INTEELT EN SUPERINTELLECT
Mijn artikel in Moesson van 15 juni j.l.
over Tenganan Pageringsingan (Bali)
was voor de redactie aanleiding mijn
'bewijsvoering' over de afwezigheid
van inteelt niet sluitend te noemen.
Letterlijk bekeken heeft de redactie
gelijk, want inteelt is: "voortgezette
vermenging van onderling nauw ver
wante personen". Ik doelde echter op
de effecten ervan, degeneratieve ver
schijnselen.
Het ging me erom wat tegengif te
geven tegen de hardnekkige mythe die
in feite plompverloren stelt dat er van
degeneratie sprake is omdat er 'lange
aristocratische figuren rondwaren met
iets decadents' (Hélène Weski) of dat
er een 'minder krachtig volksuiterlijk
is' (Korn). In beide gevallen ontbreekt
enige bewijsvoering voor degeneratie.
Ik stel daar tegenover:
1. De door mij aangehaalde recente
Zwitserse studie heeft aangetoond dat
het percentage geestelijke afwijkingen
in de bevolking uiterst miniem is, het
geen indicatief is voor de afwezigheid
van degeneratie.
2. Zowel vorig jaar als dit jaar heb ik
uitvoerige gesprekken gevoerd met
velen in Tenganan Pageringsingan. Ik
kan aan de hand daarvan niet anders
dan concluderen dat de bevolking daar
uiterst intelligent is en en met kop en
schouders uitsteekt boven het intelec-
tuele peil van de gemiddelde desa
bewoner op Bali of Java.
(Vervolg: "Rare dag")
uur later zijn ze allebei dood. 't Maakt
me verdrietig, soms is de Natuur toch
wel wreed.
De was moet nog uitgehangen maar
de zon heeft zich alweer verstopt. In
het kleine huis dan maar, over rekjes.
Mijn "paviljoen". Dan is het twee uur
geweest. Nu even een rustig kopje
koffie. Post inkijken. Post? Ik heb ver
geten de brief te bussen. Geeft eigen
lijk ook niet met die drie vrije dagen,
't Is somber weer, maar het regent
niet, ik kan de tuin nog in. Uitgebloei
de seringen en rhodo's uitknippen.
Wacht I Eerst maar al die neergesla
gen irissen. Die doen het nog mooi in
een grote pul. Dan heb ik er tenminste
nog plezier van. Ik steek er hoge
toortsen anchusa tussen. Beeldig is de
combinatie. Lila-paars en hemelsblauw
van de vergeet-mij-nietachtige anchu
sa. Mijn tuin belooft heel wat; toch
nog. De rozen staan op openbarsten.
Jasmijn, lupinen en riddersporen, la
vendel, gele wederik, campanula's en
digetalis. Maar het weer wil nog altijd
niet zoals ik wil en U en iedereen...
Het onderschrift bij de foto van de
tempel Batan Celagi deugt bij nader
inzien niet. De steenhoop behoort niet
tot de in mijn artikel beschreven serie
van elf. Deze serie ligt op een andere
plaats in de Batan Celagi.
Dr. N. WIEDENHOF
Voldoende gerustgesteld dat de Ba-
liërs van Tenganan door inteelt niet
gedegenereerd zijn maar juist super
intelligent, wensen we dit onderwerp
definitief te besluiten. - Red. L.D.
INDO'S INDONESISCHE AFKOMST
Als Totok-Europeaan (niet-Hollander)
met 30 Indische jaren er op en ge
trouwd met een Indonesische die mij
twee Indo-anaks geschonken heeft,
heb ik volledig begrip voor de positie
van de Indische Nederlanders van toen
en nu. En ik ben het eens met de strek
king van het artikel van Tjalie Robin
son (Moesson 15-3-84), dat het toen
malige Nederlandse opvoedings- en
onderwijssysteem (verheerlijking van
alles wat Nederlands was) de hoofd
oorzaak is geweest van de ogenschijn
lijke min of meer algemene verlooche
ning door de Indo's van hun Indone
sische afkomst.
Als buitenstaander/buitenlander kan ik
niet deelnemen aan het bestaande
debat dat zo specifiek verbonden is
aan het Nederlanderschap en de toen
malige koloniale verhoudingen, ik kan
mij alleen gelukkig prijzen dat ik en
mijn gezin nergens last hebben gehad
van vooroordelen of complexen van
wege het gemengde huwelijk.
Maar ik kan mijn persoonlijke visie op
deze gemengd-ras kwestie geven, zo
als ik het beleefd heb. Je kwam als
jonge uitgezonden Europese kracht in
een samenleving waar je wegens je
blanke huid tot de heersende klasse
's Avonds lig ik op de bank televisie te
kijken maar het programma gaat aan
mij voorbij. Ik kijk terug op deze dag.
Roewet, wat je noemt. En dat aardige
mevrouwtje, misschien een voorbij
gaand scheepje bij heldere dag. Ze
komt terug zegt ze, maar het leven is
zo druk voor iedereen immers. Zo vol
taken en verplichtingen. Toch een
aardig intermezzo. Ineens denk ik
terug aan lang, heel lang geleden. Op
een onderneming in het Djemberse.
's Avonds, tegen een uur of acht, hartje
regentijd. We hebben gegeten en djon-
gos is aan het afruimen. Horen we het
getuf van een motorfiets die dichterbij
komt. Aan de stoep stapt een man af,
druipnat. "Wie bent U? En waar komt
U vandaan, waar logeert U?"
"Hier bij U, als het mag."
Het klinkt zo vertrouwelijk, zo vanzelf
sprekend. Dat is het toch ook. Hij krijgt
droge kleren, een pyama en een tan-
deborstel. Djongos dekt opnieuw de
tafel, baboe maakt het bed op in de
logeerkamer.
Die avond vertelt hij ons veel over het
mooie werk van het Leger des Heils.
HET NEDERLANDS
INDONESISCH
CONFLICT
Ontsporing van geweld
door J. A. A. v. Doorn en
W. J. Hendrix
Een sociaal-psychologische stu
die over het geweld in de jaren
1945-1949 in Indonesië.
Prijs f 39,90, porto 5,25
BOEKHANDEL MOESSON
hoorde - het Bestuur, de Handel, enz.
Het is intussen een natuurwet, dat een
jongeling op die leeftijd wordt aange
trokken door het andere geslacht, en
ik wil niet eens zeggen dat aan gebrek
aan Europese jonge meisjes de keuze
so wie so op een Indisch of Oosters
meisje moest vallen. Integendeel: Je
was langzamerhand onder de bekoring
gekomen van het zachte, gedweeë,
beminnelijke, bescheiden wezen en in
nerlijke beschaafdheid van de gracieu-
se Oosterse meisjes van het land.
Wat een verschil met het in vergelij
king ruwe, arrogante, soms onbeschof
te optreden van de doorsnee Euro
peaan in Indië. Ik heb dit verschil hier
natuurlijk tè generaliserend en tè over
dreven getekend, er waren altijd uit
zonderingen die de regel bevestigden.
Maar voor een emotioneel jongeling in
zijn Sturm-und-Drang periode was de
Europese samenleving in Indië een
woestijn, het lieve bruine meisje een
oase.
Als ik Indo was, zou ik met de grootste
waardering over mijn moeder/groot
moeder denken, want van hen zou ik
de kehalusan en overige opgesomde
aantrekkelijke eigenschappen, aan hun
ras eigen, geërfd hebben.
KNUD KI/4ER
En zo maak ik SATÉ IN DE PAN
Kip, de borst als het gauw klaar moet;
of mals varkensvlees. In dobbelsteen
tjes snijden of dunne plakjes. Door
een marinade halen van azijn en een
beetje ketjap voor het bruinen, zout
en gesnipperde knoflook. Opbraden in
margarine tot bijna gaar en dat is het
binnen een kwartier. Opgieten met een
beetje water om het bruin van de pan
los te maken. Verdun een lepeltje
pindakaas met water en giet dit al
roerend over de vleesjes tot de ge
wenste dikte van de saus is verkregen.
Proef en maak op smaak af, zout, zuur,
zoet. Voor de pedes bak ik gesnipper
de rawits mee. Bij het opdienen be
druppelen met citroensap en bestrooi
en met gehakte rauwe uit. Rijst alleen
met dit en een rauwkostje.
Witlof bv. Of heel fijn gesneden spits
kool. Een frisse trantjam. Azijn, een
beetje suiker en een lik sambal uit een
pot, de groenten er door heen. Al. Net
zo lekker als saté op een stokje.
Bijna
PLANTERSVROUW
22
