O
Hoor, »ie, schrijf
men ziet de meisjes zonder sluier
(kerudung) lopen, en de jongens heb
ben jeans aan
Is dit een voorbeeld van gematigde
modernisering, als "kolot" steekt daar
tegen af een pondok in hartje Sura
baya (Sawah Pulo), in 1930 opgericht,
met ongeveer 250 alleen mannelijke
santri's. Hier wordt krachtig de hand
gehouden aan het oude systeem van
alleen-agama onderwijs. En er heerst
een harde discipline. Absentie op de
periodieke gezamenlijke gebedstijden
gedurende de dag wordt zwaar ge
straft. Drie maal bolos, en de jongen
wordt zonder pardon kaal geschoren
Spartaanse opvoeding. Wat steekt er
toch wel achter dit alles
Het komt neer op een botsing tussen
twee principieel verschillende levens
stijlen, men zou kunnen zeggen tussen
twee culturen, die men echter niet
zonder meer mag vereenzelvigen met
een "oost-west" tegenstelling.
De traditionele pesantren gaf een 100%
agama-opvoeding voor het leven, met
de bedoeling, dat de jongeren zouden
terugkeren in hun eigen desamilieu,
eenvoudig en sober, om er als "zelf
standige" d.w.z. als tani, hun eigen
kost te verdienen, eventueel daarnaast
ook hun desagenoten de Quran en de
godsdienst te leren, ofwel - als ze zich
daartoe geroepen gevoelden - op hun
beurt een eigen pondok voor santri's
te stichten. Een kiai van de pesantren
in Surabaya merkt hierbij op: De
godsdienst is de richtlijn voor het le
ven. Alles is in handen van Allah,
voorspoed en tegenspoed. We doen
wat we kunnen, maar maken ons niet
druk over de toekomst. Daarom moe
ten we niets hebben van de scholen,
die alleen "fabrieken van diploma's"
zijn
Daartegenover staat dan de "moderne
tijd" met zijn honger naar steeds meer
kennis, wetenschap, techniek, en naar
goedbetaalde banen, die welvaart
en luxe met zich brengen.
De kiali's van de pesantren van Jom-
bang trachten een goede middenweg
te vinden. Ze zien in, dat ook de Is-
lam-gemeenschap zich niet mag afslui
ten voor kennis en onderwijs op niet-
godsdienstig gebied als de hele maat
schappij zozeer veranderd is. Daarom
hebben ze die ook op hun pesantren
toegelaten, waar nu en dan "gast-
leraren" van buiten zelfs lessen geven
over onderwerpen als: journalistiek,
de manier om een klein bedrijf op te
zetten, hoe discussies met vrucht te
voeren en te leiden, en zo meer. En
ze zien niet ongaarne, dat velen van
hun leerlingen nu ambtenaar in staats
dienst zijn geworden, dan wel in het
Leger zijn aangenomen. Alles echter
met mate, of zoals een kiai zegt: "We
mogen de poorten niet zo wijd open
stellen, dat het grondidee van een pon
dok totaal verdwijnt". m p
vertogen en vertellingen die hij tot de
Mekkanen richtte en hij noemde ze
Kur-an, d.w.z. reciet of oplezing. Ook
noemde hij ze ajat, tekenen, omdat ze
evenals de tekenen in de natuur een
bewijs waren van Allah's wereldbe-
stier. Aan het begrip "Schrift" ver
bond Mohammed verder de mening
dat zijn tekenen bestemd waren om te
worden opgetekend; zo kwam hij ertoe
zijn prediking te noemen "een Ara
bische oplezing, waaraan geen twijfel
is".
In de Koran zijn onder meer de 5 zui
len van de Islam opgenomen, te weten
de geloofsbelijdenis, de dagelijkse
godsdienstoefeningen (Salat), de ver
plichte aalmoezen (zakat), het vasten
in de maand Ramadhan en de bede
vaart naar Mekka (hadj). Het Moham
medaanse leerstelsel omvat drie on
derdelen: de plichtenleer of wet (fikh),
de geloofsleer (oesoel al-din) en de
mystiek.
De plichtenleer of wet omvat dat deel
van de Koran en van de overleverin
gen dat het leven van de gelovigen
regelt in al zijn onderdelen, zoals het
familie-, straf- en handelsrecht, de
heilige oorlog, geloften, kleding enz.
De geloofsleer behandelt het Geloof
aan God en de dag des oordeels.
Oorspronkelijk was in de Islam geen
plaats voor mystiek. Door de invloed
van niet-Arabische bekeerlingen echter
deden op den duur mystieke elementen
toch hun intrede.
In Indië is de Islam omstreeks 1200
door kooplieden verspreid. Omstreeks
1300 had de Islam reeds vaste voet
aan de Noord-Oostkust van Sumatra
en Java. De Arabieren die later in de
archipel kwamen, vonden er een wel
voorbereid terrein.
R.B.
Parel
Geniet u ook zo van de televisieserie
"De parel in de kroon", alweer een
staaltje van uitmuntend Engels drama.
Alleen voor een ding houd ik mijn hart
vast, hoewel ik zeker weet dat het toch
gaat gebeuren. Dat een of andere Hol
landse regisseur op het "idee" komt
om eenzelfde serie te maken die zich
afspeelt in Indië. Laat het ons gegeven
zijn dat er liever 10 vervolgseries van
Willem van Oranje worden gemaakt,
want ook dan weet men niet wat men
maakt, maar men beperkt zich dan ten
minste binnen de grenzen van het
westen. j_ JETTEN
Carla en haar vogels
"Alweer een vogel aan de deur", heet
het boek van Carla Holzenspies (In
dische dame) dat over haar werk, haar
grote liefde voor vogels gaat. Ze heeft
een vogelhospitaal waar ze elke vogel
die haar gebracht wordt (of die ze
vindt) en haar zorg nodig heeft, be
handelt.
Ze is stapel gek op vogels, weet wer
kelijk alles over elke soort en schreef
daarover met veel humor en liefde.
Verbazend aardig boek, ik raad het u
enthousiast aan. Kreeg het van Ed
llcken die bij mevr. Holzenspies in
Bussum woont.
L.D.
Amis mata
De fijn gewreven bladeren van Amis
mata (Ficus Ribes) op buik of lendenen
insmeren, brengt verlichting in geval
van koliek en buikloop.
DE EEN ZIJN DOOD IS
DE ANDER ZIJN WINST
Vara's Sonja dacht weer eens een pri
meur te hebben door een gesprek te
voeren met N.S.-machinisten die tijdens
hun werk geconfronteerd zijn geweest
met zelfmoorden. Blijkbaar hebben zij
een zgn. witboek samengesteld waarin
de begeleiding van de N.S. wordt ge
hekeld, gewezen wordt op verzwaren
de werkomstandigheden voor machi
nisten en gepleit wordt voor vervroeg
de uittreed-mogelijkheden. De bedoe
ling van Sonja was uiteraard om de in
gebreke blijvende begeleiding van de
N.S. breed uit te meten en ook wilde
ze graag horen wat een machinist nu
precies voelt als hij iemand heeft over
reden, "want dat moet toch vreselijk
zijn. Ja."
Echter, deze opzet ging de mist in
omdat ook een echtgenote van een
machinist was uitgenodigd die meteen
DE oplossing voor alle problemen aan
droeg: meer geld. Voor de machinisten
natuurlijk (en dus voor hun vrouwen
want die krijgen 's avonds toch maar
die lijkbleke gezichten thuis en dat is
geen lolletje). Deze vrouw heeft mijn
hart gestolen en ik steun haar vol
komen. Niet moeilijk doen, alsjeblieft
geen vermindering van zelfmoorden
want anders schrikken de mannen niet
meer en dan zouden de verzwarende
omstandigheden vervallen. Gewoon
meer geld. Ze verdienen nu zo'n
2400,netto en dat is toch niets als
je bedenkt dat enkele honderden per
jaar een trein gebruiken om dood te
gaan. En dan het ingrijpen in de CAO's
en de onderbetaling van onregelmatige
diensten. Goed, dat heeft niet direkt
met die zelfmoorden te maken, maar
als je toch bezig bentHeerlijke
mentaliteit.
R.B.
18
