ijohvexchi
reizen
DE GOEDKOOPSTE TARIEVEN UITSLUITEND MET GERENOMMEERDE
MAATSCHAPPIJEN
New York
Boston
Chicago
Los Angeles
Miami
Toronto
Montreal
Curagao
Paramaribo
v.a.
v.a.
v.a.
v.a.
v.a.
v.a.
v.a.
v.a.
v.a.
850,-
1.298,-
850,-
1.450,-
1.450,-
1.269,-
1.225,-
1.675,-
2.294,-
Bangkok
Jakarta
Medan
Ambon
Menado
Australië
Nieuw Zeeland
v.a. f 1.495,-
v.a. f 1.750,-
v.a. 1.950,-
v.a. 2.750,-
v.a. f 2.850,-
v.a. f 2.893,-
v.a. f 3.350,-
NIEUW Onze zomergids Amerika/Canada is uit.
Vraag gratis brochures aan of bel voor inlichtingen I
Singapore, Sumatra, Java, Bali, Bangkok
Familie over laten komen? Jakarta-Amsterdam
v.a. f 2.390,—
v.v. f 2.350,—
Wij verkopen tickets van alle maatschappijen naar alle bestemmingen
Loosduinsekade 497, 2571 CM Den Haag
Telefoon 070-46 89 50 of 46 89 51
Dagelijks geopend van
09.30 uur tot 17.00 uur
Zaterdag van 10.00 uur tot 13.00 uur
"De negerhut van Oom Tom", van
betjak-schots naar betjak-schots
spring, bekruipt me het gevoel dat
Indonesia inderdaad een schatrijk land
is waar de straten zomaar met echte
volkskunst geplaveid zijn, ha ha ha
(Kan Holland misschien niet deze
Derde Wereld wat helpen met een
een-malige "grant" in de vorm van al
die overtollige kunstwerken hier in
Holland en die op Rawamangun dum
pen Daarmee worden al die musea
hier weer ontzet en zijn wij een beetje
van al die kelders vol troep af I)
Op het terrein zijn zoveel mogelijk
alle betjaks al "op kleur" gesorteerd.
Heel fraai staan daar die stapels rode,
blauwe enz. betjaks. Lange rijen vol
van karretje aan karretje, voorover ge.
kanteld met het achterwiel in de lucht.
Tussen en op deze groepen zie je af
en toe kerels klauteren op zoek naar
iets, hun betjaks waarschijnlijk.
Als ik genoeg plaatjes heb geschoten
hink-stap-sprong ik weer terug naar
de poort om wat te praten met de
politie en de betjakkerels.
Daar staat o.a. ook een agent met
grote lijsten in de hand die het razend-
druk heeft. Tijdens het werk kijkt hij
af en toe even op om vragen te beant
woorden enz. En als hij toevallig in
mijn richting kijkt krijg ik een paar
knipoogjes. Ik hou me maar een beet
je in zijn buurt op want dit lijkt me wel
een ventje om straks te interviewen.
Als die enorme wir-war van betjaks
waar hij aan werkt een beetje ontward
en opgelost is, komt hij trouwens
glimlachend uit zichzelf naar me toe
en vraagt of hij me ergens mee kan
helpen. Sleept me meteen naar een
houten bouwkeet dat dienst doet als
kantoortje, want het gerimist nog
steeds.
De keet is redelijk vol met allerlei lui
die voor de gerimis schuilen. Als we
binnenstappen meteen veel geroeze
moes en allemaal willen eerst weten
van mij, waar ik vandaan kom, wat ik
hier toch doe en waaromwant het
is bij "mij thuis" waar ik vandaan kom,
toch immers veel lekkerder, heerlijker,
beter, mooier en rijkerenz. enz.?
Als de commandant van de keet daar
na om stilte gebruld heeft, laat hij
twee teh panas aanrukken en kunnen
we het interview beginnen
Eigenlijk hoef ik maar weinig te vra
genhij vertelt uit zichzelf al hon
derd-uit. En het valt me op dat hij de
hele tijd nogal erg laatdunkend over
de toekang betjak praat ("Ja ja, wel
zielig voor ze natuurlijk die komende
werkeloosheid, maar wat wil je, geen
hersens weetjewei I").
Maar in het kort komt het er op neer.
dat de DKI besloten heeft om de be
tjak op te ruimen omdat het een "ken-
daraan antik" (antiek vervoersmiddel)
is dat niet meer in het beeld van een
moderne Metropolitan past en dat dat
slecht is voor z'n imageI
Daarbij veroorzaken ze altijd vele ver
keersopstoppingen en is de tukang
betjak toch onverbeterlijk ("maar ja,
geen hersens weetjewei I").
Daarom beginnen we die betjaks op
te ruimen. En dan hebben we nog een
jaar de tijd om wat anders er voor in
de plaats te zetten en dat uit te pro
beren
De betjakman zelf krijgt de keus van
de DKI tussen drie dingen: 1. Trans
migratie, 2. Herscholing, en 3. Terug
gaan naar zijn desa. ("Maar de mees.
ten kiezen, omdat ze immers geen her
sens hebben, voor teruggaan naar hun
desa Het gros van de Jakartaanse
betjakrijders komt uit Midden Java,
(Cirebon, Tegal en Pekalongan). Dat
is nog steeds "minus-gebied". Voor
namelijk landbouw en weinig industrie.
Dus veel armoe. En deze mannen doen
dit betjaktrappen eigenlijk als een
soort "seizoenwerk". Als hun "man-
nentaak" in de landbouw, het bewer
ken/ploegen van het land, gedaan is
wordt de rest, zoals zaaien en de bibit
uitzetten, voornamelijk door de vrou
wen gedaan. Tot rijpen en oogsten is
er dus weinig te doen voor de man.
Maar omdat er toch wel geld moet zijn
voor de dagelijkse hap eten trekken
de mannen naar de grote stad en
worden voor een tijdje tukang betjak.
Het beste in het voordeel van die
betjakkerels vindt hij eigenlijk dat ze
als enige zowat in Indonesia zo'n ge
weldige saamhorigheid hebben en een
redelijk goeie bond, de zg. "Federasi
Buruh Angkutan Becak". En dat is,
denk ik, ook wel zo.
Je moet liever niets tegen een betjak
kerel proberen uit te halen. Ik heb
vaak genoeg gehoord dat er dan een
ogenblik later een massa betjakfiet
sers tegen jou opstaat. En tegen een
goeie groep woedende tukang betjak
doet niemand iets. (Zelfs de politie
nietI I)
Er wordt me verder ook verteld dat
de laatste jaren de meeste betjakver
huurders allang niet meer Chinezen
zijn, maar meestal "orang kita" en
vaak genoeg de betjakrijder zelf. Dat
de huur ervan iets van Rp 6 800 per
12 uur is en dat de gemiddelde rijder
zo'n Rp 2000 6,per dag kan
verdienen.
Dan weet ik genoeg over de betjak en
zijn kerel, dus onderbreek ik onze
enthousiaste verteller en vraag hem
of hij iets kan vertellen over het hele
terrein zelf. Dan hoor ik dat het ter
rein grofweg in twee helften verdeeld
is. De ene helft voor betjaks met gel
dige papieren en de andere helft voor
karretjes zonder papieren. Die zijn
daarmee eigenlijk meteen verbeurd
verklaard en die ziet de eigenaar nooit
meer terug. En dat de DKI/Jakarta ei
genlijk met deze groep in z'n maag zit!
Het blijkt nl. een veel grotere groep
te zijn dan men dacht enwat moe
ten ze nu met al die duizenden karre
tjes In het stedelijke bestuur van de
DKI bekijkt men nu wat het goed
koopst is, nl. alles als oud schroot ver
kopen en versmelten OF alles in de
baai van Jakarta smijten
Misschien is het laatste toch wel het
beste. Want een paar jaar geleden
heeft men ook al eens zo'n aktie ge
had en zo'n terrein vol betjaks. En toen
men op een goeie dag de hele hoop
als oud schroot wilde verkopen was
"zomaar" plotseling het hele terrein
leegwaarschijnlijk verkocht of
gestolenmaar men heeft er nooit
meer wat van gehoord -
Deze grote groep illegalen zijn meestal
gepakt omdat ze in een deel van Ja
karta rijden waar ze dat niet mochten,
of "sonder surat" zoals mijn verteller
het zo fraai uitdrukte.
"Wat zijn dat dan voor surat die nodig
zijn?" vraag ik. "Nou, dat je een "per-
koening" hebt en dat de belasting be
taald is", zegt hij.
"Wat precies is zo'n "perkoening?",
wil ik weten. De man kijkt me werke-
6
