Nieuws uit Indonesië
EEN MAFFIA VAN PLAGIAAT
KIMM Indische spekkoek
TUNAS Trade, Tours Travel International B.V.
Zo uitte de directeur van een grote uitgeverij in, Jakarta zijn verontwaardiging
over de manier waarop de laatste jaren in Indonesia steeds driester boeken
illegaal worden gecopieerd. In Nederland kennen wij al de niet aflatende illegale
produktie en handel van video- en muziekcassettes; zover zijn ze daar nog niet
Maar de uitgevers en bonafide boekhandels zijn er wel ten einde raad over het
niet te stelpen plagiaat in de boekenbranche.
NIET MEER
Sinds kort ben ik geen ambtenaar
meer en ik heb enige dagen nodig
gehad om af te kicken. Opstaan, was
sen, kleden, koffie, groeten, auto, kof
fie, praten, koffie, werken, telefoon,
tosti, werken, lunch, praten, thee, wer
ken, telefoon, cola, werken, opruimen,
naar huis. En al die brave borsten
natuurlijk. Regelmatig heb ik me
collegiaal opgewonden, maar op het
laatst overviel me toch het gevoel van
'ach ja'. Natuurlijk ook een stukje
sentiment bij het scheiden van de
markt, maar je ziet ze (en jezelf) da
gelijks zitten in het bedrijfsrestaurant,
zo tussen 12 en 2.
De meesten gekleed in fleurig bruin,
grijs en donkerblauw. Sommigen com
pleet met bril en baard, genieten zij
van soep, brood en dagsnack en je
voelt dat ze geen vlieg kwaad zouden
doen en dat ook zij hier werken om op
een eerbare wijze een inkomen en
pensioen te verwerven. Een hartelijk
gelach klinkt op wanneer iemand zijn
hoofd stoot tegen een laaghangende
lamp, want dat is dan toch een stuk
afwisseling waar nog dagen over na
gepraat wordt. Struikelt iemand op de
9e verdieping over een drempel, dan
gonst het op lager vloeren van ge
ruchten dat er wat gaande is met Jan.
Er wordt dan koffie gehaald en de
kwestie wordt geanaliseerd, totdat
iemand zich uitrekt en aankondigt dat
hij weer wat gaat doen (weet wel,
overdreven).
Waar ik maar op duiden wil is het be
kende patroon, het vaste stramien in
elke werkkring en het grote gevaar
dat je - zonder het zelf te beseffen -
vastroest, bedekt wordt onder een
laagje stof. De fantasie vloeit weg en
de prikkel van uitdaging en 'avontuur'
verandert in een onverantwoord risico.
Kleine dingen worden heel belangrijk
en achter elk bureau groeit een koning.
Een koning die zijn eigen paperassen
veilig onder zich houdt en niemand
toelaat in zijn rijk, want je wilt toch
enig aanzien hebben. En dat alles ter
wijl het leven buiten in volle gang is.
Maar toch zal ik er af en toe aan terug
denken.
R.B.
Dat is reeds 10 jaar of langer aan de
gang, en neemt alsmaar toe. De Rege
ring heeft er een dam tegenop gewor
pen in de nieuwe Auteurswet (UU.
nr. 6 van 1982), maar het helpt bitter
weinig, want de sanctie is verre van
afschrikwekkend. Immers op een be
wezen geval van plagiaat kan de rech
ter ten hoogste een straf opleggen van
een paar weken hechtenis plus een
boete van maximaal 5 miljoen Rp. Wat
betekent dat voor een "zwarte" uitge
ver, die op een boek, dat "laris" is,
een winst van vijftig miljoen of meer
kan maken. Betaal cash de boete, zit
de straf uit, en duik met je 45 miljoen
weer in het duister van een volgende
produktie Bovendien zijn er genoeg
aanwijzingen, dat zulke plagiatarissen
geen eenlingen zijn, maar hecht ver
bonden in "syndicaten" met eigen
drukkerijen en een eigen distributie
apparaat; en daarbij een krachtige
backing hebben van hoge "bosses
Schoolboeken voor verschillende vak.
ken, populair-wetenschappelijke werk
jes, ook godsdienstige (islamitische)
lectuur, in mindere mate romans, niets
is veilig voor deze mafia. Goedlopende
en veelgevraagde boeken hebben,
naar men heeft kunnen nagaan, zelfs
vijf tot zeven zwarte herdrukken be
leefd - Een voorbeeld. Balai Pustaka,
de bekende staatsuitgeverij, die het
alleenrecht heeft op bepaalde voor
geschreven schoolboeken, taxeert, dat
van een ethica-boekje zeker 530.000
illegale exemplaren in Midden- en
Oost-Java zijn verspreid (buiten de
legale kanalen). De producers hebben
geen moeite om hun plagiaat uit te
voeren.
Tegenwoordig zijn er al vele goed uit
geruste offset-drukkerijen. Wegens de
felle concurrentie en de relatief ge
ringe aanvragen nemen zij graag elke
order, ook "zwarte", aan. En met hun
machines kunnen zij heel gemakkelijk
de voorgelegde tekst en platen co-
piëren. Daarna gaan de distributeurs
als "reizigers" hun klanten langs,
meestal kleine (niet zo bonafide) boek
handels, die met graagte deze aan
biedingen accepteren, want de prijs is
50% minder dan wat de legale uit
gever vraagt I Op dezelfde wijze gaan
de reizigers rechtstreeks de scholen
af (niet via de onderwijsdienst): een
buitenkansje, zo goedkoop voor de
leerlingen. En de guru weet niet eens,
dat het een "zwarte" uitgave is.
Van zulke transacties blijft geen spoor
over; want er worden geen namen ge
noemd, contante betaling, zonder kwi
tantie, zonder factuur. Alleen wie de
officiële uitgave kent, en heel goed
toeziet, kan de vervalsing onderschei,
den: krantenpapier ipv HVO of HVS,
slordig bindwerk, fletse kleuren.
Slechts weinigen maken er zich druk
om.
Deze situatie is gedeeltelijk toe te
schrijven aan het getreuzel van de
legale uitgevers zelf: zij wachten te
lang met een herdruk van reeds uit
verkochte boeken Met name wordt
dit erkend door Balai Pustaka: zij is
afhankelijk van het staatsbudget en
de staatskas. Door de harde bezuini
gingen wordt ook het boekenbudget
ingekrompen. Als van een boek de
hele voorraad is uitgeput, terwijl het
budget (nog) geen nieuwe uitgave toe
laat, wel, dan springen de plagiataris
sen wel even in, zeker als het om een
veelgevraagd boek gaat
De bonafide uitgevers kunnen onmo
gelijk tegen zulke goedkope plagiaten
op. Want zij hebben hoge kosten aan
de auteursrechten (royalties), de set
ting, ende belasting; terwijl de
zwarte producers aan dit alles lak
hebben.
Wat dan? Tenslotte hebben de ver
enigde uitgevers, samen met auteurs,
illustrators en de bonafide boekhan
del een soort "speurders-bureau" op
gericht, om de bronnen van dit plagiaat
te zoeken en bij de justitie aan te
geven
M.F.
Stort f 21,op giro 158225 en
U ontvangt een spekkoek van
ca. 500 gram, in speciale ver
pakking, franco thuis.
"KIMM", Joh. Verhulststraat 98,
Amsterdam-Z. Tel. 020-72 84 61
385 Beeklaan Telex: 34193 tunas nl.
2562 AZ DEN HAAG Telefoon 070-63 92 27 63 89 94
Uw Indonesië en Verre Oosten reis op de maat van uw beurs en wen
sen gesneden
Agent voor Europa van P.T. TUNAS INDONESIA TOURS TRAVEL Jakarta
kantoren: Medan, Padang, Yogya, Surabaya, Bali, Ujung Pandang, Bandung,
Singapore, Hongkong, USA.
16
