poirrié
de Indo-Europeanen zich in meerder
heid definitief loyaal verklaarden met
het Nederlandse gezag. Het "natuur
lijk verbond" tussen dit gezag en de
Indo-Europese groep had echter een
fundamenteel ongelijkwaardig karak
ter. Door de eerste voornamelijk aan
gegaan om redenen van politieke op
portuniteit, droeg deze verbintenis
voor de Indo-Europese groep een wel
haast existentieel karakter, omdat het
de enige waarborg vormde tot be
houd van haar - vergeleken met de
Indonesische bevolking - bevoorrech
te positie. 'Met dat gezag staan of
vallen wij", zo vatte de populaire
bondsvoorzitter van het IEV De Hoog
in 1929 deze positie kernachtig samen.
In 1919, om precies te zijn 13 juli 1919,
werd de verwachting van de Indische
regering werkelijkheid. Op die datum
werd in de stadsschouwburg te Wel
tevreden, waar zich ongeveer zes
honderd mensen hadden verzameld,
het "Indo-Europeesch Verbond" op
gericht. Het stelde zich ten doel de
morele, sociale, intellectuele en eco
nomische ontwikkeling van de Indo-
Europeanen te bevorderen. Bovendien
verklaarde het in de statuten nadruk
kelijk stelling te zullen nemen tegen
iedere aktie die het Nederlands gezag
ondermijnde.
De aanleiding tot de oprichting van
het IEV vormde een krante-artikel in
het Nieuws van den Dag voor Neder-
lands-lndië van 17 juni 1919. Aange
spoord door zijn chef, de roemruchte
Indische journalist Wijbrandts, hield
redacteur Van Loon daarin een plei
dooi voor de oprichting van een "eco-
nomisch-krachtigen bond voor Indo's".
Deze diende er volgens Van Loon
vooral te komen om een vuist te kun
nen maken tegen de toenmalige re-
geringspolitiek, die - aldus Van Loon -
leidde tot het "geleidelijk remplaceren
van Hiergeborenen door Inlanders".
De ethische politiek was in het geding.
De oproep was niet aan dovemans
oren gericht. Twaalf dagen daarna
kwam een tiental personen in verga
dering bijeen om een voorlopig hoofd
comité in het leven te roepen en een
ontwerp van de statuten van de op te
richten bond te concipiëren. Met uit
zondering van de journalist Zaalberg,
waren alle aanwezigen ambtenaar in
het middenkader. Belangrijk strijd
punt bij het opstellen van de statuten
was het lidmaatschap.
Men was het er over eens dat "inlan
ders" geen lid van de bond konden
worden, maar over de eventuele toe
lating van "volbloed-Nederlanders"
bestond meningsverschil. Een grote
meerderheid gaf er de voorkeur aan
de totoks uit te sluiten van het lid
maatschap; zij konden desgewenst
donateur worden. De overredings
kracht van Zaalberg gaf tenslotte de
doorslag. Hij was als enige van mening
dat de steun van de totoks onmisbaar
was en dat zij derhalve als leden van
de bond geaccepteerd dienden te
worden.
Ook tijdens de oprichtingsvergadering
kwam dit meningsverschil naar voren.
Een delegatie uit Buitenzorg stelde
voor de totoks buiten de bond te
laten, maar voorzitter Zaalberg wuif
de deze suggestie weg met de woor
den "Bedenk goed dat gij geen hulp
kunt ontberen in zaken welke gij zelf
niet goed verstaat". Daarop ontstak
de delegatieleider Doeve in woede en
repliceerde verontwaardigd dat hij
"geen kampong-Indo, maar een zeer
ontwikkelde Indo" was. Het voorstel
van de Buitenzorgse delegatie werd
vervolgens in stemming gebracht en
door twee derde van de stemgerech
tigden verworpen, waarop een gedeel
te van de aanwezigen de vergadering
kwaad verliet.
In de statuten van het IEV - datzelfde
jaar nog goedgekeurd door de In
dische regering - was het begrip In
do-Europeaan uiteindelijk zeer ruim
gedefinieerd: alle in Nederlands-lndië
gevestigde personen van "Europee-
schen of gemengd Europeeschen
bloede" en hun afstammelingen,
waarbij voor eerstgenoemden de ge
boorte in Nederlands-lndië bepalend
was; en verder alle in Nederlands-
lndië gevestigde personen van "Euro
peeschen bloede" wier kinderen daar
geboren waren of die gehuwd waren
met iemand die aan het eerste ge
deelte van de definitie voldeed. Kort
om, alle Europese "blijvers" konden
lid worden van het IEV.
Het IEV was opgericht uit "rechtma
tige zelfverdediging", zoals het in zijn
orgaan Onze Stem werd uitgedrukt.
Door een raciaal groepsbewustzijn als
basis van verenigingen te kiezen, gaf
het aan, de gegroeide verhoudingen
in de koloniale samenleving als uit
gangspunt te nemen, waarbij het het
verschil tussen Indo-Europeanen en
Indonesiërs wilde handhaven en dat
tussen Indo-Europeanen en Europese
toplaag wilde wegnemen. Het was in
de eerste plaats een sociaal-econo
mische belangenorganisatie, maar het
zou niet schromen zich op politiek
terrein te begeven. Het was daarbij
afhankelijk van het Nederlands gezag,
wat het bij voorbaat tot een zekere
politieke machteloosheid veroordeel
de. Het initiatief tot oprichting lag
duidelijk in handen van goed opge
leide en tamelijk welgestelde Indo-
Europese ambtenaren. Deze eigen
schappen, die bij de oprichting van
het IEV in het oog springen, zullen ook
het IEV in latere jaren kenmerken. Zij
zouden ervoor zorgen dat het IEV uit
groeide tot de grootste Europese par
tij in de Volksraad - maar tevens la
gen daarin de wezenlijke zwakheden
van het IEV besloten. In het tweede
artikel zullen zij aan een nadere be
studering onderworpen worden en met
elkaar in verband worden gebracht.
(wordt vervolgd)
B.R.V. (OF NIROM) LIED
Goedemorgen, het is tijd om de
dagtaak te beginnen,
Nu geen zorgen voor de tijd, zie
het daglicht stroomt naar binnen
Wij beginnen zonder gezeur, blij
van zinnen en goed van humeur
Goede morgen, het is tijd om de
dagtaak te beginnen.
Ja, het is een feit, ik ben altijd blij
als de dag begint te gloren.
Ik begin de dag altijd met een lach,
want ik voel me als herboren
En ik zeg tot mezelf: toe nu oude
chagrijn,
zing jij nu eerst eens je ochtendrefrein
Goedemorgen, het is tijd om de
dagtaak te beginnen I
Eerlijk gezegd, ik dacht, de woorden
van dat Nirom (BRV) lied die weet toch
niemand meer? Blijkt alweer dat ik
onze Moesson-lezers onderschat want
op haar vraag kreeg mevr. Sipma
liefst 3 reacties. Gezamelijk kwam
bovenstaande tekst eruit. Bedankt
lieve dames, weer een stukje inge
voegd in het mozaiek van onze In
dische herinnering. - L.D.
REÜNIE EX-KRIJGSGEVANGENEN
KOLENMIJNEN
Op 1 maart 1986 vindt in de "Prinsen
hof" aan de Zuiderkade te Emmeloord
een reünie plaats van ex-krijgsgevan
genen, die in de kolenmijnen in de
buurt van Nagasaki hebben gewerkt.
Het samenzijn- vangt aan om 10.00 uur
en eindigt om 17.00 uur.
In samenwerking met het Museum
voor het Onderwijs Den Haag is een
expositie samengesteld van foto's,
tekeningen en mijnwerkersmaterialen
waarmee is gewerkt, die tijdens de
reünie is te bezichtigen.
Voor aanmelding en verdere inlichtin
gen kan men zich wenden tot:
Dolf Winkler, Henr. Stevinlaan 10,
8302 AT Emmeloord,
tel. 05270 - 1 64 15 (na 18.00 uur)
"Waar zijn we eigenlijk mee bezig
