m
Mr, Cornells
Mé
POIRRIÉ
INDISCHE SPEKKOEKEN
Bij het lezen van de oproep aan oud
inwoners van Meester Cornelis, ge
plaatst in Moesson van 15 augustus
1984, zullen weinigen zich hebben ge
realiseerd dat genoemde plaats, ge
legen bezuiden de stad Batavia (thans
Jakarta geheten), zijn naam te danken
had aan een inwoner van een van de
Banda-eilanden in de Molukken. Dit
valt af te leiden uit het boekwerk
"Oud Batavia" van Dr. F. de Haan
(Uitgeverij A. C. Nix Co, Bandoeng,
1935) waarin het volgende staat ver
meld.
In 1635 waren in het toenmalige Bata
via drie schooltjes, te weten de school
van de ziekenbezoeker Isaac Minne,
de school van de Compagniesslaven
kinderen en een school in het Banda-
nees kwartier op de Rhinocerosgracht,
Men mag hieruit wellicht aannemen,
dat de Indische kinderen van meer-
gegoede ambtenaren en burgers par
ticulier onderwijs hebben genoten.
Na de onderwerping van de Banda-
eilanden door de Compagnie in 1621,
werden honderden Bandanezen naar
Batavia overgebracht. Gouverneur-
generaal Jan Pieterszoon Coen meen
de dit vonnis dienstbaar te kunnen
maken aan zijn streven om de pas
gestichte stad Batavia te bevolken.
(De verovering van Jacatra op 30 mei
1619 gold als de stichting van Batavia.
Als stadswapen werd op 15 augustus
1620 aangenomen "een swaert van
azur in een orange schilt, steeckende
met de poincte deur een lourieren
crans van coleur bruijn groen").
De Bandanezen werden toen geves
tigd op pas drooggelegde gronden
beoosten de Kaaimansgracht en be
noorden de Leeuwinnegracht. Dat deel
van de stad Batavia werd het Banda-
nees kwartier genoemd. Ook later zijn
nog herhaaldelijk Bandanezen naar
Batavia overgebracht. Zij namen voor
een deel het Christendom aan.
Een van de Bandanezen was Cornelis
Senen. Hij richtte bovengenoemd
schooltje in het Bandanees kwartier
op, dat hem een reaal (ongeveer vijf
entwintig cent) of tien per maand op
bracht. Hij gaf les in het Maleis,
's Ochtends en 's avonds leidde hij
het gebed onder de inlandse Christe
nen en zondags las hij een Maleise
preek voor. In 1640 verleende de
kerkeraad hem daarvoor een toelage
van vier realen per maand. Naarmate
zich het Portugees in Batavia meer
inburgerde, werd ook in die taal ge
preekt. Van toen af kwamen z.g. rond
gaande inlandse meesters (mèstèr
koeliling") die de slaven van particu
lieren bezochten en in het geloof on
derwezen. Een hunner heeft een zicht
baar spoor nagelaten, namelijk ge
noemde Cornelis Senen, een zoon van
een orangkaja van Selamon op Lon-
tor, een van de Banda-eilanden, die in
Batavia al spoedig Meester Cornelis
werd genoemd. Hiermede was de
naam geboren.
Nu wij het toch over Meester Corne
lis hebben, waar ons hart vol van is,
nog iets over de geboorte van die
plaats.
In 1656 vinden wij Meester Cornelis
hoog aan de rivier de Tjiliwoeng, op
ongeveer elf kilometer ten Zuiden van
Batavia, aan het boskappen op com-
pagniesgrond. In die tijd had land na
genoeg geen waarde. Wel waren het
meest in trek de rivieroevers, omdat
men het gekapte hout te water naar
de stad kon brengen. Het terrein dat
Meester Cornelis had "ge-milikt" liep
van de rivier de Tjipinang tot de
Tjiliwoeng en zal ruim vijf vierkante
kilometer groot zijn geweest. Pas vijf
jaar later vroeg en kreeg hij het eigen
dom van dat perceel, dat zijn naam
heeft vereeuwigd. Een kaart werd van
dat perceel niet opgemaakt. Het bin
nen een bocht van de Tjiliwoeng ge
legen stukje dat als pangkalan (af-
scheepplaats) van het gekapte hout
het belangrijkste deel uitmaakte, heet
te "Meester Cornelis eijlandt", welk
laatste woord dan is op te vatten als:
schiereiland. Later is de naam ver
eenvoudigd tot Meester Cornelis, dat
bijna drie eeuwen zo bleef heten tot
de soevereiniteitsoverdracht van Ne-
derlands-lndië aan Indonesië op 27
december1949.
De plaatsnaam Meester Cornelis werd
toen herdoopt in Djatinegara.
JAN NIEBORG
beiden stonden tegenover de aan een
lange tafel gezeten rechters. Mijn be
toog vond gelukkig ook bijval bij de
rechters.
Hierna moesten natuurlijk verschillen
de Radja's hun zegje zeggen. Als zo'n
betoog ontaardde in kritiek op de Ra
dja van Seriboe Dolok, een niet alleen
bij onderdanen doch ook bij andere
vorsten kennelijk impopulair potentaat
sneed de Controleur dit behendig af.
Eerder dan ik gedacht had werd bij
vonnis van de Hoge Rapat de schade
vergoeding conform mijn eis ten volle
toegewezen, zulks met duidelijke in
stemming van het publiek.
Ik dankte de voorzitter met enkele
woorden van respect en sprak mijn
waardering uit voor de waardige hou
ding van de tegenpartij. Hierbij liet ik
mij leiden door de onuitgesproken ge
dachte dat hij heel wat te verdouwen
had gehad en zich manmoedig had
gedragen doch dat de goede verhou
ding en het delicate evenwicht tussen
hoge Overheid, Zelfbestuurders en on
derdanen er niet bij gediend was als
zijn positie zou worden verzwakt.
Toen ik terugkeerde in de Pasang-
grahan van Seriboe Dolok kwamen
daar behalve mijn dankbare cliënt een
aantal Bataks die mij dat brachten wat
ook advokaten streelt: lof en nieuwe
zaken I
EKIKSRANTEN VOOR.
HAWAÏ OMLl&SENDL
EILANDEJN
OPSTELLEN
"Magnum en dat artikel over Hawaii heb
ben haar helemaal maf gemaakt".
TANTE NON's
Franco thuis in speciale verpakking.
Min. 750 gram 25,
Min. 500 gram f 20,
stort op giro 38 92 616
Mevr. F. Y. Robert-Flamand
Mozartlaan 629
5011 SP TILBURG, tel. 013-56 08 35
LAATSTE GROET
"O, zo mooi. Al die bloemen.
Prachtig, prachtig, prachtig. Er
waren zelfs stukken bij van men
sen van wie je het eigenlijk he
lemaal niet verwacht hebt. O,
zo mooi".
"Ja, inderdaad. En ze waren
allemaal zo keurig gekleed. De
De koffietafel was ook erg goed
verzorgd. Heb je die croissants
geproefdHeerlijk warm, zo uit
de oven. Soppen in je koffie,
lekker."
"Ik heb eindelijk Jack weer ge
zien. Hij is nog precies dezelf
de. We hebben toch weer moe
ten lachen."
"Ik heb in die nieuwe auto van
oom Boy gereden. Wat een
prachtig ding. Heerlijk zit je er
in".
"Tante Toet heeft me gevraagd
om een keer bij haar langs te
komen. Ik heb haar gezegd dat
ik haar nog zou bellen".
"Wat zag Peter er toch uit hè.
Ik herkende hem bijna niet".
"En dan".
"Ja, ik zal haar toch wel missen".
"Kom, we zullen maar gaan.
Peter wil misschien alleen zijn.
Hij is er nog erg onder".
RALPH
13
