INDISCH X YZ
HET IS WEER GIRO-TIJD!
Dr. L. de Jong begint deel 11a van zijn werk "Het Koninkrijk der Nederlanden
in de Tweede Wereldoorlog" (zie blz. 8 van dit nummer) met de opmerking dat
honderdduizenden Nederlanders jarenlang speciaal naar dit deel hebben uitge
keken, omdat zij hopen dat definitief een Nederlandse erkenning zal komen van
ondergaan leed tijdens de oorlog, de bersiap-periode en erkenning van de ge
ruisloze strijd om in Nederland een nieuw bestaan op te bouwen. De Jong
spreekt dan ook de hoop uit dat zijn boek een bijdrage zal leveren aan een op
rechte aandacht voor de Indische Nederlander en zijn oorlogsgeschiedenis.
Om nu deze hoop uit te kunnen spre
ken, moet De Jong er welhaast van
overtuigd zijn dat hij erin geslaagd is
om aan te tonen dat de Indische Ne
derlanders inderdaad veel heeft ge
leden, in ieder geval veel heeft mee
gemaakt. Op zich is dat niet zijn ver
dienste, want aan de hand van veel
bestaande publikaties heeft hij "al
leen maar" beschreven wat er toen
heeft plaatsgehad. We zullen moeten
wachten tot het verschijnen van deel
11b (eind 1985) om zelf te kunnen le
zen hoe het Indisch leed door De Jong
is verwoord. Maar, één ding is zeker
Indische mensen komen volledig aan
hun trekken. Dat bleek ook tijdens het
zien van de documentaire "De onder
ste steen'.', die op 5 november jl. door
de VARA werd uitgezonden.
De documentaire begon met etende
en slenterende Indische mensen op
de Pasar Malam. Hoe origineel en hoe
raak de typering. Welk een integere
visualisering van de Indische bijdrage
aan de Nederlandse samenleving en
cultuur.
I.W.I.
Langzaam maar zeker wordt de basis
gelegd van de collectie van het Indisch
Wetenschappelijk Instituut. Van ver
schillende kanten wordt materiaal af
gestaan en zoals U weet, al dat mate
riaal wordt bewaard en geordend zo
dat een ieder die kennis wil opdoen
over Nederlands Indië en het Indische
leven van het aanwezige materiaal ge
bruik kan maken.
Een greep uit de eerste aanwinsten:
- Zeemans Gids voor den Oost
Indischen Archipel en aanverwante
boeken;
- Van Dorp's album over
Indische tuinbloemen;
- De Nederlandsch-lndische
Wetboeken;
- Gebonden jaargangen van D'Oriënt";
- Fotoalbum van dr. Elizabeth Allard
van woonhuizen van Indo-Europeanen
in Bogor anno 1954
alsmede verslagen van dr. Allard
van haar onderzoek naar de
maatschappelijke structuur der
Indo-Europeanen
in Indonesië;
- bladmuziek;
- Indische kranten;
- boeken en foto's;
Goed, de documentaire ging door en
dr. De Jong en Hans Jacobs (de sa
mensteller) leken te strijden om de
gunst van de Indische Nederlander:
ze hebben veel geleden, ze hebben
veel verloren, ze hebben geworsteld,
ze zijn zo bescheiden en Nederland
mag trots zijn dat deze Nederlanders
zich zo geruisloos en voortreffelijk
hebben aangepast. Het hoe en waar
om van dat alles werd geenszins dui
delijk gemaakt, maar misschien komt
dat nog in het tweede deel van de
documentaire (3 december a.s.).
Meenden De Jong en Jacobs nu ook
wat ze zeiden? Het voordeel van de
twijfel zij hun gegeven, maar een
gevoel van "er klopt iets niet" blijft.
Immers, de hele koloniale periode
werd door de heren bestempeld
als een tijd waarin de Indonesiërs
werden onderdrukt, uitgezogen, ver
moord, armoede leden enz.
Welnu, wie de geschiedenis van Ne-
derlands-lndië op een dergelijk toon
gaat beschrijven, in boeken, documen
taires of anderszins, en tegelijkertijd
Indische mensen over de bol strijkt,
- pamfletten en brochures, zoals de
Statuten van Nederlandsch-
lndische Vereeniging voor den afzet
van Suiker (NIVAS);
- films over het vooroorlogse Indië;
- grammofoonplaten.
Het is nog niet veel, maar het is ook
niet niets. De basis wordt zichtbaar en
dat geeft moed om door te gaan.
Wilt U materiaal afstaan of wenst U
meer informatie over het I.W.I.? Schrijf
of bel dan naar: Stichting Indisch We
tenschappelijk Instituut, Prins Maurits-
laan 36, Den Haag, 070-54 55 00.
wil weinig begrijpen van de Indische
geschiedenis en van Indische Neder
landers. Indien men vanuit socialisti
sche optiek Indische geschiedschrij
ving wil plegen, dan kan en mag men
de Indische Nederlanders niet ontzien,
laat staan over de bol strijken. In
dische Nederlanders zaten in het
KNIL, waren loyaal aan Nederland,
en waren thu'is in een koloniale sa
menleving want Indië was een kolo
niale samenleving.
De werkelijkheid van het verleden laat
zich niet herschrijven en de werkelijk
heid van het verleden was (en is nog
vaak) het leven van velen.
Waarom dan die uitdrukkelijke (en
vervelende) aai over de Indische bol?
Als dank voor de geruisloze integra
tie, als een niet uitgesproken begrip
voor het verlies van het land van her
komst, als teken van medeleven met
al dat zij als mens hebben meege
maakt, als erkenning van hun bestaan
en hun geschiedenis? Of moet de In
dische Nederlander tegen iets of ie
mand worden uitgespeeld. Tegen zijn
eigen geschiedenis bijvoorbeeld? Of
worden we over de bol geaaid om
dat het leven van Indische Neder
landers er heel anders uit had kun
nen zien (en ergens anders) indien
de Nederlandse regering een andere
politiek had gevoerd ten opzichte van
het Indonesisch nationalistisch stre
ven?
Het klopt niet, die aai over de bol.
Misschien geeft het tweede deel van
de documentaire een antwoord.
RALPH BOEKHOLT
TOESPRAAK SOEKARNO 1945
Begin februari 1945 heeft ir. Soe-
karno in het door de Japanners
bezette Batavia een groep Indo-
Europeanen in het Nederlands
toegesproken en om hun mede
werking gevraagd. Hij beloofde
daarbij dat hun rechten als min
derheid in het onafhankelijke In
donesië zouden worden erkend
(zie Moesson 15 augustus 1981,
blz. 32). Degenen die bij deze
toespraak aanwezig waren, wor
den verzocht contact op te ne
men met redactie Moesson.
Een dezer dagen zult U weer onze halfjaarlijkse accept-giro ontvangen
voor het eerste halfjaar abonnement 1985.
Daar het onmogelijk is opzeggingen op de dag bij te werken en de
giro s voor eind november in de mail moeten zijn, kan het voorkomen
dat U heeft opgezegd en toch een giro ontvangen hebt.
VERSCHEURT U DE ACCEPT-GIRO ALSTUBLIEFT ZONDER MEER,
NIET RETOURNEREN Kost onnodig porto. U kunt eventueel even
bellen 070-54 55 01, mej. Daniels zal uw abonnement direkt annuleren.
Wacht niet met opzegging tot januari '85 want dan moeten wij 5,—
administratiekosten rekenen, omdat het januari-nummer dan reeds in
de mail zit.
U zult ons een groot genoegen doen, het abonnementsgeld voor eind
december '84 te voldoen in verband met de afsluiting van onze boeken.
Dank voor uw medewerking Administratie Moesson
3
