Een fragment uit de geschiedenis
van Pasoendan CSoenda landen]
Uit oude geschriften, jammer genoeg niet vrij van legendarische franjes, kan
worden vastgesteld dat tussen de vorsten van Soenda Kalapa (Banten) en
Parahijangan (oostelijk deel van West-Java) vaak onenigheid bestond over grens
geschillen, welke soms bloedig werden beslecht. Die grensgeschillen werden
naderhand op vreedzame wijze opgelost door tot stand gebrachte familieverwant
schap na het huwelijk van de jongste telg uit het vorstendom Parahijangan prins
Ario Surianinggrat Kartanegara (hierna afgekort: Suria) met de jongste dochter
van Soenda Kalapa, prinses Raden Srihajati Koesoema Ariadininggrat (hierna
afgekort: Srihajati).
Van bestuursfunctionarissen van zijn
vader had Suria gehoord dat het vor
stelijk echtpaar van Soenda Kalapa
een schoonzoon zocht voor hun beeld
schone dochter Srihajati. Intrigerende
politici, adviseurs van zijn vader, zagen
in een eventueel huwelijk tussen bei
de vorstenkinderen de juiste oplossing
voor een duurzame toenadering tussen
beide rijken om bloedige grensgeschil
len te voorkomen. Dus moedigden deze
politici de jonge Suria aan om zich te
overtuigen van de schoonheid van Sri
hajati, waarvoor hij vermomd als koop
man het gebied van Soenda Kalapa
moest binnendringen tot in de tuinen
van het paleis waar Srihajati zich vaak
ophield.
Aangezien deze onderneming voor
Suria niet zonder levensgevaar was,
moest in het geheim een zorgvuldige
voorbereiding daaraan voorafgaan,
slechts zijn moeder werd hiervan door
de hofpriester (kiai) op de hoogte ge
bracht. Na astrologische overwegingen
van de in dit komplot betrokken pries
ters werd bepaald dat Suria in de
maand Mauloed op de dag volgende
op volle maan precies 's morgens om
9 uur de lange en gevaarlijke reis naar
Soenda Kalapa zou aanvangen uit zijn
geboorteplaats Manondjaja.
Vergezeld door een vertrouweling van
zijn moeder bereikte hij na veel om
zwervingen eindelijk de zetel van Soen
da Kalapa: Pandaigelang (nu: Pande-
gelang Pandai smid en Gelang
armband verbonden goudsmid).
Van zijn metgezel verneemt Suria dat
Srihajati geregeld in de ochtenduren
een grote tuin bezoekt om melatibloe-
men voor haar toilet te verzamelen. Als
de bedoeg van de misigit de tijd voor
fadjar (gebed voor zonsopgang) heeft
aangekondigd, begeeft Suria zich er
heen om Allah's gunst te vragen. Zijn
bede wordt verhoord, want op die
morgen treft hij Srihajati aan in de
melatituin waar twee hofdames iets
verderop zich uitsloven om de mooiste
bloemen voor hun meesteres uit te
zoeken. Na zijn verontschuldiging voor
zijn aanwezigheid te hebben aange
boden, vertelt hij haar onomwonden
dat zijn aanwezigheid verband houdt
met een voorspelling van een kiai in
Djajakarta (nu: Jakarta) dat hij op deze
verboden plaats zijn aanstaande bruid
zal ontmoeten.
Haar stille instemming met die onver
wachte mededeling verbergend, ver
telt zij hem dat zij deze avond deel zal
nemen aan het oogstfeest, de gondang,
en dat hij haar daar kan ontmoeten.
Op dat feest, ten aanschouwe van Sri-
hajati's vergezellende hofdames, vol
doet zij aan zijn uitnodiging om met
hem aan de gondangdans deel te ne
men nadat zijn slendang door een hof
dame aan Srihajati was aangeboden.
Door wijze zijn dansen verraadt Suria
zijn afkomst als menak (edelman), wat
niet nalaat een diepe indruk op de
schone Srihajati te maken.
c
Voor zijn terugreis naar Manondjaja
laat hij Srihajati door een in dit komplot
betrokken hofdame weten, dat hij later
terug zal komen om haar officieel ten
huwelijk te vragen. Dit vertelt Srihajati
aan haar moeder die belooft haar doch
ter te zullen bijstaan wanneer dat aan
zoek wordt gedaan.
Nog voor de intrede van Ramadan
(vastenmaand voor Lebaran) verschij
nen de afgezanten van de vorst van
Parahijangan voor de paleispoort van
Soenda Kalapa om de wens van Suria
over te brengen. Thans vangt de be
middelingsrol aan van Srihajati's moe
der, die de hartsgeheimen van haar
dochter kent en beseft dat nu het ge
luk van haar kind op het spel staat.
Haar drie andere dochters, zusters van
Srihajati, zijn reeds getrouwd, Srihaja
ti is de enige ongehuwde prinses.
Voor de vorst van Soenda Kalapa
gelden echter geen sentimentsoverwe
gingen, voor hem zijn politieke voor
delen van groter belang, dus wil hij
zich eerst beraden met zijn adviseurs
alvorens gehoor te geven aan de drin-
SANUR - BALI
IBU BEACH BUNGALOWS
onze bungalows direkt aan het mooie
Sanurstrand en... uw vakantie is echt.
- uitst. ontbijt
- men spr. Nederl./Frans/Duits/Engels
- uitst. bediening
- billijke dagprijzen
Voor inl./boekingen: J. A. BROUWER,
Louis Bouwmeesterplein 17, 5038 TN
Tilburg, tel. 013-42 01 17 43 16 28.
gende verzoeken van zijn vrouw en
dochter.
Welke beslissing zou hij moeten ne
men om niet de positie van het rijk
van Soenda Kalapa te verzwakken
Hij kent de haast onmetelijke rijkdom
men van Parahijangan, ook hun ster
kere legermacht dan de zijne, maar wat
voor toekomst op politiek niveau zou
de vorstenzoon van Parahijangan aan
een prinses van Soenda Kalapa kun
nen aanbieden? Hij wist dat het Suria
als krijgsman niet aan moed ontbrak,
maar wat is Suria's politieke waardig
heid als jongste zoon, wiens drie oude
re broers volgens adatvoorschrift prio
riteit bezitten in de erfopvolging van
Parahijangan. Voor hem stond het dus
vast dat Suria politiek bezien niet hoog
kon worden aangeslagen om een duur
zaam bondgenootschap tussen beide
vorstendommen tot stand te brengen.
Hoe zal een juiste beslissing genomen
moeten worden? Wie anders dan de
hofkiai, die een groot vertrouwen ge
noot, zou hem hierin kunnen adviseren,
echter - bij deze overpeinzingen - niet
wetende dat deze dignitaris reeds vol
ledig was ingelicht door zijn vrouw, de
Ratoe Ajoe.
Na wikken en wegen gingen de door
Parahijangan gezonden afgezanten te
rug met het besluit van de vorst van
Soenda Kalapa inhoudende de volgen
de onherroepelijke voorwaarden waar
aan Suria moest voldoen om met Sri
hajati te kunnen trouwen.
Als bruidschat voor Srihajati werd ge-
eist geschenken die voor 22 vrouwen
draagbaar zijn, een aantal in overeen
stemming met de leeftijd van de prin
ses. Het huwelijk zal niet eerder plaats
mogen vinden dan in de maand Mau
loed voordat de bedoeg van de misigit
Soenda Kalapa de tijd voor lohor (ge
bed om 12 uur v.m.) aangeeft.
Suria's moeder zal ten overstaan van
het volk verklaren dat zij voorgoed af
stand doet van haar zoon ten behoeve
van het welzijn van Soenda Kalapa en
Parahijangan. Suria zal na het huwelijk
zich in Soenda Kalapa moeten vesti
gen om in samenwerking met Siliwangi
(veldheer) de leiding van het leger van
Soenda Kalapa op zich te nemen.
Suria en zijn gevolg zullen zich te voet
naar het paleis begeven om zijn bruid
tegemoet te treden.
En zo geschiedde dat op die voorwaar
den het huwelijk tussen beide vorsten
kinderen in de maand Mauloed op een
bepaalde dag vóór lohor werd geslo
ten zoals de astrologen hadden vast
gesteld.
Als gevolg van het huwelijk tussen
Ario Surianinggrat Kartanegara van
parahijangan en Raden Srihajati Koe
soema Ariadininggrat, prinses van
Soenda Kalapa groeide in de loop der
tijden een hecht bondgenootschap tus
sen beide vorstendommen als een sterk
politiek bolwerk tegen het rijk Mata-
ram, een bondgenootschap waaruit
later het grote rijk van Pasoendan
ontstond.
Zo eindigt dit geschiedenisverhaal.
11