itotel Ü>toeeltncfe Een gerenommeerd hotel.
De betekenis van Pariyem
In de Boekhandel
BOEKHANDEL MOESSON
BOEKBESPREKING
Een boek bespreken is soms een moeilijke onderneming, bijvoorbeeld wanneer
er een vertaling op tafel ligt van Indonesisch lyrisch proza, dat eigenlijk alleen
voorgedragen zou moeten worden. Aan het woord is voornamelijk de hoofdfiguur
Pariyem, dochter van een ex-ketoprakspeler (Javaans toneel) en zangeres uit
Midden-Java, die als baboe in dienst treedt bij een adelijke familie in Yogyakarta.
Ze raakt zwanger van de zoon des huizes, maar alles eindigt in een Javaans
happy end. Maar nu de interpretatie van dit werk, dat is geschreven door Linus
Suryadi Ag, die in 1951 werd geboren en die bekendheid geniet als dichter en
essayist en die in het culturele leven van Yogyakarta een vooraanstaande rol
speelt. Het boek (oorspronkelijke titel: Pengakuan Pariyem) veroorzaakte bij ver
schijnen in 1981 in Indonesië de nodige discussies.
Volgens een bekende Indonesische
criticus geeft het boek een beschrijving
van de innerlijke wereld van een Ja
vaanse prostituée of liever nog: van
de schrijver zelf, die zich in vrouwen
kleren heeft gehuld, conform de tradi
tie van het Javaanse volkstoneel, de
ludrug. Een fatsoenlijke Javaanse, aldus
de criticus, zou de vrijmoedige, wel
haast pornografische taal die baboe
Pariyem bezigt, niet over de lippen
kunnen krijgen. Dat is één interpretatie.
De tweede is die van de vertaalster
van het werk, Marjanne Termorshuizen:
de schrijver heeft heimwee naar de
oude vertrouwde Javaanse (culturele)
waarden, als ideaal alternatief voor de
verwarringen en onzekerheden van
het moderne Indonesische leven, dat
vooral in de steden zo sterk Westers
beïnvloed is. Misschien is dat zo, maar
je zult de Javaanse wereld toch meer
dan enigszins moeten kennen om de
vertaalster helemaal gelijk te kunnen
geven. En niet alleen kennis van de
Javaanse wereld, ook van het denken
en voelen van Javaanse jongeren anno
nu.
Dat wordt dus intellectueel getob over
dit boek, iets wat menigeen hier dan
ook graag doet. Dat tobben doet hoofd
figuur Pariyem (en dus de schrijver)
ook, zij het op minder gekunstelde
manier dan de omhooggevallen Wes
terse literaire elite. Pariyem denkt en
voelt hardop.
25 jaar oud is zij, een Javaans meisje
van nu, opgegroeid en levend temid
den van oude Javaanse tradities, die
ook de hare zijn geworden. Haar
(sexuele) emoties bezingt zij en vanuit
haar maatschappelijk nederige positie
beziet zij het huidige Indonesië zoals
het is en zoals het ook door hoogge-
plaatsten wordt gezien: vol tegenstel
lingen. Maar soms ontmoeten die te
genstellingen elkaar, en al brengt geen
van die ontmoetingen mensen sociaal
of psychologisch blijvend bij elkaar,
alles draagt ertoe bij dat Pariyem, Ja
vaanse vrouw van deze tijd, haar plaats
in het Javaanse leven met liefde in
neemt en dat geldt dan niet alleen voor
haar maar ook voor hen die sociaal
boven haar staan en blijven staan. Men
kan de Javaanse wereld wel verande
ren, maar men wil het niet.
Wie dat wel wil, trekt naar de stad
(Jakarta), zoals haar vroegere minnaar,
om daar Westers rond te lopen en
koud te worden. Waarom zou je alles
willen veranderen wat altijd al zo ge
weest is? Boven bij God wordt toch
niet gevraagd wat en wie je was, maar
hoe je was. Daarom blijft Pariyem al
tijd wie ze is:
"Pariyem ben ik
Maria Magdalena Pariyem
"lyem" noemen ze me
uit Wonosari, Gunung Kidul
de baboe van nDoro Kanjeng,
Cokro Sentono
in de Suryamentaraman,
Yogyakarta."
Wel 100 maal zegt ze dit. Maar ook
het bovenstaande is niet meer dan een
poging tot interpretatie,
R.B.
"De bekentenis van Pariyem" - door
Linus Sutyadi Ag. Uitgegeven door
Manus Amici, vertaald door Marjanne
Termorshuizen.
Prijs f 29,50, porto f 4,25
RECENT VERSCHENEN BOEKEN
Een tijger op je stoep
door Aya Zikken - Chronologische ver
halen waarin de schrijfster vertelt over
haar jeugd op Java en Sumatra, werel
den die zij als kind leerde kennen.
Prijs 24,90, porto f 2,30
De bekentenis van Pariyem
door Linus Suryadi Ag - Lyrisch proza
van deze Indonesische dichter en es
sayist, waarin het meisje Pariyem op
vrijmoedige wijze haar ziel bloot legt.
Prijs 29,50, porto f 4,25
Djataju - door Nh. Dini
Indonesische verhalen over een ver
anderende wereld, in verdrukking ko
mende tradities en behoud van het
Javaanse karakter.
Prijs 19,75, porto f 2,30
Astaga - cartoons door Poirrié
Welzijnszorg, milieubeheer, cultuur,
sport en spel serieus getekend en van
commentaar voorzien.
Prijs 15,porto f 2,30
Fukuoka 14 - door René Schafer
Het verhaal van een Nederlander die
de atoombom op Nagasaki overleefde.
Prijs 27,50, porto 2,30
De genezende werking van edelstenen
- door Jaap Huibers - Edelstenen kun
nen meer zijn dan alleen sieraden. De
schrijver legt uit wat ze nog meer voor
u kunnen betekenen.
Prijs f 19,70, porto 2,30
Indische Nederlanders en
gerepatrieerden - door prof J. E. Elle-
mers en R. E. F. Vaillant - Informatie
over en een samenvattend overzicht
van Nederlanders met een Indische
achtergrond. Het boek bevat een uit
gebreide adressenlijst van Indische
organisaties.
Prijs 27,50, porto f 4,25
Ons Indië voor de Indonesiërs
- bewerkt door C. van Heekeren
Op basis van de gelijknamige NOS-
serie samengesteld boek, waarin Ne
derlanders, Indonesiërs, Japanners en
Engelsen hun verhaal vertellen over de
oorlog en bersiap-tijd.
Prijs 24,50, porto f 4,25
Deze en nog veel meer Indische boe
ken zijn verkrijgbaar bij
Rustig gelegen, dichtbij centrum en Scheveningen. Ruime 1 en 2 per-
soons kamers. Uitstekende service. Een hotel waar u zich thuis voelt.
Mevrouw J. C. C. M. van Duijvenbode.
Sweelinckplein 78 - 2517 GL Den Haag - Telefoon 070-60 80 58
Prins Mauritslaan 36, Den Haag,
telefoon 070 - 54 55 00
15
