poirrié
O
dr. J. J. Ch. VAN WAARDENBURG
LANDVERRADERS OP DE T.V.
Mrs. Jeanne de Quant
RECHTSPRAAK
DOOR SULTANS EN RADJA'S
Met terugblik op mr. A. F. Calkoens
artikel in Moesson (15-10-'84), merk
ik op, dat de aanhef daarvan de schijn
wekt, dat Sumatra "in het genot van
eigen rechtspleging" was gelaten.
Maar uiteraard bedoelt de schrijver,
dat de inheemse bevolking (niet het
"gebied" Sumatra) dat recht bezat. Er
woonden op Sumatra ook Nederlan
ders, Vreemde Oosterlingen, Japan
ners die met Europeanen waren ge
lijkgesteld. Kortom, voor die lands-
onderhorigen en de inheemse bevol
king op vele hoofdplaatsen werd recht
gesproken in naam der Koningin.
De inheemse bevolking bestond uit
zelfbestuurs- en landsonderhorigen. De
justitie en het recht van de eerste
groep was geregeld in politieke con
tracten (Korte Verklaringen de z.g.
Lange Politieke contracten). Wat de
landsonderhorigen onder de inheemse
bevolking betreft, de justitie over deze
groep was geregeld in de ordonnantie
van 18 februari 1932. De rechtspleging
geschiedde naar "adatrecht", voor zo
ver niet bij ordonnantie anders was
geregeld. En dat "anders" was ge
regeld in 237 ordonnanties en talloze
artikelen van het 2de en 3de boek van
het Wetboek van Strafrecht. Bij dit
alles viel het adatrecht in het niet.
Tenslotte merk ik op, dat de verklaring
van de Krani van het Advokatenkan-
toor geheel voor zijn rekening komt,
hoewel buiten het officiële ambt, veel
bij Tengkoe Ottoman mogelijk was.
Onlangs zullen velen zich uitermate
geërgerd hebben, toen zij op de VPRO-
TV enkele ex-Nederlanders zagen, die
spraken over de periode 1945-1949 in
Indië.
Wij kunnen het drietal, dat zich na de
souvereiniteitsoverdracht schaarde aan
Indonesische zijde, dat recht niet ont
zeggen.
Maar de deserteur Princen moet zon
der meer als een land- of volksverra
der worden beschouwd. Het is mij be
kend uit mijn militaire diensttijd op
West-Java, dat betrokkene door zijn
inzet aan de zijde van de toenmalige
Indonesische verzetsstrijders een aan
tal slachtoffers veroorzaakte onder de
militairen van KNIL en KL en loyale
Indonesiërs.
Ook de voormalige militaire politieman
uit het Tjiandjoerse, die voor de over
dracht militaire inlichtingen verschafte
aan de TNI-ondergrondse, behoort tot
de categorie verraders. Alhoewel hij
tegen zijn eigen landgenoten geen wa
pen gebruikte, zullen er zeker door
Indonesische acties, gebaseerd op de
verraden informaties, doden en gewon
den zijn gevallen.
De VPRO en Marion Bloem hebben
ons laten walgen van een Indonesiër/
oud-Nederlander, die in zijn huidige
land ook al achter slot en grendel zat
en zich nu opwerpt als strijder voor
mensenrechten en toch durft te zeggen:
"Ik zou het nu precies weer zo doen!"
P. S. J. VAN DE VEN
Naschrift:
Inderdaad is de film "Wij komen als
vrienden" (door de VPRO op 16 de
cember j.l. uitgezonden) bij menigeen
in slechte aarde gevallen, getuige de
vele reacties die ook bij redactie
Moesson zijn binnengekomen. Op zich
moet een film over overlopers natuur
lijk mogelijk zijn, maar irritatie ontstaat
wanneer de film ook een zenuwachtige
poging moet zijn om een filmisch kunst
werk te maken. En woede wordt op
gewekt wanneer overduidelijk is van
uit welke politieke hoek de filmmakers
een en ander hebben gewrocht en wil
len laten overkomen. Redenen voor
redactie Moesson om er verder het
zwijgen toe te doen.
BLADEN
In mijn impressie over de souvereini-
teits-overdracht op 27 december 1949,
maakte ik een taalfout. Ik had het na
melijk over de "bladeren" van mijn
levensboek, in plaats van de "bladen"
hiervan.
Waarom ik "bladeren" schreef weet ik
werkelijk niet. Waarschijnlijk kwam dat
door al die kale bomen buiten. Dit is
een jaarlijks gebeuren, dat mij altijd
zeer triest stemt. Het lijkt net of de
wereld dan een beetje dood gaat. Ik
kijk daarom weer verlangend uit naar
de Lente, als de jonge groene blade
ren weer aan de bomen komen. Dan
gaat voor mij de wereld weer leven.
ADRI M. BONTEKOE
GEUR VAN TOEN
Als ik me niet vergis is de naam van
de plant, zoals beschreven door Ra-
mona van Dalsem in Moesson no. 8 in
haar artikel "Creoline de geur van
toen": Opa Byg Lochem.
Haar beschrijving is in overeenstem
ming met wat ik voor het eerst zag in
het rosarium van Den Haag aan de
Kapelweg, in de buurt van de weg die
naar Scheveningen leidt en waarvan
ik een dia heb geschoten. Een schattig
bloemetje.
THERESIA KÖRNMANN-RIJKEN
ZO GEWOON
Vroeger kon je op ieder moment
van de dag bij hen binnenvallen,
ook 's avonds en als het moest
ook 's nachts. Hij was meestal
met iets bezig en hij begroette
je met een lach, terwijl hij ge
woon doorging. Je schoof dan bij
en "hoe jij" was zijn oprechte
vraag. Koffie kwam automatisch
en terwijl zij even bleef staan,
werd beider stand van zaken
doorgenomen. Op een gegeven
moment was hij klaar met zijn
arbeid en zij met de eerste kook-
en bakronde. De asbak stond in
het midden en muziek klonk door
de zelfgemaakte speakerbox. Zijn
gereedschappen lagen verspreid
en er moest nog stof gezogen
worden, maar niemand die het
zag. Als je wegging besefte je
niet eens dat het al erg donker
was, dat je gegeten had en ge
lachen, want alles was zo ge
woon.
Ja, dat waren mooie tijden, toen
iets veel was en niets je kon ver
slaan. Nu kun je beter eerst
bellen als je wilt komen. Maar
niet meer leuk zo.
RALPH
Makelaar in onroerende goede
ren te Los Angeles reeds meer
dan 30 jaar wonend in de U.S.A.
2331 - 20th. Str. Apt. 4, Santa
Monica (L.A.) Caiifonia 90405,
telefoon 09-1.213.450-4607.
'UJTK"d KEN JAPIE
JE HEBT J£ BRIL
VERGETEN
16
