Vogelvrij
Marguerite Moscou-de Ruyter schreef over haar leven buiten het kamp '42-'45.
Boekhandel MOESSON
Mijn moeder heeft mij eens gezegd: "Wij zijn niet geboren
om alleen te krijgen, maar ook om te offeren. De één huilt
zijn ogen uit, de ander verbijt zijn verdriet, een derde kan
kert eindeloos, maar het lot neemt van allen van ons zonder
erbarmen."
Dit laatste is van toepassing op het plotseling overlijden
van mijn moeder op 10 december 1S83, waardoor zij de
uitgave van dit boek niet meer mocht meemaken.
DICK MOSCOU
Op die dag dat ze voor het laatst bij
ons was om haar 85ste verjaardag te
vieren vertelde ze: "Ik heb een ver
rassing voor jullie, die zal ik straks na
het eten bekend maken". Die voldoe
ning om ons van Moesson te vertellen
dat haar boek "Vogelvrij" werd uitge
geven, is haar niet gegund geweest.
"Mosje" ging van ons heen voor ze
het ons kon vertellen.
Jaren geleden heeft ze mij gevraagd of
ik haar "dagboek" (daar lijkt het door
de chronologische opsomming van de
gebeurtenissen veel op) wilde uitge
ven. En ik heb geweigerd. Uit koppig
heid omdat we (Tjalie en ik) ons voor
genomen hadden nooit een oorlogs
boek uit te geven. Dat moeten de Ne
derlandse uitgevers maar doen, zij be
strijken een grotere markt en het gaat
er toch om de Nederlanders hier te
vertellen hoe het toen bij ons was
Natuurlijk kan ik nu zeggen dat ik spijt
heb van mijn besluit, maar eigenlijk
toch weer niet, want nu beleeft Mosje
toch die triomf dat een grote uitgever
als van Dishoeck het manuscript ac
cepteerde.
Het is een goed geschreven verslag
van alles wat er gebeurde in Malang,
direkt na de Japanse bezetting. Haar
leven in de "vrije" wereld zoals tien
duizenden van ons dat ervoeren. Het
oppakken van haar man (Kesilir) haar
dappere strijd om een bestaan. Haar
afschuwelijke internering bij de Kem-
petai. Een kroniek zijn de 224 pagina's
geworden. Zo gedetailleerd elke ge
beurtenis, elke beweging van vriend en
vijand, dat Oorlogsdocumentatie, waar
het manuscript al die jaren gelegen
heeft, er veel uit gehaald kan hebben
voor het binnenkort verschijnende deel
van Prof. De Jong dat over de Pacific-
oorlog gaat.
Een eigenaardigheid is me opgevallen:
dat Mos die we altijd gekend hebben
als altijd opgewekt, nooit klagend,
boordevol zin voor humor, in dit boek
bijna onherkenbaar is. "Een lach uit
leed geboren" is eens de titel geweest
van een bundel oorlogsverhalen. Het
lijkt of Mosje zoals we haar kenden
uit dat leed opnieuw geboren werd.
"Vogelvrij" kost f 26,50, porto f 4,25.
U krijgt er bij Moesson deze foto van
de schrijfster apart bij, in het boek
komt hij niet voor. De foto werd bij
Moesson waar Marguerite Moscou 12
jaar gewerkt heeft, genomen.
Na een welbesteed leven is uit ons
midden heengegaan
EDUARD VAN WITSEN
28 - 11 - 1899 14-2- 1984
Hij laat velen achter voor wie hij een
bron van warmte en belangstelling
is geweest.
Zijn werk heeft bijgedragen om het
lot van met name de Nederlands-
Indische krijgsgevangenen te docu
menteren.
De dood is hij moedig en kalm
tegemoet getreden.
Wij zullen hem zeer missen.
Op uitdrukkelijke wens van de overledene
heeft de crematie in alle stilte plaatsge
vonden.
Na een kortstondig ziekbed overleed
in de nacht van 8 op 9 februari 1984
onze trouwe echtgenoot en vader
FRANS ALEXANDER VAN HIEN
geboren 27 februari 1918.
Meta E. van Hien-Goldman
Evelin
Richard A.
Rua Luisa Thon 134
09000 Santo André
(S.P.) BRASIL
Documenten betreffende de eerste
politionele actie - uitgegeven en in
geleid door drs. H. L. Zwitzer
f 20,50, porto f 4,25
Een tijger valt aan - roman uit het
Indonesische oerwoud - Mochtar
Lubis f 20,70, porto 4,25
Telegram Putu Widjaja
f 21,50, porto f 2,30
Allen zwijgen - van Merdeka en
Andjing-Nica tot APRA-S.M. Jalhay
f 36,50, porto f 5,25
Batavia seint Berlijn - De geschie
denis van de Indische Duitsers in
Nederlandse gevangenschap - C.
van Heekeren f 39,85, porto f 4,25
Indisch Den Haag - Coos Versteeg,
Margriet Vroomans en Casper
Posmaa f 19,50, porto f 4,25
16
