Het echte einde
KIMM Indische spekkoek
TUNAS Trade, Tours Travel International B.V.
Twee maanden na 15 Augustus nog een Herdenkingspreek?
Ben toch blij dat mevr. Alders ondanks mijn tegenwerping
mij deze van Pastoor van den Ende van de St. Bernadette
Parochie uit Rijswijk toestuurde. Een pleister op de wonde
van 40 jaren, een bewijs dat warm begrip mogelijk is. Uit
naam van al onze lezers wil ik zeggen Dank U Pastoor
voor deze woorden.
L.D.
In en na de oorlogsjaren is in Nederlands-lndië en Indonesië
onbeschrijfelijk leed geleden: de indische bevolking met
honger en dwangarbeid, de KNIL-soldaten, de Molukkers.
In ons midden wonen mensen, Europeanen, Indo-Eeuropea-
nen, Chinezen, die onderdrukking, willekeur en chaos heb
ben meegemaakt. Velen van hen werden geïnterneerd, in
kampen opgesloten en geïsoleerd. In de kampen werden de
vrouwen gescheiden van de mannen. De jongens tot 15 jaar,
later tot 10 jaar, gingen naar de vrouwenkampen. Het gezin
werd uiteengetrokken. Ze wisten van elkaar niets meer af.
Wat hebben ze ondergaan? Een grote aanslag op hun ge
zondheid door gebrekkige voeding, later uithongering, on
voldoende hygiëne, tekort aan medische zorg. Er was' ook
gebrek aan privacy; 50 cm breed was ieders slaapruimte,
die tegelijk de levensruimte was, de enige eigen plek, op
stapeling van mensen; ieder zag alles van elkaar en er was
nooit rust of stilte. Er was de angst, het bedreigd-zijn, wil
lekeurige mishandeling. Daarop kwam de vernedering. Ie
dere Japanner kon een gevangene slaan, schoppen, een
hele dag in de zon zetten of laten knielen op bamboe. Wan
neer een Japanner aankwam, moesten allen diep buigen,
elke keer opnieuw. Telkens werd er geteld, appel gehouden.
En binnen het kamp vielen eigen mensen soms verschrikke
lijk tegen. Dit alles 3 jaar lang.
Op 15 augustus 1945 capituleerde Japan. Dit was geen be
vrijding. Men moest in het kamp blijven. Pas een maand later
bereikten kleine engelse troepen Tandjong-Priok, nog een
maand later Sumatra. Het was gevaarlijk geworden de
kampen te verlaten. De republiek Indonesië was uitgeroe
pen op 17 augustus 1945. De geïnterneerden waren vijan
den geworden van de extremisten. Het werd een chaotische
toestand van onrust en terreur. Dit heeft maanden en voor
velen jaren geduurd.
Wanneer waren ze echt bevrijd Het erge is, dat wij die
vraag niet goed kunnen beantwoorden. Er was geen ver
gelijking met 5 mei 1945 in Nederland. Was er soms bevrij
ding, toen ze naar Nederland werden overgebracht? Toen
ze alles kwijt waren, in pensions werden ondergebracht en
een nieuw bestaan moesten gaan opbouwen
Ze kwamen in een land, dat eigenlijk onverschillig was voor
de ervaringen in Indië, of dat te vol was van zichzelf en
daardoor geen aandacht had voor anderen. Nederland was
niet geïnteresseerd. Wij overstemden hun verhalen met on
ze bloembollen, het inleveren van koper en het luisteren naar
radio Oranje. De mensen uit Indië hebben dat vroeg be
grepen. Ze zwegen. Ze gingen aan het werk. Vaak leek het
goed te gaan. Ze leken zich te herstellen, zich er doorheen
te slaan. Maar er was verbetenheid bij, de wil om zich goed
te houden. Dat heeft zich bij velen gewroken. Want het zijn
mensen, die door het kwaad zijn aangeraakt, door kwaad
aardigheid van de Japanners, door teleurstelling over Indo
nesië en door de lompheid 'van Nederland.
Over de bevrijding uit Egypte hebben de joden nu al 3500
jaar gepraat. Over slavernij, honger en vernedering moet je
blijven praten om het te verwerken. Nog steeds lezen wij
Exodus voor. De eerste 40 jaar van verwerking vonden
plaats in de woestijn, de rouwperiode van een volk. Ze kon
den het land nog niet in; ze konden nog niet thuis zijn bij
zichzelf. Er moesten 40 jaar overheen gaan.
Er zijn vele mensen uit Indië in Nederland, die 40 jaar na
hun bevrijding nog nauwelijks hebben kunnen praten. Dat
is hun woestijn. Zij konden hun leed niet aanraken. Alleen
wat je aanraakt, slijt. De rouw kwam niet aan bod. Daarom
heeft de pijn langer geduurd dan de ramp.
Het is nu, na 40 jaar woestijn, voor ons hoog tijd om aan
hen te zeggen: jullie hebben in de kampen èn daarbuiten èn
daarna groot verdriet gehad. Nu kunnen jullie je verhaal nog
maar nauwelijks over de lippen krijgen.
Maar laat óns dan tenminste nu vertellen, dat wij eerbied
hebben voor jullie leed, en dat wij samen augustus 1945
gedenken, 40 jaar later. En laat ons zeggen, dat jullie er in
dit 'land helemaal bij horen, dat dit land jullie rechtmatige
plaats is, dit land van ons samen, waarvoor jullie zo hard
gewerkt hebben. En dat wij respect hebben voor jullie ge
duld. Wij willen graag zeggen: jullie horen bij deze samen
leving en jullie voorgeschiedenis moet hier in tel zijn, even
zeer als het lijden, dat hier plaatsvond tijdens de oorlog.
Samen herdenken wij het echte einde van de tweede we
reldoorlog, dat échte einde op 15 augustus 1945.
Pastoor W. VAN DEN ENDE
Tekst: "Ons en onze vaderen uit Egypte geleid, uit het land
van de slavernij". Jos. 24 17
Stort 21,— op giro 158225 en
U ontvangt een spekkoek van
ca. 500 gram, in speciale ver
pakking, franco thuis.
"KIMM", Joh. Verhulststraat 98,
Amsterdam-Z. Tel. 020-62 84 61.
385 Beeklaan Telex: 34193 tunas nl.
2562 AZ DEN HAAG Telefoon 070-63 92 27 63 89 94
Uw Indonesië en Verre Oosten reis op de maat van uw beurs en wen
sen gesneden
Agent voor Europa van P.T. TUNAS INDONESIA TOURS TRAVEL Jakarta
Kantoren: Medan, Padang, Yogya, Surabaya, Bali, Ujung Pandang, Bandung,
Singapore, Hongkong, USA.
WELKE TIJGER
Op pagina 18 en 19 vindt u nog wat
"tijger-op-de-luie-stoel" verhalen, inge
zonden door lezers. We vonden het
beter aan U de beoordeling over te
laten: welk tijgerverhaal vond U het
aardigst? Uit de beoordelingen benoe
men we naar de "meeste stemmen" de
drie prijswinnaar(essen).
Alleen het nummer en de titel van het
verhaal, op een briefkaart graag En
dan uiterlijk 31 oktober a.s. inzenden.
We zijn benieuwd.
Redactie Moesson
Zaterdag, 2 november 1985
PASAR SENANG UTRECHT
Traditiegetrouw organiseert de Werk
groep Pasar Senang v/h Protestants
Sociaal Centrum Utrecht een Najaars
pasar in "Prinsenhof" aan de Eykman-
laan 431, Utrecht. De deuren gaan om
10.00 uur open en u kunt er tot 22.00
uur allerlei gezelligs beleven.
De opbrengst is zoals vanouds be
stemd voor verschillende projecten in
Indonesië, waar de nood hoog is.
U bent welkom op de sfeervolle Pasar.
De toegang is gratis. Er zijn Indone
sische dansen en een pencak silat
demonstratie o.l.v. de heer Pfefferkorn.
Heerlijke indische hapjes en drankjes,
gezellige stands met batik, stenen en
sieraden, toko Obral en voor kinderen
Rad van Avontuur, grabbelton etc. etc.
Te bereiken v.a. het station met bus 9,
halte winkelcentrum "de Gaard".
Of ringlijnen bus 10 en 20.
3
