Foto's van Moessons Muziekfeest
BIJ DE VOORPLAAT
Nu te zien en te bestellen
TANAH AIR KITA
Zijn ronde schoudertjes, smalle halsje onder de te grote linnen pet, zijn kordate
bruine beentjes onder het wijduitstaande broekje, ze verraadden de inspanning
die het hem kostte zijn voetjes zo neer te zetten dat hij zijn evenwicht niet ver
loor. De sawahs links en rechts van het smalle, spekgladde dijkje stonden flink
onder water, de pasgeplante rijstsprietjes waren amper zichtbaar. Zelfs ik had
moeite mijn evenwicht te bewaren, mijn blote tenen persten zich krampachtig
in de modder bij elke stap, hoe moeilijk moest het dan wel voor hem zijn. De
vuurproef voor een 3-jarige sawahtrapper.
"De jongen kan lopen als de beste, hij
kan zijn evenwicht goed bewaren, hij
zal het leuk vinden zo'n wandeling.
Trouwens, hij moet minstens eenmaal
van zijn leven door de sawahs hebben
gelopen en erin gedonderd zijn!" vond
zijn vader die voorop liep.
En natuurlijk donderde hij erin. Ineens
zag ik hem wegglijden, nog voor ik de
bandjes van zijn pakje had kunnen
vastgrijpen, maakte hij een slag van
90° linksom en lag tot aan zijn hals in
de modder. Gelukkig met het gezicht
naar boven.
Tjalie trok onze jongste zoon uit de klei
(nu weet ik waar die uitdrukking "uit
de klei getrokken" vandaan komt) en
we spoelden hem onder de eerste de
beste pantjoran schoon. Schoon en
poedelnaakt stond hij daar weer - op
een schreeuw na, toen hij onderuit
ging - had hij geen kik gegeven, Lucian
Mark scheen het zelfs een zeer indruk
wekkende ervaring te vinden. Daar
zaten we nu met een bloot kind. In
dische kindertjes lopen niet bloot over
straat, wachten tot het broekje droog
zou zijn, duurde te lang. Een opgerolde
sjaal die ik als haarband droeg, lever
de een tarzan-achtige tjawat op.
Zes maanden later liep Lucian Mark op
de Dam in Amsterdam. Dikke corduroy
broek en wollen trui, wollen sokken en
laarsjes. Hij liep parmantig voor me
uit. Datzelfde sawah-trappertje? Het
was de eerste keer dat ik een schrij
nend gevoel van verlangen-naar voel
de. Ineens beseffend dat een sawah
een stukje tanah air kita is en dat de
Dam dat nooit kan zijn. Nooit zó kan
zijn.
De dikke zool van zijn laars haakte in
een opgewrikte kei en hij maakte een
smak van jewelste. En hij zette een
keel op van jewelste. Het hoorde bij
het gejengel van het draaiorgel, de
krijsende stem van Jan Klaassen en
Katrijn.
"Zèg, huil jij?", vroeg Tjalie.
"Dat hoor je toch", zei ik.
Na het eten, als iedereen "wat ging
liggen" sloop ik door de achtertuin de
weg op. Een vrij brede weg die aan
een zijde droge galangans had, aan
de andere kant sawahs zo ver het
oog reikte. Een droge greppel aan die
kant van de weg, daar ging ik in lig
gen, de glooiing was op maat van
mijn rug gemaakt en boven mijn hoofd
wierpen de rijpe padihalmen als de
rand van een hoed een schaduw over
mijn gezicht.
De wereld van oorlog, bezetting, Ja
panners, het dagelijkse gejammer van
in voortdurende angst levende ooms,
tantes en nichten verdween zodra
ik in de greppel neerplofte. Het mooie,
beschermende huis lag buiten mijn ge
zichtsveld en daardoor was ik bevrijd
van de verplichte angst en voorzichtig
heid. Totale harmonie van vrede en
vergetelheid. Mijn ouders hadden een
verkeerde beslissing gemaakt door in
Lawang te komen wonen bij familie
"om samen de oorlog door te ko
men"! Het klonk zo mooi: zuinig leven,
steun aan elkaar, zorgen delen. Het
enige dat grif werd gedeeld waren
bangmakerijen, roddels, geruchten. Pa
mocht geen viool meer spelen: daar
komen de Jappen meteen op af, mu
ziek. Ma mocht niet meer zelf naar
de pasar, straks moet je het kamp in.
En wij jonge meisjes mochten hele
maal niet in het oog lopen, zo min
mogelijk in de tuin, niet op straat.
Als ik in mijn greppel lag, tegen de
sawah aangevleid dan voelde het aan
als een sterke steun in de rug. Ging
ik op mijn zij liggen dan voelde ik de
warme schouder van Oma die nu er
gens in een kamp zat. Ik sloeg met
de vlakke hand tegen de wand van de
greppel en zei iets zonder iets te zeg
gen. Ik lag tegen een immense massa
land aan, sawahs, moeder aarde, een
deel daar van. Kon ik maar in dat
land kruipen, mijn land, aarde. De
Deze schitterende collage foto kregen
we zomaar ineens van dr. G. Bras.
Een kleurenvoorplaat voor het eerste
nummer van de nieuwe jaargang heb
ik laten staan voor deze foto die ik
"Loon naar werken" had willen noe
men of "Het lied van de rijst" of
zomaar "Tanah Air Kita". Ik koos voor
het laatste.
Goede Aarde die niet klaagt, jammert,
huilt maar gewoon i s. Padi en gras en
alang-alang laat groeien. Niets vraagt,
niets zegt, niets zegt, niets zegt.
Op een dag liep ik terug naar huis.
Niet door de achtertuin via de bij
gebouwen, maar gewoon door de
voordeur.
"Waar kom jij vandaan?" Een onthut
ste, verontwaardigde kreet van tante
Fie.
"Laten we weer naar Soerabaja terug
gaan," zei ik tegen mijn moeder, luid
dat iedereen het kon verstaan. "Wor
den jullie ook niet stapelgek hier?"
De week daarop reden we terug naar
huis. Vanuit de trein zag ik de sawahs.
Niet mijn sawahs, die lagen achter de
huizen langs de hoofdweg. Het deed
er niet toe, ze zouden er altijd zijn.
L.D.
EXCUUS
Excuus voor de vele en vele
soorten fouten in onze vorige
Moesson met als "kop"-loper
het "Lain doeloe lain serakang
(SEKARANG)" op pagina 21.
Rare dingen zijn er gebeurd,
woorden weggevallen, plaatje
verkeerd enz., zet- en andere
duiveltjes hebben ook hun feest
gehad zullen we maar zeggen.
Maar evengoed: minta ampoen I
Red. Moesson
In de boekhandel op de Prins Mauritslaan 48a zijn nu alle foto's die
gemaakt zijn van het Moesson feest op 18 mei j.l. te bekijken en te
bestellen. Het zijn er plm. 200 en die geven een uitgebreid overzicht
van wat er allemaal te doen is geweest! U kunt er een aardig herinne
ringsalbum uit samenstellen.
De (kleuren) foto's kosten 2,per stuk, formaat 13 x 18 cm.
Tot en met 9 augustus a.s. hangen de foto's in Boekhandel Moesson.
Dagelijks geopend van 09.00-16.00 uur. Zaterdag van 10.00-15.00 uur.
2
