Nieuws uit Indonesië
9
Verzameld door Prastomo
De bijzondere kerk
aan de voet van Gunung Wilis
Aan de voet van Gunung Wilis, is
desa Pohsarangan, regentschap Kedi-
ri staat sinds 1936 een Katholieke
kerk. Deze kerk is anders dan de an
dere. Zij lijkt meer op een Javaanse
tempel. Het altaar is gemaakt van
rode bakstenen gemengd met kalk en
bruine suiker. Toch is het nooit ge
plaagd geweest door mieren.
De mis wordt op bepaalde dagen
omlijst door een gamelanorkest. Stoe
len of banken vind je niet in de kerk.
Kerkgangers moeten dus op matten
op de vloer zitten (silo). De mannen
dragen jassen met kain panjang (ba
tik) met de bijbehorende hoofddoek of
destar, terwijl de vrouwen gekleed
zijn in kabaya en kain batik. Het is
met verboden om songkok of (zwarte)
muts te dragen. Songkok of muts
werd gewoonlijk door Moslims ge
dragen, maar tegenwoordig is het iets
nationaals.
Volgens Pastoor Romo Josef Hendri-
kus Slamet, de enige pastoor van deze
unieke kerk, kwam het idee om deze
kerk te bouwen van de pastoors J. H.
Wolters en H. van Megen. De eerste
is lang geleden al naar Nederland
teruggekeerd. Pastoor Van Megen
woont nu in Surabaya en is al ver
over de 90.
De kerk heeft een mysterie. Het hoofd
gebouw is 13 meter lang, 13 meter
breed en de toren, gerekend van de
vloer tot de top, is ook 13 meter. Pas
toor Romo Slamet, 74 jaar, weet ook
niet waarom het getal 13 het gebouw
domineert en wat het betekent. Hij wil
dit mysterie graag oplossen, maar hij
weet niet waar hij moet beginnen en
bij wie hij terecht kan. Pastoor Van
Megen is al erg vergeetachtig en de
architect, ir. Maclaine Pont is in 1950
in Nederland overleden.
De 350 katholieken in Pohsarang zijn
erg trots op hun kerk. Zij vragen zich
echter nooit af waarom hun kerk zo
gebouwd is. Dat doen wel de bezoe
kers van buiten, die de kerk om haar
samensmelting van Europese en Ja
vaanse architectuur komen bewonde
ren.
Toen pastoor Romo Slamet nog jong
was, werkte hij mee aan de bouw van
de kerk en omdat hij had meegewerkt,
ging hij over tot het Christendom.
Een desa met acht bewoners
Op Java is een desa of dorp altijd
verdeeld in een paar dukuh. Het hoofd
van een desa is de lurah. Het hoofd
van een dukuh is de Kamituwo.
Er is in Oost-Java een dukuh die
alleen acht personen heeft, allen uit
één familie. Dat is dukuh Mintoewo,
Desa Jumok, onderdistrict Ngraho in
het regentschap Bojonegoro.
Pak Joeri is de Kamituwo en tevens
het enige gezinshoofd van Mintoewo.
Pak Joeri werd in 1942 als Kamituwo
gekozen en als salaris ontving hij 1,5
ha rijstveld van de regering. Een sa
laris in de vorm van een stuk rijstveld
wordt bengkok genoemd. Hoewel Pak
Joeri geen ander volk heeft dan zijn
vrouw en kinderen, is zijn status als
regeringsvertegenwoordiger erkend.
Vroeger telde dukuh Mintoewo, dat
10 vierkante kilometer groot is, zeven
gezinnen. Na 1952 verhuisden die
echter alle.
Waarom wil niemand in Mintoewo
wonen? Volgens Pak Joeri is er een
regel in dukuh Mintoewo, dat men er
geen pisang mag planten. Wanneer
iemand die regel probeert te over
treden, zal die persoon door de blik
sem worden getroffen. Daarom is er
tot nu toe geen enkele pisangboom
in Mintoewo. Wanneer Pak Joeri pi
sang nodig heeft, dan koopt hij die in
een ander dorp. Hij kan niet vertellen
hoe die regel ontstond en of er iemand
is geweest die door de bliksem is
getroffen.
Buschauffeur geranseld
verkeersregels gehandhaafd
Een zekere Bambang van Ngandjoek
vertelde wat hij heeft meegemaakt.
Op 8 januari 1986 was hij op weg van
Surabaya naar Ponorogo met de bus
Jaya Mulya. In Mojoagung, voorbij Mo-
jokerto, werd Jaya Mulya om 06.30 u.
ingehaald door een andere bus, de
Jaya Utama, lijn Surabaya - Solo. Tij
dens de inhaalmanoeuvre was de
chauffeur van Jaya Utama niet voor
zichtig genoeg en raakte de body
(rechterkant) van Jaya Mulya, waar
door die begon te slingeren naar de
linkerkant van de weg, telefoonpalen
raakte en bijna botste tegen een
asamboom. Gelukkig was de chauffeur
handig en in staat de botsing te ver
mijden. De passagiers schreeuwden
in paniek en een vrouw viel in zwijm.
Toen het weer rustiger werd, lieten de
passagiers de chauffeur de andere
bus achtervolgen om de chauffeur van
Jaya Utama te straffen voor zijn on-
FILM
Op vrijdag 7 februari a.s. zendt de
IKON om 22.45 uur op Nederland 2 de
film "Tussen gisteren en morgen" uit.
Deze film gaat over mensen op Mid-
den-Java, die leven van de rijst. Over
landarbeiders die een arm bestaan
leiden en die voor het oog in harmonie
naast elkaar leven.
De groeiende invloed van de stad op
het platteland echter confronteert hen
met nieuwe ideeën en moeilijkheden
en doet hen met andere ogen kijken
naar het leven dat zij tot dusver leid
den.
Een bijzonderheid bij het maken van
de film was de sterke vertrouwens
band met de dorpsbewoners en de
geheel uit Indonesiërs bestaande film
ploeg, waardoor een intieme schilde
ring kon ontstaan van twee Javaanse
mensen, hun verwanten en het "mak
kelijk pratend" dorpsbestuur.
voorzichtigheid. Maar het was onmo
gelijk om hem in te halen.
In Jombang is het verplicht dat elke
bus die daar langs rijdt eerst in een
terminal stopt, maar Jaya Mulya reed
door en tegenover het logement Sri
Redjeki Jombang lukte het hem Jaya
Utama in te halen en tot stoppen te
dwingen. Toen gingen de passagiers
van Jaya Mulya naar de chauffeur van
Jaya Utama en sloegen en beukten
hem. Iemand gebruikte zelfs een steen
om hem ermee in het gezicht te slaan.
Toen ze klaar waren met hun wraak
gingen ze terug naar hun bus en lie
ten de chauffeur verder rijden naar het
westen, richting Kertosono.
Gehavend klom de andere chauffeur
op zijn plaats achter het stuur en ver
telde zijn conducteur dat hij niet ver
der kon rijden. Hij liet de passagiers
in een andere bus overstappen en zelf
ging hij rechtstreeks naar een politie
posthuis in de buurt van Kertosono
om het incident te rapporteren.
De zaak is nu in handen van de poli
tie van Kertosono.
Restauratie Candi Kidal
De regering is van plan om de tempel
Candi Kidal te Toempang (ten oosten
van Malang) te restaureren. Het is een
van de vele overblijfselen uit de Ja
vaanse oudheid, die nog niet door
onverantwoorde handen is bescha
digd. De tempel is uniek omdat het
een samensmelting is van Midden-
en Oost-Javaanse architectuur.
Candi Kidal is gebouwd door de Dy
nastie Garindra of Girindra ter ere
van Koning Anusopati. In Malang wer
den nog nooit restauraties verricht,
behalve in de Nederlandse tijd, bij
voorbeeld de restauratie van Candi
Badoet in 1926 en die van Candi Sin-
gasari in 1938. De restauratie zal on
der leiding staan van de Pusat Arkeo-
logie Nasional.
