"WIJ BETAALDEN DE REKENING"
Bevrijding in Thailand
Veertig jaar geleden capituleerde Japan, om precies te zijn op dinsdag 14 augus
tus 1945. Aangezien er dit jaar veel publiciteit aan wordt gegeven, o.a. door de
omroepen via tv en radio en daarnaast vele boeken zullen verschijnen leek het
mij goed om via "Moesson" terug te blikken.
De capitulatie van Japan, heeft een einde gemaakt aan onze droom, in ons Indië
te leven, zoals wij dachten, dat het zou gaan. Naar mijn overtuiging nu, heeft
Japan de rol gespeeld de Europese mogendheden in Azië een toontje lager te
laten zingen, waarvan de gekoloniseerde volkeren gebruik hebben gemaakt.
De dé-kolonisatie werd een feit. Alles loopt zoals het lopen moet. Persoonlijk
heb ik een einde gemaakt, met het alsmaar zoeken, naar het hoe en waarom en
ik behoor niet meer tot die personen, die zich telkens afvragen waarom de In
donesiërs onze regering cq politiek na de tweede wereldoorlog niet meer hebben
geaccepteerd. Indonesië en andere volken in Azië wilden de vrijheid en voelden
er jammer genoeg niets meer voor, om af te wachten. Geen Europees model van
structuur, geen opgedrongen patroon van een maatschappij, hoe goed de be
doeling ook was.
De heer Mr. Amir Sjarifoedin heeft
eens gezegd: "Gij hebt ons goed ge
regeerd, maarGij hebt ons ge
regeerd". Dit een waarheid als een
"sapi". Maar Soekarno maak ik het
verwijt, dat hij dezelfde fouten heeft
gemaakt, die hij de Nederlanders heeft
verweten. Immers de kleinere bevol
kingsgroepen zoals onze vrienden de
Zuid Molukkers, de Papoea's en nog
enkelen, voelden niets voor een Indo
nesië van "Sabang tot Merauke". Toch
realiseerde Sukarno met de macht van
de sterkste, zijn droom een Indonesië
van "S" tot "M".
Wij, de Nederlanders uit tempo doeloe,
zijn de kinderen van de rekening ge
worden. Geboren in Indonesië, zijn wij
bijna met z'n allen geëmigreerd naar
Holland, Amerika and so on, voor en
kelen was het een repatriëring (de
mensen die in Holland waren geboren).
Met de kennis van onze uitstekende
scholen, is het ons over het algemeen
gelukt een nieuw leven te beginnen.
Toch doet het mij pijn, als ik zie hoe
de buitenlanders nu worden opgevan
gen in vergelijking met onstoen!
Ik herinner mij, dat iedereen altijd ap
pels kreeg als je aankwam, maar met
een appel alleen kom je niet ver, alleen
Adam en Eva hebben er iets mee be
reikt.
Ergens is iets fout gegaan na de ca
pitulatie. In de Japanse kampen wisten
wij niet wat er buiten gaande was en
het was na de bevrijding voor ons een
verrassing, dat de zachtmoedige In
donesiër plotseling zo vijandig rea
geerde. Veelal pemuda bendes gingen
over tot het vermoorden van Neder
landers. Ik wil het georganiseerde In
donesische leger hier niet direkt de
schuld van geven, want ook zij hadden
een gezagsvacuüm. Het was één grote
chaos en het Nederlandse leger was
nog in geen velden of wegen te zien
en in de grote steden kwamen drup
pelsgewijs Engelse troepen aan. Het
spreekt vanzelf, dat de Nederlanders
die niet werden vermoord en ook niet
door Indonesiërs gevangen werden ge
nomen, hun krachten bundelden. Zo is
toch min of meer de "Andjing Nica"
ontstaan, later één van de beste KNIL
onderdelen Infanterie 5. Met op de
Jap en TNI veroverde wapens, be
schermden zij de Nederlanders in af
wachting van betere tijden. Actie
brengt nu eenmaal een reactie en er
ontstond een breuk tussen de Neder
landers en Indonesiërs, die niet meer
te helen was.
Het is begrijpelijk, dat de Nederlandse
regering, ongerust over de misstanden
in Indonesië troepen stuurde, die met
het inmiddels teruggekeerde KNIL olv
Generaal Spoor orde op zaken wilde
stellen. Recht en veiligheid was toen
de slogan. Er is veel over geschreven
en gepraat over de tijd van de twee
Nederlandse politionele acties. Exces
sen konden niet uitblijven en aan beide
kanten heeft men zich niet gehouden,
aan de richtlijnen van de Conventie
van Genève. Maar in welke oorlog
heeft men zich strikt kunnen houden
aan deze Conventie? Een "lieve" oor
log bestaat niet en jammer genoeg zal
dat altijd blijven voortleven in de ge
schiedenis, als een zwarte bladzijde
in de verhouding tussen Nederland en
Indonesië.
Wij moeten het echter proberen te ver
geten, het is immers voorbij en de
dé-kolonisatie moest naar mijn mening
vroeg of laat plaats vinden, het is mis
schien te vroeg gekomen. Ontstaan in
een chaos en te weinig gecontroleerd.
De Japanners, dat blijf ik beweren,
hebben de aanstoot gegeven. Zij open
den de ogen van de jonge Indonesiërs
en de onderdanigheid en het aange
kweekte respect voor Tuan dan Njonja
was niet meer. Als je tracht om alles
te vergeten, dan kom je plotseling het
boek tegen van de heer Simatupang
de oud-Chef-staf van de TNI en die
beschuldigt de Nederlanders en in het
bijzonder ons Leger van allerlei terreur
daden, alsof de TNI zulke "lieverdjes"
zijn geweest. Kolonel Simatupang gaat
voorbij aan het feit nogmaals, dat lieve
oorlogen niet bestaan.
Toen een tv reporter eens aan Gene
raal Nasoetion vroeg of Nederlandse
militairen moorden hadden gepleegd,
toen zei Gen. Nasoetion: "Dit hebben
wij ook gedaan." Laten wij ons dus
niet ergeren aan de Kolonel, want de
Generaal was zijn baas en een eerlijke.
Ik richt mij ook speciaal tot die Neder
landers, die niet in kampen hebben
Zoals ik al beschreef in "Dwarsliggers" kwamen we op
7 augustus 1945 in het kamp Njakomnjok, ca. 200 km N.O.
van Bangkok. We moesten een zwembad graven waar we
ook in gezwommen hebben. We hebben geboft met die
wapenstilstand op 17 augustus, want later bleek dat 18
augustus de datum was, waarop we in dat zwembad ge
liquideerd hadden moeten worden.
Brigadier Toosey nam dus het commando over van de
Japanse kapitein. We kregen beter eten en mochten hei
kamp uit naar een kampong, maar daar was niets te be
leven. We vroegen om grobaks om naar Bangkok vervoerd
te worden, maar die waren er niet.
Er kwamen geallieerde vliegtuigen over om ons te zoeken,
maar ze zagen ons niet. Toen hebben we een stuk bos
gekapt en lappen uitgelegd met de letters: "3000 officers
camped here". De vliegtuigen bewogen hun vleugels ten
bewijze dat ze ons ontdekt hadden.
De volgende dagen kwamen er pakken naar beneden met
biscuit, chocolade en sigaretten en de derde dag een Ame
rikaanse sergeant met een stengun en een verpleegster.
Hun lukte het wel om grobaks te organiseren en we werden
afgevoerd naar de Royal Bangkok Sportsclub met zwem
bad, maar wel slapen op de grond. Nieuwe uniformen, ge
stolen in een goedang op het vliegveld, om netjes Lady
Mountbatten en maarschalk Slimm te kunnen ontvangen,
want een lendendoekje (G-string) is wel erg informeel.
Daarna naar het Oriëntal Hotel met z'n vieren op een kamer
en een tin Capstan per man per week. We werden ge
adopteerd door Denen van de firma Christiani en Nielsen,
die vrij gebleven waren en zich bijzonder gastvrij over ons
ontfermd hebben.
In december ben ik via Singapore op een landingscraft tank
en per vliegtuig naar Medan weten te komen, waar vrouw
en kinderen wachtten.
1 April waren we in Holland met de Tjisedane. Vrouw en
kinderen mochten meteen door naar familie of pension.
Wij militairen moesten eerst een dag naar Woudschoten om
ontluisd te worden en een dubbele portie distributie
bonnen te ontvangen. Vergeleken met onze vrienden op
Java, die tijdens de bersiaptijd in de kampen moesten blij
ven en daarna hun uniform weer konden aantrekken, hebben
we wel ontstellend geboft met onze bevrijding in Thailand.
Soewadi.
HENK ENGEL
8
