ORIENT TRAVEL B.V.
EEN CULINAIRE
WERELDREIS
vol verzameld en dan opgeslagen. Men
kan nog overal de metates vinden
waarin men deze eikels destijds fijn
stampte. Eerst werd de noot indivi
dueel gekraakt en van de schil ont
daan. Dan werden de noten tot meel
gestampt in stenen vijzels, bestaande
uit diepe uithollingen in grote zwerf
keien. Vaak vindt men een hele groep
van zulke uithollingen bij elkaar. Het
schijnt dat de Indianen-vrouwen het
gezelliger vonden dit saaie en tijd
rovende werkje gezamenlijk te doen
- wat een kletspraatjes zullen daar de
ronde gedaan hebben I 't Meel werd
dan goed uitgelekt om 't aanwezige
looizuur te verwijderen en daarna
werd 't in de zon gedroogd. Dan pas
kon 't gegeten worden, hetzij droog-
gebakken op een plat mandje of tot
een brei gekookt in een waterdicht,
diep mandje. Dit roosteren en koken
gebeurde met behulp van gloeiend
hete stenen. Men moet niet denken
dat die mandjes tegen vuur konden I
Men zegt dat dit eikel-meel vrij sma
keloos maar heel voedzaam is. Som
mige Indianen verkiezen dit meel nog
boven wit brood, maar dat loopt sterk
af.
Wat men in 't Zuid-Californische ge-
gebergte niet aantreft is de Pinyon
(Pinus cembroides), een vrij klein blij
vende naaldboom die 5 cm grote, licht
bruine denneappels heeft. De room
witte, 1 cm lange, ovale pitten zitten
keurig verpakt in een dun, bruinzwart
huisje. Elke schub van zo'n denne-
appel bevat een pit. Omdat de schub
ben bij 't rijpen wijdopen gaan staan,
zijn de pitten vrij gemakkelijk te ver
wijderen. De Indianen in Noord-Cali-
fornië, Nevada, en Arizona, waar de
Pinyon in dichte bossen voorkomt,
hadden hieraan een uitstekend en
smakelijk voedsel, dat goed bewaar-
baar was. Ze plachten plukrechten te
hebben op bepaalde bomen; wilde men
bomen oogsten die aan een andere
familie "behoorden", dan moest men
hiervoor eerst toestemming vragen,
wat blijkbaar meestal wel werd toe
gestaan. Men kon er immers nooit
zeker van zijn of de "eigen" bomen
een goede oogst zouden produceren?
't Was goed te weten dat men in
slechte jaren een beroep kon doen
op de meer fortuinlijke buur.
Pinyonnuts kun je nog in vrij veel
winkels (zoals bijvoorbeeld in "Trader
Joe's") krijgen. Ze zijn behalve voed
zaam ook lekker, goerih. Ze worden
nu gebruikt om een speciaal fijnproe
verssmaakje te geven aan, bijvoorbeeld
de vulling voor kalkoen. Ook wordt 't
wel gebruikt in cakes.
Trek niet te gauw de neus op voor dit
eenvoudige Indianen-voedsel - de za
den en noten in 't traditioneel Indiaan
se menu hebben vaak hoge voedings
waarde. De Californische Indianen
wisten precies waar bepaalde zaad-
planten in grote getale groeiden en
wanneer een bepaalde oogst rijp was.
Ze waren half-nomadisch, dat wil zeg
gen dat een groepje, meestal bestaan
de uit een echtpaar, hun kinderen en
RETOUR BANGKOK VOOR SLECHTS f 1.395,—
RETOUR JAKARTA f 1.975,—
BALI - plus BANGKOK, SINGAPORE, JAVA
AUSTRALIË met stop JAKARTA
(ANVR)
GARANTIEFONDS
REISGELDEN
retour f 2.340,
retour f 2.700,—
Rokin 52 - AMSTERDAM - Tel. 020-24 25 38
Laan van Meerdervoort 291 - DEN HAAG
Tel. 070-63 83 67
Singel 486 - 1017 AW AMSTERDAM
Tel. 020 - 23 74 84
enkele bijlopers, in een bepaalde
streek rondtrok, van oogst tot oogst,
en alleen in de wintermaanden ergens
voor langere tijd verbleef.
Californië had oorspronkelijk 't groot
ste aantal verschillende Indianengroe-
pen en 't hoogste aantal Indianentalen
van alle staten in de U.S.A. Men weet
nog niet zeker waarom dit zo is maar
er zijn natuurlijk wel veel theorieën
over te vinden. De plaatselijke India-
nengroep, blijkbaar Gabrielinos (zo
genoemd naar de Californië Missie
waar ze onder de Mexicaanse regering
geregistreerd werden), zijn volkomen
uitgestorven; zij vielen waarschijnlijk
ten prooi aan door Europeanen inge
voerde ziekten (zoals influenza en
pokken) waar zij absoluut geen weer
stand tegen hadden ontwikkeld. Ar
cheologische opgravingen in Californië
leveren over 't algemeen alleen ste
nen gebruiksvoorwerpen op (en nu en
dan tanden van opgepeuzelde eek
hoorns), de rest is vergaan.
Een ieder (dus ook Indo's) die hier in
teresse in heeft kan zich opgeven als
hulp bij deze opgravingen. Archeolo
gen, die vaak met een heel mager
budget moeten toekomen, zien zulke
volonteers met genoegen komen en
zijn graag bereid deze de fijne kneep
jes van 't vak bij te brengen. Elke
universiteit en college heeft wel een
opgraving gaande, dus nooit te lang
luitjes! En vergeet niet, als de dig in
deze contrijen (dus Upland, Ontario,
Rancho Cucamonga) plaats heeft, kun
je telkens van 't graven opkijken en
genieten van de prachtige San Ga-
briël Mountains waar de Indianen
vroeger meester waren.
Ingrediënten, bereidingswijzen en
menu's uit 36 landen.
Door Marianne Moonen en
Kwee Siok Lan.
Een schitterend kookboek,
dat recepten brengt vanaf de
Arabische wereld en Argentinië
tot en met de Verenigde Staten
en Zwitserland.
Geill. Prijs f 29,90 5,25 porto
KOHO-KOHO
(Rauwkost 4 personen)
Ingrediënten:
1 kg verse rauwe sardientjes
(Hollandse - zonder schubjes)
15 stuks sjalotten
5 rode lomboks
azijn (naar smaak)
zout (idem)
V2 bosje selderij
1/2 eetlepel Vetsin (uit blik)
1 teentje knoflook
kemangi (echte)
Bereiding:
Sardientjes ontdoen van kop en staart
en ingewanden en daarna afwassen en
in mootjes snijden 1'/2 cm). Sjalot
ten fijn snijden. Rode lomboks in de
lengte fijn snijden. Selderij fijn snijden
(niet te fijn). Knoflook fijn snijden of
knijpen. Azijn en zout naar smaak.
Kemangi mag wel wat veel.
Alles bij elkaar voegen en remes. On
geveer een half uur laten staan zodat
de azijn en het zout in de vis zijn in
getrokken. Dan met de hand eten met
warme rijst.
(Ingezonden door Meiti Tuynman)
SAMBAL GORENG TOMAAT
Ingrediënten:
3 of 4 mooie rijpe tomaten
1 (niet te grote) ui
1 teentje knoflook
een klein stukje trasi
1 rode lombok
1 takje selderie
Bereiding:
De tomaten in plakken snijden. Ui,
knoflook, lombok en selderie fijnsnij-
den en samen met de trasi in klapper
olie of boter braden. Voeg dan de
plakken tomaat toe, zout naar smaak
en een scheutje ketjap. Daarna laten
smoren totdat de tomaat gaar is.
CHARLES M.
7
