar keer was
dubbelgevouwen. Hij zoog heftig op de
zijkant van het strootje, waarin een
klein gaatje zat. Toen nam ik één van
mijn eigen sigaretten, stak die aan en
presenteerde hem er ook een. Onmid
dellijk maakte hij een gaatje aan de
zijkant en terwijl hij de achterkant
dichthield met een van zijn vingers,
hield hij de voorkant tegen het bran
dende strootje. Kennelijk was hij niet
gewend tabak te roken, want hij be
gon heftig te kuchen.
Vervolgens haalde hij met een stok
wat geroosterde knollen uit het vuur.
Zijn vrouw die duidelijk hoogst zwan
ger was, pakte een van de knollen met
wat ruwe bladeren vast en begon de
ze te schillen. Dit deed ze zo enkele
malen totdat alle om het vuur gezeten'
mannen, inclusief ikzelf, waren voor
zien. Ik wees naar de hoofdtooi en
haalde uit mijn broekzak een zakmes
en èen aansteker. De man begreep
me direkt, maar was niet erg happig.
Inplaats daarvan bood hij me nog een
knol aan. Ik wees echter naar mijn
buik en maakte hem duidelijk dat deze
vol zat, waarop hij naar de dikke buik
van zijn vrouw wees en lachte Het
pakje sigaretten gaf ik toen maar aan
hem en hij keek me erg dankbaar aan.
Ik ben toen maar de hut uitgelopen er
over nadenkend dat twee duizend jaar
daarvoor ook een echtpaar op hun kind
zat te wachten in bijna net zulke scha
mele omstandigheden. Ik voelde me
als de wijze uit het oosten, die ge
schenken kwam brengen.
TH. H. VON WIEDERHOLD
RETOUR BANGKOK VOOR SLECHTS
RETOUR JAKARTA
BALI - plus BANGKOK, SINGAPORE,
SUMATRA, JAVA
HAWAII
f 1.395,—
1.650,—
(ANVR)
GARANTIEFONDS
REISGELDEN
retour 2.325,
retour f 2.269,—
Rokin 52 - AMSTERDAM - Tel. 020-24 25 38
Laan van Meerdervoort 291 - DEN HAAG
Tel. 070 - 63 83 67
Singel 486 - 1017 AW AMSTERDAM
Tel. 020-23 74 84
