YOGA, EEN MANIER VAN LEVEN
Yoga. Dat is een woord uit het Sanskriet en het betekent "juk". Juk als ver
bintenis tussen lichaam en geest om die twee in harmonie te brengen. Deze
uitleg die mij door Linda van der Ven wordt gegeven, is al iets duidelijker dan
hetgeen bijvoorbeeld Winkler Prins mij vertelt en dat is dat yoga de gemeen
schappelijke methode is, waarin de grote Indische wijsgerige en godsdienstige
systemen hun toepassing vinden en dat yoga een synthese is van mystiek
en ascese. "Dat is nou jammer dat daar gesproken wordt van mystiek" zegt
ze. "Yoga wil juist duidelijkheid en inzicht verschaffen, niet verbergen of ge
heimzinnig doen".
Linda van der Ven-Gehrke
Linda van der Ven-Gehrke is nu 39
jaar, geboren in Bandoeng en heeft
10 jaar voor de klas gestaan. Toen
ze pas getrouwd was en in een nieuw
huis in een nieuwe plaats woonde,
voelde ze een gemis, in ieder geval
de duidelijke behoefte aan verdieping
van het leven, aan de oppervlakte
waarvan huls, baan en bezigheiden wa
ren gebouwd. Waar dat gemis opeens
vandaan kwam, door het pas getrouwd
zijn en de nieuwe omgeving of door
het toen bereikt hebben van een fase
waarin wellicht ieder mens ooit in
komt te verkeren, is een vraag waar
we het lang over gehad hebben. Het
vinden vain een antwoord hebben we
uitgesteld tot een volgende ontmoe
ting. Maar hoe dan ook, net in die
periode zag zij een advertentie voor
een yoga-cursus en daardoor zette zij
haar eerste stap op het yoga-pad,
alweer 12 jaar geleden. De vraag wat
yoga nu precies inhoudt, is hier dan
op zijn plaats maar de vraag stellen
is gemakkelijker dan te beantwoorden.
Je krijgt als leek de Indruk dat de
geleerden het daar niet over eens zijn
en het is zelfs maar de vraag óf er
yoga-geleerden zijn, een autoriteit die
bijvoorbeeld zegt "dit is echt en dat
niet". Er bestaat dan ook geen soort
bijbel voor yoga, want yoga is geen
godsdienst. Maar yoga is natuurlijk
niet zomaar uit de lucht komen vallen,
integendeel. Yoga bestaat al zo'n 3000
jaar en de bakermat ervan is India.
De Indiase schrijver Patanjali (ca. 5e
eeuw na Chr.) heeft de Yogasutras op
zijn naam staan, de grondtekst van de
yogafilosofie. Hij heeft die niet in zijn
eentje uitgedokterd, maar het is de
vastlegging van verschillende oude
Indiase inzichten voor het kunnen ver
werven van het zogeheten nirvana (of
nirwana): een toestand van volkomen
rust doordat het vuur van hartstoch
ten en begeerten is uitgeblust.
Je moet er natuurlijk wel lol in hebben
om dat nirvana te willen bereiken,
want een leven zonder hartstocht en
begeerte doet al gauw wat kleurloos
aan, maar dit zal typisch een opmer
king tussendoor zijn van iemand die
niet aan yoga toe is. Dat nirvana is de
achtste en tevens laatste anga (trede,
fase) op het yoga-pad. Daaraan gaan
dus 7 fasen vooraf; yama (goed ge
drag), niyama (reinheid, studie, asce
se), asana (concentratie), pranayama
(regeling van de ademhaling), pratya-
hara (beheersing van organen), dhara-
na (concentreren van het denken op
een bepaald punt) en dhyana (medi
tatie).
Of iemand het nirvana ooit heeft be
reikt is niet zeker en ook niet duide
lijk is of dat dan voor anderen zicht
baar is of dat er iemand is die zegt
"hij is er". Wat wel bekend is, is dat
menigeen regelmatig in een ogen
schijnlijk ongemakkelijke houding zit
of staat met de blik op oneindig. En
nu komen we terug bij Linda.
Zij is als yoga-lerares verbonden aan
de Stichting Yogacentrum, gevestigd
in Rotterdam, een academie voor to
tale yoga-oefentherapie. Uit die hoof
de is zij ook werkzaam voor de Dienst
van Sport en Reoreatie van de Ge
meente Rotterdam. Dit laatste is niet
zo opmerkelijk wanneer we even de
hogere sferen en bedoeling van yoga
vergeten. Linda: "Een basiscursus yo
ga bestaat uit 12 lessen. Cursisten
leren dan onder meer technieken voor
betere ademhaling, spierbeheersing,
concentratie en ontspanning. Yoga
heeft hier eigenlijk de functie van pre
ventieve geneeskunde. We werken ook
samen met een fysiotherapeut, want
vergeet niet dat niet alles wat uit het
Oosten komt gesohikt is om zomaar
in het Westen in praktijk te brengen.
De yoga-beoefening uit India is in de
loop der tijd steeds aangepast en ver
beterd geworden. Behalve preventief,
heeft yoga voor sommigen genezend
gewerkt, dat heeft een enquête van
de Gemeente Rotterdam uitgewezen,
bijvoorbeeld minder medicijngebruik,
afkomen van hyperventilatie. Daar
door onder meer heeft de Gemeente
het aangedurfd met onze stichting in
zee te gaan en bevelen artsen soms
een yoga-cursus aan, die in uitzonde
ringsgevallen door het ziekenfonds
wordt vergoed. Toen ik indertijd met
yoga begon, heb Ik veel baat gehad
van de cursus. Mij goed kunnen ont
spannen na voor de klas gestaan te
hebben, was extra nodig en ook het
mij goed kunnen concentreren en kin
deren leren concentreren".
We hebben het nu over yoga-beoefe
ning, die min of meer 'is losgekoppeld
van de oorspronkelijke yoga-filosofie
en die is aangepast naar nieuwe en
westerse inzichten. Deze vorm van
yoga is ook het meest bekend en
daartoe beperken de meeste cursisten
zich ook.
Terugkomen op de oorspronkelijke
yoga-filosofie gebeurt in vervolgcur
sussen, die telkens 12 lessen duren,
maar die eindeloos kunnen worden
gevolgd omdat elke cursus een andere
inhoud heeft, afhankelijk van de cur
sisten. Maar al wordt er voortgebor
duurd op de Indiase yoga filosofie,,het
blijft een eigentijdse beoefening van
yoga om het nirvana te kunnen ver
werven. Er zijn geen "heilige" ge
schriften, geen handboeken, geen
meesters, alleen beoefenaars (yogi's).
Sommigen zijn al gevorderd op het
yoga-pad en zij worden yoga-leraar,
zoals Linda. Daarvoor «is overigens
een 3-jarige cursus nodig, maar de
lessen daarvoor - net als de lessen
voor gewone cursisten - worden zelf
door de leraren gemaakt. Yoga-leraar
Is fin Nederland een vrij beroep en
beunhazerij lijkt dan ook niet uitge
sloten. Er bestaat geen overkoepe
lende organisatie voor mensen en or
ganisaties die zich met yoga bezig
houden en zuiverheid in de leer is ook
daarom al niet te toetsen.
"Verantwoord yoga" zegt het affiche
van de Stichting Yogacentrum Rotter
dam, dat nieuwe basiscursussen aan
kondigt en dat is dan de enige legi
timatie voor vertrouwen.
Dat gevoel van een gemis bij Linda, is
dat door yoga trouwens verdwenen?
"Ja" zegt ze. "Yoga is een levenstech
niek, één .(niet de enige) manier om je
leven beter, dieper, kleurrijker te kun
nen leven. Eén manier om je als mens
