Twee Vincentius-jongens
GUESTHOUSE "BELRUVYA"
Eén werd vermoord, één ging met de V.U.T.
Hendrik Karssen en Guus Weinhold. Twee jongens die opgroeiden in de Vincen-
tius-jongenstehuizen in Batavia, waarover u in Moesson van 15 juli j.l. iets heeft
kunnen lezen. Guus maakt het goed. Enkele maanden geleden heeft hij gebruik
gemaakt van de VUT-regeling en elke dag vroeg opstaan hoeft hij dus niet meer.
Toch doet hij dat wel, want hij heeft een werkzaam leven gehad en dan blijf je
niet zomaar opeens liggen. Trouwens, hij heeft nog veel te doen, onder andere
werk ter ondersteuning van het Vincentius-werk in Indonesië.
Toen de oorlog dreigde, meldde Guus zich aan als vrijwilliger. Hij werd niet direkt
geaccepteerd, misschien omdat hij toen nog statenloos was. Wel werd hij als
burger-dienstplichtige als ordonnans ingedeeld bij de L.B.D. (Luchtbeschermings
Dienst). In maart '42 'kon hij en een andere Vincentius-jongen nog koeriersdien
sten verrichten: over de Poentjak naar Sindanglaja en later naar Tjitjoeroeg bij
Soekaboemi. Op de fiets. Waar ze kwamen was het rustig en in bermen en sloten
zagen zij veel materieel van burgers en militairen, veelal nog intact.
Na de Japanse capitulatie meldde
Guus zich bij Intercross-Traffic, aan
het Waterlooplein in Batavia. In op
dracht van het Rode Kruis moesten
voedseltransporten verzorgd worden
naar de interneringskampen en daarna
moesten bedreigde Europese gezinnen
worden geëvacueerd. Eén transport,
heeft Guus teleurgesteld. Dat was eind
september '45, toen hij een met tros
sen bananen afgeladen vrachtwagen
het Tjideng-Vrouwenkamp binnenreed.
"Jasses, alweer bananen" kreeg hij
van een van de dames te horen, een
gezegde dat hij nooit heeft vergeten.
Guus heeft gewerkt in Nieuw-Guinea,
aan de Delta-werken en in de wegen
bouw in Duitsland, Suriname, België,
Denemarken en in de Libische woes
tijn. Laatstelijk heeft hij in Rotterdam
en omgeving gewerkt. Nu is hij in de
V.U.T., maar zoals hij zelf zegt "nog
steeds fit want ik ben en blijf een
Vincentius-jongen". En dat meent hij,
zijn pogingen om her en der interesse
te kweken voor de Vincentius-vereni-
ging, ook een stukje Indische geschie
denis, getuigt daarvan.
Enkele dagen voor zijn 24e verjaardag
kwam Hendrik Karssen om het leven.
Door 9 bajonetsteken van zijn Japanse
executeurs. Bij het uitbreken van de
oorlog was Hendrik ingedeeld bij de
Patrouille-dienst. Hij was een van de
velen die in kleine vaartuigen probeer
den om Java's kust voor indringers te
vrijwaren. Na de landing van de Jap
wist hij tijdig uit Tjilatjap te ontkomen.
Hij trok met kameraden naar Bandoeng
om zich daar bij een Marine-bataljon
aan te kunnen sluiten. De strijd was
daar echter reeds gestreden en hij
werd krijgsgevangen gemaakt. Samen
met soldaat J. Mercus en kanonnier
A. Hielkema ondernam hij een vlucht
poging, maar die mislukte. Na mishan
deling veroordeelde de Japanse krijgs
raad hen ter dood: niet door de kogel
maar met de bajonet. De Japanners
wilden een voorbeeld stellen en daar
om moesten alle krijgsgevangenen toe
kijken. Toen het moment van executie
op die 22e april 1942 in Bandoeng
daar was, riep Hendrik Karssen "Doe
Hendrik Karssen
die blinddoek af". Een Japans officier
trad naar voren en deed wat gevraagd
werd. Toen spuwde Karssen hem in
het gezicht, waarop de executie direkt
plaatsvond, ledereen wendde zijn ge
zicht af, maar men hoorde nog luid en
duidelijk en voor de laatste keer Hen
drik Karssen's stem: "Leve de Ko
ningin".
Kort na de oorlog werd Karssen post-
huum onderscheiden met de bronzen
leeuw en enkele jaren later werd een
communicatievaartuig van de Marine
naar hem genoemd. Dat was een zeld
zaamheid want in 120 jaar was geen
enkel Nederlands oorlogsvaartuig naar
een schepeling genoemd.
Hendrik Karssen, militie matroos, stbkn
718/D, is behalve oorlogsslachtoffer,
ook oorlogsheld geworden. Zijn helden
daad was het spugen in het gezicht van
een Japanner en het betuigen van trouw
aan de Koningin. Je zou je kunnen af
vragen wat er nu echt voor heldhaftigs
is verricht. Maar dat is typisch een
vraag voor 40 jaar na dato. Toen, op
dat momenl, vlak voor het moment van
Guus Weinhold
de dood, was Karssen een man, een
held en wij citeren nu het Bandoengsch
Dagblad "De Courant" van vrijdag
30 augustus 1946:
"Hetgeen ons in zijn moedig gedrag
het meeste treft, is de bijna boven-
menschelijke zelfbeheersching waar
mede hij de normale gevoelens van
zijn natuurlijke "ik" voor zijn doods
vijand wist te verbergen. Want ge kunt
ervan verzekerd zijn, dat deze jongen
ondanks al zijn flinkheid en tot het
laatste toe volgehouden bravoure, in
nerlijk zal hebben gebeefd voor het
geen te gebeuren stond. Vrees is im
mers een even natuurlijke aandoening
als honger en dorst, liefde en haat.
De vijand die hem den dood
steek ging toebrengen, hoonde hij met
de diepste verachting die een mensch
kan uiten: door hem in het gezicht te
spuwen. In dien hoon, in die uitdaging
had hij de wereld overwonnen
In de tropen met hun groote contrasten
tussen licht en donker, zien de "be
langrijken" zich in het felle licht der
belangstelling geplaatst, terwijl de
massa, waardoor de samenleving wordt
gedragen, in de diepe duisternis der
slagschaduwen verborgen blijft. Twin
tig jaar had deze matroos Karssen in
de schaduw geleefd, totdat hij in het
uur van zijn beproeving een stap naar
voren trad en in het felle zonlicht
kwam te staan
R.B.
lalan Cempaka Putih Tengah 1/19,
JAKARTA. Tel. 021 -415283.
8 2-pers. kamers, met ontbijt en kl.
was. Alle kamers voorz. van AC
Ligging in centrum. VW-Combi/bus
voor overland tours aanw.
ATTENTIE
Tot nieuwe regeling genoodzaakt.
EENMALIG GRATIS AFHALEN
SLECHTS VAN CENGKARENG
Airport mits vooraf aangekondigd.
Geldt niet voor plotselinge call's
vanuit Airport.
Inl.: dhr. E. STEEN, Freesiastr. 60,
4904 CS Oosterhout, tel. 01620-56031
18
