poirrié
O
NOG PAS GISTEREN
Frans Tullingh, tekenaar, schilder, le
raar en kameraad is op 2 september
1984 overleden. Hij was de laatst le
vende van mijn vrienden uit het Jap
penkamp met wie ik mocht optrek
ken. Het was een groot voorrecht om
samen te leven met Han de Boer, Gil
les Moerdijk, Karei van Lennep, Frans
Tullingh, Piet de Rijk, Izak Bessem en
last but not least Paatje de Vries.
Als Jaap Lulofs nog bij ons is en dit
leest dan gaarne contact of bericht
want hij hoorde er ook bij.
Het moet me nu van het hart: drie
jaren lang hebben we samen in on
zekerheid (erger dan de dood), angst,
armoede, totaal bezitsloos, absoluut
zonder privacy, vechtend tegen hon
ger en ziekten en algehele onttakeling,
geleefd als echte kameraden elkaar
ondersteunend en moed insprekend
waar en wanneer dat maar kon.
Er waren momenten van uiterste span
ning tussen leven en dood. Meestal
veroorzaakt door de bloeddorstige
Kempetai, een gefrustreerde Japanse
commandant of krankzinnige kampge
noot die ten onrechte de held wou
uithangen.
Maar onze onderlinge vrede werd
daar niet door verstoord. In Malang
sliepen we met z'n achten in een ka
mertje voor twee en in Tjimahi moes
ten we het met 80 cm in de barak
doen. Op de ruwe planken met de
honderden wandluizen. Later zaten we
onder de klerenluizen en kregen we
om de beurt dysenterie of een heftige
colitis in het beste geval.
Langzaam maar zeker kwam de berrie
berrie, enkelen van ons werden slecht
ziende en je zou denken dat er zo
langzamerhand wel wat frustratie wat
wrijving onderling zou ontstaan maar
niks van dat al. Als er eens wat goela-
djawa werd uitgedeeld of wat tabak
dan zorgde Paatje de Vries dat er
voor ieder geld was of werd botje bij
botje gelegd. Als ik een ei had ge
smokkeld werd het gegeven aan de
gene die het nodig had omdat bij hem
de berrie-berrie het ergste was. Als ik
of Gilles er in slaagde een beetje
groente te ruilen of te kopen dan ging
dat naar de blinden. Zo is dat gegaan
bijna drie jaren lang en tot drie maan
den voor het einde. Toen raakten we
uit elkaar: door overplaatsingen.
Maar hier wil ik toch nog eens signa
leren dat in de kampen ook wonderen
gebeurden en dat ik om welke reden
dan ook uitverkoren was om met zul
ke geweldige mensen te worden opge
sloten. Dat zij mogen rusten in vrede
en dat hun nabestaanden, als ze dit
lezen, toch vooral weten hoe trots zij
op hen kunnen zijn.
Ook al zijn we na de oorlog door de
strijd om het bestaan al spoedig uit
elkaar geraakt, nooit ben ik hen ver
geten en als het kon ook opgezocht
of geschreven.
Beste sobats: dank voor alles en sla
mat djalan dan tinggal. Het gebeurde
pas gisteren, vandaag ben ik jullie
allemaal kwijt, maar morgen denk ik
weer aan jullie. jAN JASKI
OPRICHTING
WERKCOLLECTIEF KONGSI'S
In november 1980 kwamen 10 vrouwen
bij elkaar om te praten over hun kin
dertijd in de Jappenkampen en de ge
volgen daarvan in hun leven als vol
wassene. Deze bijeenkomst heeft ge
leid tot verschillende praatgroepen en
de periodieke uitgave van een nieuws
brief voor deelnemers en belangstel
lenden. Verder is op 1 september j.l.
het Werkcollectief Kongsi's opgericht.
Kongsi's worden in dit kader gedefini
eerd als zelfhulpgroepen van vrouwen
(of vrouwen en mannen), die als kind
in een Japans of extremistenkamp
hebben gezeten, die daar nu last van
ondervinden en die elkaar willen steu
nen in het vinden van een weg tot het
beter functioneren in de maatschappij
en in de eigen omgeving van nu.
Het Werkcollectief is een vrijwilligers
organisatie dat o.a. het volgende ten
doel heeft:
- waar nodig het opzetten van kongsi's
- het ondersteunen van de begeleiders
van de kongsi's
- het opzetten van een netwerk van
deskundigen, die ervaring hebben in
de problematiek van kinderen uit de
Indische kampen
- hulp bieden bij materiële hulpver
lening
- het organiseren van bijeenkomsten
Uitgebreide informatie over het boven
staande is verkrijgbaar bij Mw. Mar-
joke Schepel, Joh. Vermeerstraat 4,
6814 JT Arnhem.
Naschrift
Zonder de grote verdiensten van de
bovengenoemde "kongsi's" durven aan
te vechten, zou ik er persoonlijk erg
veel voor voelen een andere kongsi
op te richten. Die van probleemloze,
ongefrustreerde mensen met een nor
maal incasseringsvermogen, een nor
maal gevoel voor realiteit, vergevings
gezindheid, rechtvaardigheidsgevoel en
menselijk zelfrespect. Zou je in deze
tijd zo'n groep bij elkaar kunnen krij
gen? Misschien zou deze kongsi op
een bepaalde manier door reactie
werking die andere kongsi kunnen
helpen. Of te helpen ondersteunen de
ondersteuners van de begeleiders van
die kongsi's. Of iets dergelijks. Ik ge
loof dat ik lichtelijk kongziek begin te
worden.
LD.
Ons reservefonds voor moeilijke dagen
Moesson wil geen subsidie. Het wil voort
bestaan alleen als U dat wilt. Met uw steun
poekoelen wij teroes
Hieronder laten wij, onder hartelijke dank
zegging aan alle schenkers, de verant
woording volgen van de giften die zijn
binnengekomen voor het reservefonds voor
Moesson over augustus 1984.
A. L. M. Addens-v.d. Watering 25,D. J.
Blume 69,45; D. P. Bosscha Erdbrink 9,75;
W. Boverhof 10,A. Burg 10,P. Coe-
nen 100,A. M. H. de la Croix 10,—;
P. v.d. Gaag 5,L. C. F. de Graaff 25,
K. Graichen 30,T. Heyman 20,B. H.
Jacobs 100,J. Ch. Jansz 10,R. Ma-
riouw 40,B. M. Naberman 20,H. de
Quant 10,R. C. Schnelle 10,R. Sebo-
de Graaff 25,W. Stout 25,—; G. Vroo-
men 3,N. H. Wichers 20,—; H. H. van
Wierden 20,J. Willemsen-Sterckx 10,—.
Binnengekomen in augustus 1984
totaal f 607,20
Verder kwamen in AUGUSTUS binnen voor
ex-Knil-ers
J. Jacobse
S.M.A. GIKI
A. W. Vreede
Stal 18 GIKI
J. H. F. Olive
f 15,—
15.—
f 400,—
"Als regelrecht eindprodukt van een 2-cul-
turen-gemeenschap geef ik de voorkeur aan
patat met pindasaus.
18
