Rietje Reiziger eet temper
TOKO MOESSON
f
f
f
Eigenlijk eet ik er allang niet meer en gerechten halen, wat ik vroeger ook wel
eens deed in een luie bui, ook niet. Sinds ze suiker in de lodeh en oblok-oblok
doen, de babi ketjap bremzout is en de lotèk een taaie brei in koenir saus.
Er zijn zoveel betere Indische winkels en restaurants. Maar hun lemperwas altijd
wel lekker en toen ik op een keer gauw wat in huis wilde hebben voor visite,
besloot ik ze toch maar in dat dichtstbijzijnde restaurant te halen.
Maar waar was nou de schaal met die
witte rolletjes op de toonbank. "Geen
lemper vandaag?" vroeg ik.
"Jawel, hier toch", zei de verkoopster
en ze wees op een pyramide geel
grijze rolletjes in plastic. "Lemper,
dat? Wat is dat gelige daar boven op?"
"De vulling", zei het meisje, "we doen
de vulling er niet meer in, maar er
bovenop."
"Maar waarom, dat kan toch niet..."
"Ja, de mensen vragen altijd: wat zit
er in? Vervelend om altijd maar uit te
leggen weet u. Daarom zegt de baas,
doe de vulling maar bovenop dan kun
nen ze zien, vragen ze niet meer!"
Ik stond sprakeloos naar die ontzielde
hoop lempers te kijken. "Maar u kunt
toch één lemper als voorbeeld maken
en de rest gewoon zoals het hoort?"
"Ach, zomaar toch ook goed!"
"U heeft gelijk," zeg ik, "dat moet u
met de bakpao en de risolles en de
pasteitjes ook doen. En de klepon
vooral. Dan ga fk morgen aan mijn
bakker vragen of hij dat met de aman
delbroodjes, de ragoutbroodjes, de
kaassoesjes ook doet..." 'Dat moet
u zelf weten", zegt ze nogal snibbig,
"ik vind dat een goed idee van mijn
baas. We moeten toch ook rekening
houden met de Hollanders?" Ja, Rietje
Reiziger wordt alsmaar knapper. En wij
alsmaar onnozeler
Ik heb wel eerst moeten laohen om
die bespottelijke lemper-geschiedenis,
maar op weg naar huis begon ik toch
hoe langer hoe nijdiger te worden.
Wanneer houden we in vredesnaam op
met dat tot op het misselijke-af-onder-
danige gedoe om de "Hollander" - en
daarmee wordt dan altijd de Nederlan
der bedoeld die Indië nooit gekend
heeft - persé wat bij te brengen. Is hij
werkelijk in ons geïnteresseerd? Dan
heeft hij 45 jaar - zo niet 3 en een
halve eeuw - de tijd gehad kennis op
te doen van land en volk. Is hij niet
geïnteresseerd, even goede vrienden,
maar is het dan nodig om zo'n ver
rukkelijke lemper van goede huize zo
te vernederen en blijvend te ontluis
teren. Terwille van wèt?
Terwille waarvan verknoeien Indische
restaurants goede recepten "om aan
de Hollandse smaak tegemoet te ko
men?" Quatsch! Hollanders eten met
evenveel smaak en met waardering
goed klaargemaakt Indisch eten, zo
heet als ik-weet-niet-hoe. Voor het
zelfde geld verkoopt u de Hollandse
klant oblok-oblok met peté, als oblok-
oblok met worteltjes en suiker. Hij
weet immers niet wat de juiste smaak
is? Als hij met een Indische getrouwd
is weet hij dat wel.
Ik ben wel geneigd te geloven dat
sommige Indische koks (kokkies) zelf
niet meer goed weten hoe een ge
recht moet smaken. Men doet maar,
fijnproevers worden zeldzaam
Geen Frans restaurant van klasse zal
ook maar één concessie doen aan de
z.g. Hollandse smaak. Geen Italiaanse
kok zal knoflook weglaten, idem dito
de Spaanse. Lust je ons eten niet,
pech gehad. Alleen de kleine rugge-
graatloze, met alle winden meedraai
ende individuutjes doen aan zelf-dis-
criminatie. Want in feite discrimineren
die onze beroemde eetcultuur die we zo
adverteren. Guttegut onze rijsttafel is
zo lakoe, ja-ja lemper met de vulling
op de rug en sajoer lodeh met suiker,
sambel zonder trassi, babi ketjap zon
der knoflook!
Geen week gaat er voorbij of er wordt
ergens in Nederland een Indische
avond/dag georganiseerd. "We moeten
ons presenteren, zij (de autochtone
Nederlanders) kennen ons nog te wei
nig!" En dan wordt er ijverig naar ma
teriaal gezocht dat vooral Visueel een
makkelijk te verteren beeld geeft van
die onbekende bruine Indische Neder
lander die zo zijn best doet Nederlan
der te zijn en Indisch te blijven. En wie
komen er op zo'n "presentatie"? 2%
Hollanders en 98% Indische mensen.
De Hollanders glimlachen welwillend,
eten hun sateetje en rames en de In
dische mensen glimmen van trots op
een geslaagde avond/dag. Je wordt er
bijna niet goed van.
Geen enkele ethnologische (minder
heids) groep doet zo overdreven zijn
best om er toch maar alsjeblief bij te
horen en geknuffeld te worden als de
Indische.
Wanneer beginnen we nu eens ge
woon helemaal 100% alleen onszelf te
zijn, te denken, te doen. Gewoon pro
beren eerst iets te presenteren voor
onszelf, onze eigen Indische gemeen-
sdhap zonder rekening te houden met
"begrijpen ze ons wel?" Als wij ons
Nederlanders voelen en zijn, als ze
beseffen dat wij - ook al komen we
uit dat verd. koloniale verleden - ook
respectabele Nederlanders zijn, dan
komt er een gezonde relatie van be
grip, waardering, tolerantie voor alles
waarin wij anders zijn of anders willen
zijn. Komt die relatie niet tot stand
moet dat ons een zorg zijn? Moeten
we daarvoor de vulling uit de lemper
halen? Moeten we beslist goed kunnen
zingen, dansen, ons met goud en zilver
glitter besmeren, de clown uithangen,
schrijven, koken, dichten, schilderen
om mee te tellen in de Nederlandse
maatschappij? Kletskoek. Nederlan
ders, Hollanders hebben ons om min
der dan al die kunstjes geaccepteerd,
zijn met Indische meisjes/jongens ge
trouwd die niets anders konden geven
dan een liefhebbend hart. Nederlan
ders hebben ons om meer nauwelijks
gewaardeerd. Het gaat er altijd om
wélke Hollanders en wélke Indische
mensen. Dus om een strikt persoon
lijke handreiking.
Ik geloof niet aan massa-bekering en
als we na onze komst in dit land, pak
weg na 45 jaar nog kunstjes moeten
uithalen met lempers en voorlichtings
avonden moeten geven, goeie hemel
in wat voor land zitten we dan?
Rietje Reiziger moet gewoon betere
boeken lezen, later als ze groter is en
zelfstandig kan denken. En als ze er
niets van snapt krijgt ze gewoon een
pak op d'r donder van het leven.
LILIAN DUCELLE
Prins Mauritslaan 48 A
Den Haag, tel. 070-54 34 66
VERSE TAPE SINGKONG
niet uit de diepvries
11,50 per pond
Verrukkelijk om te goreng, voor
tapé-taart of in een koude drank
van santen en stroop.
Blijft gegarandeerd 3 weken goed
op een koele plaats.
BOEKHANDEL
MOESSON
Prins Mauritslaan 48 A
Den Haag, tel. 070 - 54 34 66
heeft ook altijd de
nieuwste uitgaven van
Holland Indonesia Line
maandblad
4,95
Suara Pergubin
Orgaan van de Verg.
van leraren Bahasa In
donesia. Informaties in
ontwikkelingen B.l.
6,50
Indische Letteren
Literair maandblad v.d.
Ind. literatuur
10,—
24
