BENGAWAN SOLO, TOEN EN NU
LEVEN VAN HET WATER
bepaalde afstand van elkaar verwij
derd en na een kreet van de aanvoer
der, worden de werpnetten gelijktijdig
uitgeworpen. Op de foto ziet men de
vissers de netten gezamelijk ophalen.
Zodoende wordt een maximale vis
vangst gegarandeerd.
Haar lengte bedraagt 540 km. de lang
ste rivier van Java. Haar stroomgebied
is 450 vierkante kilometer. De oor
sprong ligt ten zuiden van de berg
Lawoe in het noordelijk deel van de
Gunung Kidul. De monding is verlegd
van de Straat Madura naar het noor
den in de richting van de Java Zee.
De Engelse natuuronderzoeker Char
les Darwin (1809 - 1882) poneerde in
de vorige eeuw de evolutieleer. Men
vond dat toen belachelijk en absurd.
Evenwel hebben archeologen aan het
einde van de vorige eeuw gezocht
naar de ontbrekende schakel, de zgn.
missing link.
Welnu, van 1890 tot 1898 verrichte
prof. Dubois van onze Oudheidkundige
Dienst opgravingen te Trinil (bij Nga-
wi) aan de oever van de Solo-rivier.
Hij vond daar een schedel en beende
ren van de homo sapiens erectus en
noemde die homo sapiëns soloensis.
Zo werd de Solo-rivier in de weten
schappelijke wereld wel bekend De
eerste stap naar de juistheid van het
bestaan van de missing-link was ge
zet.
Een ander aspect gaf de rivier alom
bekendheid, het lied Bengawan Solo.
Het bijvoegelijk naamwoord is door de
componist en tekstschrijver juist ge
kozen: eerwaardig en gelukzalig.
P. L. PENNINGNIEUWLAND
Samenwerken
Ongeveer vijftig roeiers en vissers met
werpnetten in het bezit van twintig
prauwen hebben zich verenigd om ge
zamelijk de visvangst te delen.
De linkergroep van 10 prauwen heeft
zich dwars over de breedte van de
rivier opgesteld in afwachting van de
komst van de tweede groep, die zich
stroomopwaarts in dezelfde linie op
een afstand van meer dan 100 meter
heeft geformeerd.
Door heftig met de roeispanen tegen
het water te slaan om de vissen voor
zich uit te drijven, begeeft de formatie
zich stroomafwaarts in de richting van
de linkergroep. Op een van te voren
Tevreden
De eenzame visser in volle actie met
zijn werpnet (djala), dat gedeeltelijk
en bruisend in het water valt. Desge
vraagd antwoordde hij tevreden te zijn
met zijn bestaan, hoewel in sommige
gevallen aanvullende karweitjes nood
zakelijk waren.
Visvangst
Een fuik bestaande uit verschillende
vormen van schepnetten, waarvan de
uiteinden aan buigzame bamboesten
gels zijn vastgehecht. De fuik wordt
bediend door de visser die onder het
rieten dak van de vrij hoog boven
het water gebouwde bamboe-stellage
plaats heeft genomen.
Bodjonegoro 1935
De overvaart kostte toen één cent per persoon en één cent voor het mee te
nemen reisgoed. Een idyllisch tafereeltje dat zich weerspiegelt in het water. De
veerman in gebukte houding zijn bamboe-vaarboom voortduwend, de koopvrouw
zittend op de rand van de prauw, berustend in haar lot en tegenover haar de
koopman met zijn pikolan.
32
