A
BIJ DE VOORPLAAT (Foto: H. van Lawick van Pabst)
1986, NON PLUS ULTRA
Als een opgewekt peloton draven ze 's morgens achter mij aan de trap af, naar
het kattenluikje in de keuken. Vier katten met spanning kijkend naar het vier
kante gat in de deur dat met één handbeweging van mij een stroom van koude
lucht - en zo de Zon het behaagt - ook nog licht, binnen en hen uit zal laten.
Dan volgt een manuaal dat ik al jaren met plezier volg. Een fractie van een
seconde staan ze om beurten voor het open luikje stil om dan met een wip,
net als een konijn, de sprong naar buiten te nemen.
Daarna volgt de bekendmaking van
het weerbericht: zijn ze binnen een
halve minuut weer binnen dan staat er
windkracht 8. Er is niets waar een kat
zo het land aan heeft als aan wind.
Motregent of sneeuwt het dan blijven
ze nog wel een poosje in de tuin har
ken. Stortregent het dan schieten ze
als kogels terug door het gat, teroes
door naar de eerste étage, om zich
demonstratief eindeloos droog te lik
ken. Ook zijn er van die dagen dat
ze niet weten wat ze willen, sluipen
in de keuken rond, mij verwijtende
blikken toewerpend, alsof ik het weer
in Nederland bepaald heb. "Schiet op",
zeg ik, "moeten jullie eruit of niet, ik
heb geen zin om de keuken te laten
bevriezen!" Als drie van de vier kat
ten wél gaan en eentje niet, dan be
vriest de keuken toch, want het luikje
moet open blijven.
Vanmorgen dacht ik ineens aan het
nieuwe jaar toen ik dat luikje zag waar
de katten uitwipten. Hupsakee 1986
binnen, wat zal het ons brengen, wind,
regen, sneeuw, warmte, ijs? Van alles
wat? Zo'n nieuw jaar, we hebben het
dan mooi opgetut met wijn, oliebollen,
vuurwerk, hartelijke omhelzingen, kus
sen en duizend wenskaarten, wat is
het anders dan een simpel sprongetje
van de ene dag op de andere?
Van het oude jaar weet je wat het was,
wat het je gaf of wat het je ontnam.
Gekke is dat we alleen maar de tegen
slagen schijnen te hebben onthouden,
want we wensen elkaar steeds: het
allerbeste, alles was wenselijk is, ver
vulling van alle wensen en nog veel
meer. Hebt u ooit een kaart ontvangen
met: "ik hoop dat het nieuwe jaar net
zo goed (in ieder geval niet slechter),
voor je zal zijn dan het afgelopen jaar!"
Misschien dat we in 1987 dan nog
heel anders zouden piepen
Toch valt me iets anders op; er zijn
tegenwoordig van die simpele kaarten.
Ik kreeg er eens een met eendjes, zich
koesterend in de zon op een dichtge
vroren poel. Dat is geluk bij een on
geluk. Een mooie Keeshond (eerder
in Moesson gestaan) in warme aan
hankelijkheid met een rode kater:
"Vrede op Aarde". Nog simpeler: een
doorkijkje in een inlandse suikerfa
briek, dat "inlandse" doelend op een
primitief eigen bedrijfje waar de sten
gels nog met de hand worden gesne
den en geperst. Wel een foto uit een
héél oud jaar.
Er spreekt toch de stille wens uit naar
eenvoud, primitief idee van tevreden
heid en omvatbaar geluk. Niet het
mooiste, het beste, het gelukkigste.
Hoe is dat in vredesnaam nog te ver
wachten in deze onwaarschijnlijke
psycho wereld. Waar mensen elkaar
genadeloos opruimen en dan jamme
ren over kruisraketten? Waar geen
tolerantie, geen consideratie voor el
kaar bestaat maar waar hoog van de
toren wordt getoeterd over discrimi
natie en onderdrukking? Waar dage
lijks de vreselijkste fouten worden
begaan door mensen onder elkaar (nu
even de regering maar erbuiten laten)
en men als compensatie blijft door
emmeren over eens gepleegde helden
daden? Oudstrijders die elkaar het licht
in de ogen niet gunnen en op de aller
oudste dag nog blijven staan op de
erkenning die ze nooit hebben gehad.
Je wordt er wel doodziek van. Alsof er
na 40 jaar niets belangrijkers is ge
weest dan de herdenking van een
oorlog die ons - godbetert - óók over
komen is. Alsof er niet 40 jaar lang
Nieuwe Jaren zijn geweest met goede
wensen, kussen, wijn en oliebollen.
Waarvoor dan allemaal als we toch
maar achter het luikje blijven zitten
met het oude jaar
Goed, we slepen onze zorgen mee
door het luik, zomaar begraven in de
tuin kan niet. "Alsjeblieft niet onder
de lupinen rotkat Ook niet daar bij
de buren, krijg ik daar weer geduvel
mee
Ze graven wat af die katten van mij.
U ook, hij ook, zij ook, ik ook. Maar
we moeten wel, willen of niet. 1986
wacht achter het luikje non plus ultra,
beter jaar is er niet. Laten we met de
restanten van vorig jaar gewoon ver
der gaan, proberen er toch iets rede
lijks van te maken. Voor ons zelf, voor
de kinderen. Ik wens u 12 maanden
van rust en vrede tussen de klapper
bomen. Wel even naar onze voorplaat
kijken dan. Dag
LILIAN DUCELLE
LEVEND KERSTLICHT
1946, ergens in Indonesië. Op wacht in zijn stelling zag militair K. H. Tieland
in de donkere nacht ineens dit wonderlijke boompje. Honderden vuurvliegjes
hadden er de mooiste Kerstverlichting aan gegeven die men zich dromen kan.
Kerstnacht in de tropen.
Verteld aan zijn vader, de bekende schilder H. H. L. Tieland, maakte deze er een
aquarel van die wij hier mochten reproduceren.
2
