Een brief en een antwoord
Swing Session
Redactie Moesson ontvangt veel brieven en in die brieven worden vaak dezelfde
vragen gesteld. Met alle brieven zijn we blij, want ze versterken de band met de
lezers. Ook over de 2e generatie ontvangen we regelmatig post en één van die
brieven kwam uit Leuven van een Belgische studente, die bezig is aan haar'
dissertatie over Indische literatuur. Haar onderzoek betreft ook de 2e generatie.
Haar vragen, in dit geval aan Ralph Boekholt, zijn hieronder gedeeltelijk op
genomen, evenals het antwoord daarop. Hetzelfde antwoord dat op soortgelijke
brieven wordt gegeven.
Brief:
"Het voorbije jaar heb ik vooral één
ding ervaren en dat is hoe bitter moei
lijk het is om over deze mensen (twee
de generatie) iets te weten te komen.
Zoveel is intussen duidelijk geworden
dat het allemaal wat te maken heeft
met een 'identiteitsprobleem'. Daarbij
ben ik er mij als buitenstaander van
bewust dat het gevaar tot generalise
ren hier enorm groot is
Wat betekent het opgevoed te zijn in
een Indische traditie in het hedendaag
se Nederland. Ligt die opvoeding voor
eenieder van de tweede generatie an
ders, of denkt u dat die nogal gelijk
lopend is? Is het niet vaak zo dat kin
deren van repatrianten bewust 'Neder
lands' werden opgevoed en heeft dat
konsekwenties met de betrekking tot
de kulturele erfenis van hun ouders?
Hoe zou u uw relatie of verhouding
ten opzichte van de 'tweede generatie'
omschrijven. Kan u zich volledig met
die generatie identificeren of zijn er
volgens u verschilpunten die een vol
komen andere invalshoek verraden?
Mijn derde vraag betreft uw houding
ten aanzien van de 'eerste generatie'.
In de door hen geproduceerde litera
tuur geven zij heel vaak uitdrukking
van een een verlangen naar 'toen' en
(Vervolg: "De laatste generaal van Bone")
om het leven. Hij was een zeer bij
zonder mens door zijn persoon en zijn
kennis. Hij kende goed Nederlands,
Indonesisch en Boeginees en was de
ideale persoon om het werk van R.A.
Kern over het boeginese La Galigo
epos in het Indonesisch te vertalen.
Dat boek zal binnenkort wel verschij
nen en zal ook de Indonesiërs buiten
Celebes een denkbeeld geven van de
rijke boeginese litteratuur.
Andi Pangerang bezweek op 12 augus
tus 1975, een Daar maanden na ons
vertrek, aan een hartaanval. Hij was
de laatste van de charismatische be
stuurders en tegelijk een held van het
nieuwe Indonesië. Hij kreeg een staats
begrafenis en werd begraven op het
heldenkerkhof (taman pahlawan) bij
Ujung Pandang. Meer dan honderd
duizend mensen volgden zijn baar. Ik
weet het niet maar ik denk dat hij,
evenals ik, hoe ook openstaande voor
de nieuwe tijd, ergens diep in zijn hart
een warm plekje had voor het "ancien
régime" van zuid-Celebes, waarin de
vorsten zulk een centrale rol vervul
den. Het was deze wereld die ook
Friedericy zo fascineerde.
op een of andere manier hebben zij
allen af te rekenen met het probleem
'tussen twee vaderlanden te leven'.
In welk opzicht is de opgave die u
zichzelf stelt 'uit te gaan van het oude'
en tot behoud van een 'Indische iden
titeit' gegroeid uit opties en houdingen
van die eerste generatie. Ziet u hier
een oorzakelijk verband, en hoe moet
het dan verder?"
V.G.
Antwoord:
Maar bovenal: het geheel van In-
dische-Nederlanders, Ie en 2e gene
ratie en meer in het bijzonder: hun
literatuur, geeft geen aanleiding om in
verwarring te geraken. Wel is het zo,
althans in Nederland, dat menigeen
(media, kranten, maatschappelijk wer
kers e.d.) zich met grote graagte stort
op alles en iedereen dat of die maar
een beetje lijkt op een probleemgeval.
Men wordt dan geanalyseerd, geïnter
viewd en men moet sterk in de schoe
nen staan om niet toe te geven aan de
druk om je maar te presenteren als
een minderheid, slachtoffer of wat ook.
Identiteitsprobleem? Dat bestaat m.i.
ten aanzien van Indische jongeren niet.
Wel wordt het menigeen aangepraat,
maar dat is wat anders. Natuurlijk zijn
er jongeren, die zich oprecht afvragen
wat het Indisch-zijn nu eigenlijk anno
1985 voor hen betekent. Tijdens deze
bezinning zouden zij allereerst moeten
omzien naar hun "roots" en allereerst
komen ze op die weg dan hun ouders
tegen. Nu gebeurt het dat sommigen
- onder druk van buitenaf en soms uit
domheid - hun ouders en hun verleden
overslaan, omdat dat te maken heeft
met Nederlands-lndië, dat voormalige
overzeese gebiedsdeel, die kolonie,
waar de Javaan zou zijn onderdrukt en
uitgezogen en dat was natuurlijk bij de
beesten af en dus rust daar een taboe
op. Helaas nemen zij niet de moeite
de geschiedenis (van hun ouders en
dus ook van zichzelf) te onderzoeken,
al was het door het lezen van de tal
loze boeken die er zijn, om een idee
te krijgen hoe het werkelijk was.
Op een gegeven moment beseft een
jongere, zoals bij mij is gebeurd, ge
woon dat je Indisch bent. Dat wil zeg
gen: je hebt Indische ouders, je bent
al dan niet in Indië/lndonesië geboren,
sommige zaken/situaties bij je thuis
worden anders gedaan dan bij je vrien
den, je denkt en voelt soms anders dan
je vrienden, je bent niet zo blank enz.
Als je na dit besef bewust gaat luiste
ren naar de verhalen van de (groot)
ouders, bewust gaat lezen en je je niet
schaamt voor bijv. je vrienden omdat
je Indisch bent, dan leer je allerlei
dingen voor jezelf te verklaren en al
les is dan logisch. Je zoekt vervolgens,
zoals iedereen, je weg in het leven en
je vindt die ook. Gewoon, normaal, niet
opgefokt leef je het leven. Dat je be
paalde zaken doet en benadert op een
bepaalde manier, is te verklaren door
je Indisch zijn, maar Indisch zijn en
het soms anders dan anderen reage
ren zijn geen dingen waar jij of wie
ook bewust bij stilstaat. Je bent en je
doet.
Heimwee naar toen. Wie verlangt er
niet naar de tijd dat alles goed was,
ten diepste: naar zijn jeugd en naar de
wereld die hij als volwassene betrad.
Naar het ouderlijk huis, de bekenden
en geliefden? Wie verlangt niet naar
"thuis" en dat is m.i. ook de plek, het
land waar je met je "zijn", met je "ik"
(identiteit) echt thuis bent. En dat thuis
was voor de Indo Indië, de koloniale
samenleving waarin Indonesiërs, Ne
derlanders, andere Europeanen, Chi
nezen, Arabieren, Indo's e.a. naast el
kaar, met elkaar binnen grenzen, ka
ders en structuren leefden en werkten.
Hét land van de Indo was Indië, dat
was zijn wereld, maar die wereld be
staat niet meer en in die zin zijn de
Indo's ontheemd. Naast het eerder ge
noemde heimwee bestaat er m.i. dan
ook een heimwee naar een echt thuis.
Indo's zijn gemengdbloedig, kind van
2 culturen enz. Ook mijn stelling is dat
de Indo een autonome identiteit is, een
eigen ik met iets eigens. Dat eigene is
gedeeltelijk wat herkomst betreft wel
te herleiden tot 2 culturen, maar dat
neemt niet weg dat uit de versmelting
iets nieuws is ontstaan. Dat nieuwe
was en is en om te kunnen blijven,
moet er bijvoorbeeld en onder andere
een overdracht (en acceptatie) plaats
vinden van tradities, waarden en nor
men. Wil dat nieuwe blijven, dan moet
het telkens weer iets nieuws toevoe
gen
R.B.
De vanouds bekende
BAMI KWA spec.
nodigt U uit voor weinig geld heerlijk
te komen makanan of af te halen.
Originele Indon. maaltijden en ge
rechten naar keuze a.d. Lange Tien-
deweg Passage 68, Gouda. Uit voor
raad of te bestellen heerlijke pittige
katjang bawang. Tel. 070-27 31 90 of
01820- 1 18 84.
voor uw parties en reünies
Allround - Uitgebreid dans repertoire
DANSCOMBO
I. A. (Fons) Phefferkorn
Barnsteenhorst 51
2592 EB Den Haag
Telefoon 070-473935 of 070-5480 79
12
