BATAVIA, EEN SWINGENDE STAD
JAZZBANDS EN DANSORKESTEN IN NEDERLANDS-INDIË 1922-1942 (SLOT)
door Allard Möller
De Silver Kings maken naam
In 1933 hadden de Silver Kings een meisjes-zanggroep aan hun orkest toege
voegd. Ze heetten, uiteraard, de Silver Queens en ze zongen zoals de Boswell
Sisters: Evie Pesch, Ta Broekhuizen en Gerrie Romer, dat waren die queens.
De Kings hadden inmiddels naam gemaakt en werden nu "overal" uitgenodigd
om te spelen, in hotel Des Indes en sociëteit De Harmonie in Batavia en in
Concordia in Bandoeng. Uiteindelijk werden ze ook gevraagd om de muziek te
verzorgen voor het jaarlijkse bal in het paleis van de Gouverneur Generaal.
Een geweldige belevenis voor de jongelui.
Dit orkest bereikte zijn top in de jaren
'36-'37-'38, het had een constant hoog
muzikaal niveau waaraan Siegers en
McKenzie door hun uitstekende arran
gementen veel bijdroegen. Begin '38
trok Charlie Overbeek Bloem zich te
rug en zijn plaats aan de piano werd
ingenomen door Fred Barkmeijer. In
die jaren was het een degelijk tien
mans orkest met drie rietblazers, drie
trompetten, piano, gitaar, bas en
drums. Vermeldenswaard is dat die
drummer een Indonesiër was, Mo
hammed Aroef. Door overplaatsingen
e.d. werd van deze formatie steeds
meer afgeknabbeld totdat omstreeks
begin '40 de zogenaamde "kleine Sil
ver Kings" overbleven. Deze zesmans
combinatie hield het vol tot ongeveer
medio 1941, het verloop werd toen
te groot en het orkest hield op te be
staan.
De Sugar Babies blijven populair
Nadat Brown's Sugar Babies in 1934
het concours gewonnen hadden wa
ren ze wel heel erg populair gewor
den. Kort nadien kwam tenorsaxofo
nist Harry van den Brink de gelederen
versterken. De band verzorgde dans
avonden in hotel Der Nederlanden,
op zondagochtend de matinee in
zwembad Tjikini en eens per maand
de thé dansant in de Jachtclub op
Priok. Maar het liefst speelden de
Sugar Babies op de schoolfuiven om
dat daar het jeugdige publiek altijd
enorm enthousiast was en men daar
eerder echte jazz dan strikte dans
muziek kon spelen. De schrijfster
Hella Haasse herinnert zich die
schoolfuiven heel goed en ze vertelt
erover in haar boek "Zelfportret als
legkaart". (Querido 1975).
Uiteraard werd ook regelmatig opge
treden voor de Bataviase Radio Ver
eniging en voor de NIROM en ook zij
konden zodoende in heel Indië wor
den gehoord. Die uitzendingen wer
den meestal besloten met een swin
gende "Tiger Rag".
In 1936 ontstonden er problemen wat
als gevolg had dat een deel van de
musici zich afscheidde en een nieuw
orkest ging vormen. Piet Bruyn van
Rozenburg, Ernst van der Puil en Van
den Brink stapten op en vormden de
kern van een nieuw orkest waarover
aanstonds meer. Andere bandleden
werden rond die tijd overgeplaatst en
tenslotte bleven alleen Braun en bas
sist Tomassouw over.
Braun was een doorzetter, hij trok
nieuwe musici aan en had binnen de
kortste keren weer een orkest op po
ten. In die groep vinden we de broers
Wim, Eddie en Koos de Willigen op
resp. trombone, trompet en altsax te
rug. Vic Laurens, juist terug van ver
lof in Nederland (waar hij o.m. fraaie
tekeningen had gemaakt voor het
blad "De Jazzwereld") nam zijn oude
plaats aan de piano weer in. Maar in
de loop van 1941 lost ook deze laat
ste Sugar Babies combinatie zich op
in de mist der tijden.
The Musical Rhythmics
We hebben gezien hoe in 1936 een
drietal musici uit de Sugar Babies
stapte. Er werd vrijwel onmiddellijk een
nieuwe band opgericht die "The Mu
sical Rhythmics" als naam kreeg. De
kern werd gevormd door Bruyn van
Rozenburg, Van der Puil en Van den
Brink waaraan Ed Krafft (gitaar en
trompet) werd toegevoegd. Andere
musici waaronder de ^bijzonder goede
drummer Boetje Pesulima werden aan
getrokken en de Rhythmics gingen van
start. Ze namen de job van de Sugar
Babies in zwembad Tjikini over, speel
den op de bals bij de vlootvoogd, op
studentenfeesten en waar niet al. Toen
in Indië op 7 december 1941 de alge
mene mobilisatie werd afgekondigd
werd ook bij dit orkest het verloop zo
groot dat men ermee moest stoppen.
De tweede Melody Makers
Medio 1941 waren heel wat musici van
zowel Silver Kings als Sugar Babies
vertrokken om hun militieplicht te gaan
vervullen. De overgebleven musici van
beide orkesten gingen nu een fusie
aan en die nieuwe (en laatste) groep
noemden ze de "Melody Makers".
Het was een tienmans orkest dat de
laatste feesten opluisterde voordat de
duisternis over Indië zou vallen. Kort
na december 1941 hield ook deze
groep het, noodgedwongen, voor ge
zien.
Memories
Zo eindigde een periode waarin op
veel plaatsen in Indië de amateurs,
kinderen van het land zelf, door de
jaren heen gezorgd hadden voor jazz
en dansmuziek die de vergelijking met
het in Europa gebodene met glans kon
doorstaan. Al zeer vroegtijdig geïn
spireerd door de eerste jazztonen die
in Indië doorklonken, groeiden de
bands uit tot volwaardige media van
gezond amusement.
Het was niet voor niets dat "De Jazz
wereld" in het augustusnummer van
1933 al schreef: "Als één der beste
dansorkesten welke hier momenteel
te hooren zijn zou ik willen noe
men "Brown's Sugar Babies" - een
uit zeven man bestaande band welke
eiken zondagmorgen in de dancing
behoorende bij het zwembad Tjikini te
hooren is. Het samenspel is af, de
solo's zijn ware stijlbloempjes en
vooral de eerste saxophonist (Harry
Braun), tevens leider van het orkest,
beschikt over een up to date stijl,
welke niet veel Hollandsche saxopho-
nisten hem zouden kunnen verbete
ren"
De "Silver Kings" in de NIROM-studio omstreeks 1934.
