HET GRAF VAN
SOENAN
AMANGKOERAT I
BIJ TEGAL
SETIA KAWAN-LENING
Natuurrampen waren het teken aan de
wand, dat het machtige Mataramse rijk
zware dagen tegemoet zou gaan. Een
uitbarsting van de Merapi kostte hon
derden mensen het leven. Een lang
durige droogte en misoogst eisten
nogmaals haar tol, nu bij duizenden.
De disharmonie in de natuur werd ge
volgd door een disharmonie in de
mensenwereld.
De Madoerese prins Taroenodjojo
kwam in opstand. De Soenan moest de
wijk nemen en zijn kraton te Plered (ten
Z. van Yogya) verlaten. Tot overmaat
van ramp liep de kroonprins, Adipati
Anom, over naar de vijand en leverde
hem bij Djepara al de troepen uit.
Maar de weifelende kroonprins kreeg
daarna spijt van zijn gedrag en verge
zelde zijn zieke vader naar Tegal, waar
de Soenan de machtige Compagnie
om hulp wilde vragen tegen de op
standige Madoerees.
Helaas, nog voordat hij het kantoor
der Compagnie te Tegal bereikte, stierf
hij en werd begraven te Tegal Wangi
(het geurige veld).
Werd Amangkoerat wel begraven? Dit
was de vraag die bij mij opkwam toen
ik zeer onlangs het graf van deze
machtige, maar zeer wrede vorst op
de grens van de huidige gemeente
Tegal kon bezoeken.
Het was donderdag 12 juni. Na veel
vragen en zoeken waren we er einde
lijk. Wanneer je van het zuiden Tegal
nadert, moet je vlak op de grens een
kleine weg westwaarts inslaan. En
naast de vrij grote moskee ziet men
dan twee omheinde voorhoven, beide
met de ingangspoort naar het oosten.
In de tweede voorhof bevindt zioh een
poort aan de noordkant en men be
vindt zich dan bij een aantal graven
van Tegalse regenten, waaronder ook
het graf van Kard'inah, de zuster van
Kartini, getrouwd met een Tegalse
regent. Via enige treden bereik je dan
de "koencoep", het monumentje dat
het graf van Amangkoerat overdekt.
Een en ander is nog onlangs, in 1982
gerestaureerd en ziet er verzorgd uit.
Bij hoge gunst, omdat ik docent ben
aan de Gadjah Mada Universiteit,
mocht ik het vertrek betreden. De
joeroekoentji stak een kaars aan,
brandde wierook en zei zijn moham
medaanse gebeden op. Daarna lichtte
hij de klamboe die het bed omhulde
enigszins op, maakte een sembah en
zei: "Majesteit, een nazaat uit Yogya-
'karta wil zijn opwachting bij u maken."
Wij schoven ook naar voren en maak
ten de sembah. Weer wendde de be
waker zich tot de overleden vorst en
zei: "Majesteit, uw nazaten uit Yogya-
karta vragen permissie om heen te
gaan" waarop de klamboe weer werd
neergelaten.
Helaas was het te duister om een en
ander duidelijk te bekijken, maar één
ding is zeker, er is in dat vertrek geen
"kiedjing" of javaanse grafsteen. Wat
dan wel? Volgens de grafbewaker, een
nog vrij jonge man, netjes gekleed,
ligt Soenan Amangkoerat opgebaard
onder het ledikant, onder een kist. En
zijn lijk was tot 1970 nog ongeschon
den! Dit bleek iedere keer wanneer er
een delegatie van Yogya of Solo het
graf bezocht en het deksel werd ge
opend. En in de volksmond heette het,
dat de delegatie van de kraton van
Solo en Yogya dan de nagels en haren
van de overleden Soenan bijknipten,
want die groeiden elk jaar aan
Dit laatste kan je natuurlijk in rede
lijke twijfel trekken. Maar dat het stof
felijk overschot nog ongeschonden
zou zijn, wie weet? Vreemd is echter
dat de Soenan niet in de grond be
graven werd, maar boven de grond op
gebaard. Zou een lezer van Moesson
mij hier misschien over kunnen inlich
ten?
DICK HARTOKO
Vaak binnen 24 uur geregeld en bij U thuis bezorgd.
Enige 5.100,— 36 x 175,92 15,7
voorbeelden: 10.100,36 xf 342,39 14,3%
ƒ15.100,— 48x 402,28 13,4%
20.100,— 60 x 446,74 12,6%
25.000,— 60 x 555,65 12,6
30.100,— 60 x 664,45 12,3%
Leeftijdsgrens 64 jaar, kwijtschelding bij overlijden.
Toezending prospectus op aanvraag.
TELEFOON 078- 18 08 66 013-35 01 05
SETI AK A WAN FINANCIERINGEN bv
Karei Doormanweg 9 - 3317 ZD Dordrecht - Geopend v. 9.00 - 20.00 uur
Het graf van Soenan Amangkoerat I
De omheinde voorhof met poort die toegang geeft tot het graf van Soenan Amangkoerat I
11
