Ze luisteren niet!
"9ndiócke
familienamen'
IFA
GERED
VAN DE PRULLEMAND
In ons I.F.A. bezit
ten we een kost
bare collectie van
meer dan 20 jaar
gangen Tong-Tong
en Moesson. Die
bevatten een enor
me schat aan ge
gevens, voorna
melijk 'personalia'
maar daarnaast
ook bijzonderhe
den over leven en
werken ginds in de Gordel van Sma
ragd. Die collectie gebruiken we als
"naslagwerk". Daarnaast kregen we
wel eens dubbele jaargangen. Die berg
je dan eerst maar op, doch je krijgt op
den duur toch plaatsgebrek. Wat nu
gedaan? Weet U, ik heb de schaar
erin gezet. Alle afzonderlijke verhaal
tjes eruit geknipt, opgeplakt en in het
archief ingesorteerd. Een vreselijk
werk, maar ben je er eenmaal mee
bezig, dan krijg je er toch plezier in.
Waarom? Omdat je telkens weer ge
boeid gaat zitten lezen. Erg leuk I En
door dat sorteren krijg je op den duur
alle "dongengan's" van Si Klaas in het
dossier van de familie Pfaff. En de leer
zame stukjes over Java's Oosthoek
komen bij de familie Poutsma terecht.
En ga zo maar door, de Indische lucht-
Ze luisteren niet, is dat een opmerking,
een aanmerking, een vraag of een
klacht van de uit voormalig Ned. Indië
naar Nederland geëmigreerde of ge
repatrieerde? Toch geen zelfbeklag
Als eerste reactie hierop is een vraag:
Luisteren wij dan wél
Hoe is het met ons die van déar ko
men gesteld? Luisteren wij dan wel
naar anderen, vanuit onze eigen kring,
naar hun levenservaringen vanuit de
oorlog? Want wat weten wij van onze
eigen oorlogsgeschiedenis van Ned.
Indië? Een oorlog die gevoerd is in
een gebied dat groter is dan Europa,
een gigantisch gebied met een gigan
tische geschiedenis.
Weten wij wat er precies gebeurd is
op Sumatra, Borneo, Celebes, over de
vermoorde Australische verpleegsters
op het strand bij Muntok, het verzet
op Ambon, Ceram, Samarinda, Tara-
kan, Balikpapan, teveel om op te noe
men?
Wat weten wij van onze direkte om
geving waar we de oorlog hebben
meegemaakt? Om een voorbeeld te
noemen. Van hen die buiten het kamp
moesten leven. Tweederde heeft bui
ten de kampen moeten leven, en moes
ten maar zien hoe zij in leven bleven.
De dagelijkse dreigementen van de
Jap ondergaan. Zijn we op de hoogte
van al hun problemen? Hoe opgelucht
waren degenen die door de Jap in het
kamp werden gebracht, en verklaar-
helden komen bij Ward, de "oude" tijd
bij Van Goens. De vele genealogische
gegevens van Navorser (van Toll) kun
je natuurlijk niet in zijn familiedossier
bergen, want dat bestaat niet, ze gaan
in de eigen familienamen. De jachtver
halen bij la Bastide, de Sumatraanse
herinneringen bij Balt, de reisbrieven
bij Bartman en de Peer-stukjes bij
Krak, de maritieme herinneringen bij
Backer Dirks en, stop even Niet alles
opnoemen, Moesson heeft honderden
schrijfsters en schrijvers. Dus ben ik
daar wel maanden zoet mee. Maar hoe
nuttig Nu kan ik direkt zeggen wat
mevrouw Ziesel heeft geschreven over
de Schmidhamers, wat er over de po
litie verteld werd door Groen en wat
over onze gezondheid door Dokter Ki-
liaan. En ga zo maar door. Compleet
is het niet, ik had niet alle jaargangen
dubbel en bovendien is een bladzijde
aan beide kanten bedrukt, dus bij het
knippen moet je kiezen tussen leuk en
nog leuker. De meeste artikelen bleken
te handelen over het eigen leven, de
eigen jeugd, het werk, de familie, de
woonplaats ende oorlog. Al die
zaken zijn natuurlijk van belang voor
de eigen bloedverwanten, maar de al
gemene zaken, die behandeld zijn zul
len daarentegen vaker door vreemden
worden opgezocht. Zijn die niet op een
of andere manier gesorteerd dan is
het zoeken als naar een speld in een
hooiberg.
den: "Eindelijk rust, wat ben ik blij dat
ik hier zit."
Nu halen wij de hand uit eigen boezem
en keren terug en zijn weer in Neder
land. Oriënteren wij ons eerst op de
kennis van de algemene vooroorlogse
Nederlander betreffende het voorma
lige Ned. Indië, dat is dan bitter wei
nig.
Van de aardrijkskunde beperkt zich de
kennis tot het opnoemen van de Grote
Soenda-eilanden, en als het meevalt
volgt dan nog het rijtje van de Kleine
Soenda-eilanden. Over de handel weet
men te verteilen dat geëxporteerd
wordt, koffie, thee, rubber, tabak,
vooral het Deli dekblad, i.v.m. de ei
gen sigaren industrie. En de suiker
waar de suiker-oompjes vandaan ko
men. Niet te vergeten de kruiden van
uit de Molukken, waarmee men de
koopmansherenhuizen aan de Amster
damse grachten associeert. Wie naar
Indië gaat is een koloniaal, hij gaat er
naartoe om zich daar te verrijken ten-
koste van de bevolking, om daarna
terug te keren en dan in een grote
villa gaat wonen in Heemstede, Velp
of elders in een mooie omgeving van
het land. Het is maar een héél kleine
groep geweest die uit een idealistisch
oogpunt naar Ned. Indië ging. De
daarbij behorende achter gebleven fa
milieleden waren te gering in aantal
om hun voorlichting te laten doordrin
gen tot het grote publiek.
De oorlogservaringen zijn in Neder
land totaal anders geweest dan in
Een ander probleem was, dat het I.F.A.
niet alle pseudo's kent. Want waar
berg ik een stukje van "si Boeng" of
van "Woudloper" en wie is mevrouw
S van der H? Het is geen doen om dat
ook nog te gaan uitvissen. Maar veel,
heel veel, is definitief gered van de
prullemand. Weet U, bij het schrijven
gebruiken we allen dezelfde letters en
dezelfde woorden en toch kun je haast
geen stukje schrijven, zonder er "iets"
van jezelf in te leggen. Ook daarom
zijn deze knipsels van waarde, want
dat "iets" zal op deze manier tot in
lengte van dagen levend blijven en ook
later nog vreugde en herkenning
schenken. D. A. VISKER
door D. A. Visker
De tweede editie van een
uitgebreid register van
Indische familienamen
(plm. 7.000) en bijzonderheden
over hun oorsprong en
ontwikkeling in de laatste
eeuw.
Een boek dat geslachten na
U nog waarde zal hebben.
Prijs f 29,50 - Porto ƒ4,25
Azië. Zij hebben niet de nooit aflaten
de dodelijke bedreiging van de vijand
meegemaakt, zoals het Azië voor de
Aziaten, weg met de Europeaan.
Slechts een kleine groep heeft aan het
verzet meegedaan, de ondergedoke-
nen zijn, in verhouding tot de totale
bevolking, gering geweest. Het groot
ste gedeelte heeft de oorlog gelaten
over zich heen kunnen laten gaan.
Ontsnappen en onderduiken was hier
mogelijk. Inderdaad hebben zij in het
westen van het land een hongerwinter
meegemaakt, elders in het land niet.
Wel was het zo, dat iemand die geld
had nog wel aan wat voedsel kon ko
men, al was het niet veel. Een volko
men niet te vergelijken situatie. Niet
te vergeten: de Pacific-oorlog was
"ver van hun bed".
Daarbij komt, de oorlog in Europa was
hun oorlog, het voormalig Ned. Indië,
is nu economisch afgeschreven, wat
gaat hen het verleden dan nog aan
Hier staan twee totaal volkomen an
dere oorlogservaringen tegenover el
kaar, wanneer daar geen wederzijds
begrip bestaat is een gedachte wisse
ling hierover uitgesloten.
Het zijn harde feiten waar niets aan
te doen is. Wij Indische Nederlanders
zullen, voor zover dat nog mogelijk is,
het in eigen kringen moeten zoeken,
en gelukkig hebben wij die nog.
EEN EIGEN ANGLO
IS GOUD WAARD
H. NEUMANN
6
