poirrié
<^Bogoriana
Brug over de Tjiliwoeng bij de Plantentuin in Bogor.
Toen wij hier 36 jaar geleden kwamen wonen was Bogor nog een dorp. Van
Djakarta komende, begon het dorp bij de brug "satu duwit" over de Tjiliwung
(Kedungkalang Talang) en eindigde bij Sukosari. Met een "deleman" of becak
kon je overal komen en de hele "dusun" vergde niet meer dan anderhalf uur
rijden van het ene eind naar het andere. Tussen twee haakjes, de benaming
"deleman" is afgeleid van de naam van de uitvinder van het het vehikel, de
controleur B.B. Deleman. Het enige andere vervoermiddel (behalve de toen nog
schaarse auto) was de "sado" (afgeleid van "dos a dos" wat "rug aan rug"
betekent, want zo zat je er ook in).
De paarden die de voortbewegende
kracht leverden, waren dwergschar
minkels, klein en vel over been. Nu
lopen voor de delemans stevige, goed
gevulde paarden. Als je van Bogor
naar Djakarta of Bandung wilde, had
je, tenzij je beschikte over eigen ver
voer, de keuze tussen een wankele
stokoude bus en de niet minder oude
maar snellere trein. Beiden vergeven
door zakkenrollers. Dat alles is gaan
deweg veranderd (behalve de zakken
rollers). Het treinverkeer is snel. De
comfortabele bussen zijn nog sneller.
En via de snelweg ("bypass") ben je
in een 20 minuten in het hartje van
Djakarta. In anderhalf uur in Bandung.
De enige plaag die gebleven is, zijn
de zakkenrollers. Maar hun activitei
ten zijn nu praktisch beperkt tot het
terminal "Pulogadung" te Djakarta.
Bogor zelf is helemaal veranderd. Van
een dorpje is het een "grosstadt" ge
worden. Van Noord naar Zuid kost
een wandeling je minstens 3 uren.
Van West naar Oost niet minder. En
dan moet je nog wel een getraind
loper zijn.
Twee jaren geleden kon ik dat nog
wel. Nu helaas niet meer. De me
dische zorg is enorm verbeterd. Er is
behalve het "P.M.I." ziekenhuis, het
splinternieuwe "Karya Bakti" zieken
huis (vlak naast het "Rumal Sakit Ji-
wa") gekomen. Waar je dag en nacht
een arts kunt vinden. De "Purkesmas-
sen" (Pusat Kesehatan Maryarakat),
over de hele stad verspreid, bieden
medische hulp voor een minieme ver
goeding (inclusief medicijnen). Bij de
centrale "Puskesmas" kun je zelfs be
vallen, dus dag en nacht open en in
clusief een vroedvrouw (bidan) en een
arts.
Praktisch over de hele stad verspreid
zijn grote winkelwijken, waar je van
alles krijgen kan. Van schrijfbehoeften
tot luxueuze japonnen, herenkleding,
meubels en kinderspeelgoed tot de
modernste radio- en televisietoestellen
toe. En dit werpt een grote vraag op.
Een economisch raadsel. Er is reces
sie over de hele wereld. Zegt men.
Maar de toko's en pasars in Bogor zijn
altijd vol kopers en vol goederen. Tot
de duurste toe Welke econoom kan
mij vertellen hoe dat mogelijk is? Er
komen steeds nieuwe winkels bij en
die zijn ook steeds vol van kopers
(die ook werkelijk kopen!) Een ander
raadsel is: het voortdurend toenemen
de vervoer. De "Daihatsus" (kleine 6-
persoons busjes) razen levensgevaar
lijk snel hot en her door de straten.
Altijd vol. Dat er niet iedere dag doden
vallen, kan alleen aan de goedheid
van onze Schepper worden toege
schreven.
Vreemd genoeg zijn de veel veiliger
"bemo's" (driewielige vehikels met
wat ruimte voor 6 personen en met
doorgaans wat oudere en bezadigder
chauffeurs) aan bepaalde trajecten
gebonden. En wat helemaal te betreu
ren valt, is dat het veiligste (niet het
goedkoopste) vervoermiddel voor de
kleine man, de becak, practisch nog
alleen langs sluipwegen naar bepaalde
doelen mag rijden. Dit valt werkelijk
te betreuren. Want de becak (plaats
voor twee personen) is beslist het
veiligste vervoermiddel. Niet alleen
wat betreft de geringe snelheid, maar
ook de "privacy". Geen enkele straat
rover ("tukang todong") is zo gek om
passagiers in een becak te bedreigen.
De becak-driver is er immers ook
nog!? Hij vindt het niet leuk als zijn
passagiers beroofd worden! Door zijn
beroep is hij behoorlijk sterk. Op de
televisie zag ik kort geleden, dat de
becak in India en zelfs in Europa een
plaatsje in het vervoers-schema heeft
gekregen. Waarom wordt hij hier juist
als stiefkind behandeld?
En zijn de levensgevaarlijke Daihatsus
favoriet?
Heus, ik heb niets persoonlijks tegen
die Daihatsus. Maar ik word koud van
angst, als ik ze 3 tot 4 rijen dik door
onze straat (waaraan 9 scholen liggen)
zie vliegen. Want "zebra-paden" tellen
alleen wanneer er een politie-agent
bijstaat.
Maar hoe het ook zij, Bogor is op
weg om een hele grote en heel drukke
bovendien steeds warmere grote stad
te worden!
Toen ik nog een kind was, logeerden
mijn ouders (en ik) tijdens de vacan-
ties in het toenmalige "Buitenzorg"
(in het hotel waar nu het Hoofdbureau
van Politie staat). Om een koele neus
te halen.
Voor die "koele neus" moet je nu
30 km. verder zijn. Op de Puncak
AGUS DARUCH
"Hoezo reclame Gewoon tatouage
28
