ORIENT TRAVEL B.V.
(ANVR)
RETOUR BANGKOK VOOR SLECHTS f 1.395,— llyi/M
RETOUR JAKARTA f 1.795,— >W^
GARANTIEFONDS
B^|_| REISGELDEN
plus BANGKOK, SINGAPORE, SUMATRA, JAVA retour f 2.445,—
AUSTRALIË met stop JAKARTA retour f 2.800,
Rokin 52 - AMSTERDAM - Tel. 020-24 25 38
Laan van Meerdervoort 291 - DEN HAAG
Tel. 070 - 63 83 67
Singel 486 - 1017 AW AMSTERDAM
Tel. 020-23 74 84
In de omgeving van Wardo, Warsa en
Korem viel het nogal mee met de kalk
en het zand in de bodem. Vanaf Nica-
kamp tot en met Mokmer was de ge
hele vlakte door de Amerikanen "kaal
geschoren", waarmee eventuele vroe
gere aanwezige rode aarde ook ver
dween.
Het detachement had een redelijke be
zetting van kader en lager personeel.
Ik werd aan de kaderleden voorge
steld: t.w. ivp van Eijck (2de man),
Schilling, Schotvanger, van Oyen en
Goossens; Middendorp en Gusdorf, die
lacer naar de Douane overstapte.
Met het Hoofd van Plaatselijk Bestuur
dhr. van Gendt had ik reeds eerder
kennis gemaakt tijdens mijn bezoek
aan de Marine-tandarts Bakker. Zijn
2de man was dhr. Capetti. Deze zou
worden overgeplaatst en in zijn plaats
kwam dhr. Fanoy.
Tussen het eiland Japèn (Seroei) en
Biak was een duidelijk verschil in kli
maat. Waaraan dat lag wist ik niet.
Het grote verschil was dat Biak een
stuk warmer en vochtiger was dan
Seroei. Het vochtgehalte was in Biak
zo hoog dat al mijn boeken, schoenen
en andere vochtabsorberende artikelen
groen uitsloegen.
Er hadden zich op het eiland geen
kolonisten gevestigd; tenzij je aan een
paar gepensioneerde militairen die in
hun achtertuintje wat aan groenteteelt
deden, dit predicaat wilde geven. Ik
zou haast de figuur kolonist/kustvaar
der van Wijk vergeten te memoreren.
Hij bezat een houten boot-met-laad
ruimte, die motorisch werd voortgedre
ven. Daarmee croste hij de Geelvink
baai af en voorzag onder andere de
bewoners van Biak op ongeregelde
tijden van groente en fruit. Een vast
vaarschema had hij niet, maar zijn ge
leverde produkten vonden gretige af
trek bij de burgerij. Soms had de run
op de boot veel weg van taferelen op
een uitverkoop; "mijnesnietes
welles I"
De Europese, niet-autochtone bevol
king, was grotendeels in dienst van
het Gouvernement, o.a. bij Bestuur,
Politie, Douane, Burgerluchtvaart, Me-
teo, etc. etc. en voor een ander deel
werkzaam bij particuliere instellingen,
zoals KLM, KPM, im- en export firma's
en aannemers, bedrijven die uit Neder
land waren aangetrokken. Zij waren
belast met de bouw van de woningen,
kantoren, aanleggen van wegen en
vliegvelden. Het vliegveld Mokmer
werd uitgebreid en gemoderniseerd
ten behoeve van de grote vogels die
uit Nederland en andere gebieden kwa
men aangevlogen. Vanzelfsprekend
moest er een hotel komen en het werd
een koel, modern uit hout opgetrokken
KLM-hotel. De opening vond plaats op
31 oktober 1953 door Gouverneur van
Baal himself. Op die zelfde dag werd
de Residentie Geelvinkbaai ingesteld
en Resident H. Veldkamp geïnstalleerd.
Bij de opening en ingebruikstelling van
het hotel was naast de vele prominen
ten uit Hollandia, ook mijn hoogste
baas dhr. Eibergen, Hoofd van de Al
gemene Politie uitgenodigd. En als Det.
cmdt. van Biak kreeg ik van de KLM-
directie (waarvan de vertegenwoordi
ger dhr. Te Roller de big boss was)
een uitnodigingskaartje toegezonden.
Dit was een hele eer maar het bete
kende ook; aantreden in jas en das.
En daar zat 'm de kneep! Deze kleding
stukken bezat ik niet I In de contrei
en waar ik gezeten had was het bezit
of gebruik daarvan niet vereist. Goede
raad was duur! Onderduiken kon niet,
want dat zou mijn chefs zijn opgeval
len. Ten einde raad klopte ik bij mijn
zwager Fred Venema aan en vroeg
hem of ik zijn kostuum voor één avond
mocht lenen. Hij was wel een stuk
groter dan ik en was het kostuum mij
derhalve te ruim, maar dat mocht de
pret niet drukken. Ik hoopte dat in de
drukte van het feest mijn te ruim zit
tende kleding niet zou opvallen
Mijn vrouw zat niet zo in de proble
men want haar vriendin en modiste
Erna Schreefel flanste in korte tijd een
modieus avondjurkje voor haar in el
kaar. Ja Mokmer moest het visitekaar
tje van Nieuw-Guinea worden I
Óver deze opbouwperiode van Biak
heeft G. W. H. van den Berg een boek
geschreven dat ik een ieder warm kan
aanbevelen. In "Baaien Droefheid"
schetst hij in rake bewoordingen het
wel en wee van de Biakse gemeente.
Zijn boek is verlucht met leuke pen
tekeningen.
Na terugkomst van een routinepa
trouille van verscheidene dagen lopen
rond het eiland Biak, werd mij een ge
val gemeld van zware mishandeling die
zou zijn gepleegd op een eilandje ten
zuid-oosten van Biak. Een Papoea zou
in een vlaag van waanzin een kind met
zijn parang hebben geslagen en zwaar
verwond. De dader was gegrepen en
er moest een plaatselijk onderzoek
worden ingesteld.
Dus toog ik met enkele agenten en
een Papoea-verpleger genaamd Basti-
aan Roemasew, per Higgins-boot naar
genoemd eiland. Daar aangekomen
ging Bastiaan terstond naar het slacht
offertje toe; een kind van ongeveer zes
jaar. We zagen op de rug van het be
wusteloze jongetje een gapende snee-
wond van ongeveer 15 cm lengte. On
der de open wond ontwaarde ik een
long, die bij iedere ademhaling op en
neer ging. Het was een wonder dat de
long niet was beschadigd. Bastiaan
ging dadelijk aan het werk. Hij ont
smette eerst de wond en toen zag ik
hoe hij heel handig met naald en draad
de beide zijden aan elkaar naaide. Een
gediplomeerd eerste-klas verpleger
zou hem dit niet verbeterd hebben.
Later las ik in een medisch nummer,
uitgave van de Stichting Het Nationaal
Nieuw-Guinea Comité, de navolgende
passage over Bastiaan; toen ge
schiedde het experiment: Bastiaan
Roemasew, een ongediplomeerde au
tochtone verpleger, die reeds enkele
jaren als hulp in de operatiekamer
werkte, werd opgedragen de operatie
zelf te verrichten. En zie, deze niet ge
diplomeerde verpleger deed het zo
goed, dat wij besloten hem de opdracht
te geven, het nog vele malen te doen.
Sindsdien opereert Bastiaan elke dag,
zelfstandig, zonder dat één der artsen
daarop toezicht uitoefent, tropen zwe
ren met verbluffend resultaat. In de
laatste zes maanden deed hij ruim 200
huidtransplantaties, geheel zelfstandig,
als routinebehandeling
Dit is nu Nieuw-Guinea in zijn ontwik
kelingsperiode
Het slachtoffertje moest voor verdere
medische behandeling met spoed naar
Biak worden getransporteerd. Daarom
verzocht ik de djoeragan van de Hig-
ginsboot rechtsomkeert te maken en
full speed naar Biak op te stomen.
Aan boord bevond zich Bastiaan met
zijn patiëntje en twee van mijn agen
ten met de geboeide gevangene.
Aangezien mijn onderzoek nog niet was
afgerond en nog verscheidene mensen
moesten worden gehoord, bleef ik met
mijn politie-tolk op het eiland achter.
Pas laat in de avond kon ik mijn on-
(lees verder volgende pagina)
7
