Pisangs hoor, geen bananen
VREDE AUGUSTUS 1945
BIJ DE VOORPLAAT
DEZE MOESSON IS
HET LAATSTE
DUBBELE NUMMER
VAN DE
ZOMER-EDITIES
Er is een tijd geweest dat een banaan hier gewoon "Fyffes" heette en later kwam
er nog merk bij "Ghiquita". Dat zei niets van de soort banaan, alleen van het
merk, want een banaan in Europa is gewoon een banaan. Soms de een iets
zoeter of meliger dan de andere, maar voor de rest "setali tiga oewang". Onge
veer de smaak van pisang Ambon of pisang Idjo, maar verscheidenheid van
soorten met een uitgesproken eigen smaak, isterniet. Daarom is een banaan voor
mij geen pisang, simpel toch? Even simpel als het antwoord op de vraag:
waarom zijn de bananen krom? daarom.
1 en 15 SEPTEMBER zijn dus
weer gewone nummers
In Indonesië kun je aan het vragen
blijven: waarom is die pisang zo lang
(pisang tanduk) waarom is die pisang
zo gespikkeld (soesoe) waarom is die
pisang zo klein (pisang mas) en waar
om zitten er zoveel pitten in (pisang
kloetoek) en waarom zo sepet (wrang).
"Omdat dat ijisang kepok is en je er
vanaf moet blijven tot ik ze geroe-
boesd (gekookt) en gegorengd heb!"
zei Ma.
Waarom is er geen pisang, vroeg Pa als
er alleen mangga's of doekoes op de
vruchtenschaal lagen. Een etmaal was
voor hem niet compleet als hij zijn
pisang niet na het eten had en dan
moest het altijd een pisang radja zijn
of een pisang wangi (zijn de andere
namen daar niet pisang sri of pisang
goroitoh voor?). Die laatste was een
bijzonder fijne pisang, van vorm, vrucht
vlees en smaak, een prinses onder de
pisangs zoals de radja de koning was
met zijn donkergele kleur en volle
smaak. En dan de pisang sriboe, klei
ner dan de pisang mas, maar ongeveer
dezelfde smaak, zo klein als een pink.
Mijn oma telde er eens bijna 3000 aan
een tandan (komplete tros). Overigens
sprak je nooit van een tros pisangs
maar van een sisir. Alleen bananen
zitten aan een tros en dan zijn het er
7 of 8 bungelend aan een haak boven
de tomaten en de andijvie.
Als ze ineens 1,50 de kilo kosten,
"mooie bananen dames, extra voorde
lig vandaag" reken maar dat ze op het
puntje staan van bonjot (overrijp).
Goed voor pisang goreng of koewe
pisang of pisang-koekjes, wat weer
iets anders is dan koewe pisang. Ik
kreeg het recept van mijn goede vrien
din en pedicure die 't nuttige met het
aangename wist te verenigen en me
dit recept gaf voor de bananen die ik
zo in de vuilnisbak had willen gooien.
Rijpe pisangs ja, maar overrijpe bana
nen vreselijk! Maar goed, schil en
prak ze (desnoods met afgewend
hoofd) fijn, doe er een losgeklopt ei,
wat vanille (essence of poedersuiker)
bij en bloem. De hoeveelheden laat ik
aan u over, door elkaar geroerd moet
het een dik beslag worden. In hete
braadolie in de koekepan of wadjan
koekjes daarvan bakken, uit laten lek
ken en met poedersuiker bestrooien.
Ikzelf ben gek op puddinkjes en vla-
tjes en ik maak van de rijpe banaan
(die ene die over is, die niemand wil
en die alsmaar rijper wordt) bananen-
vanillesuiker erbij, de banaan in fijne
custard. Custard vla maken met wat
schilfertjes er op het laatst bijdoen,
als de custard dik aan het worden is.
Afmaken met stijfgeklopt eiwit (met wat
suiker en citroen) en even in de oven.
Maar die laatste versiering hoeft niet
persé.
Ik zou nog wel uren kunnen doorklet-
sen over pisangs aan de hand van dit
bijzondere zonnige plaatje dat F. J.
Berkhoudt maakte op een pasar of
langs het trottoir ergens in Indonesië.
U heeft ze natuurlijk wel herkend de
pisang Ambon, de tanduk, de kepok,
de radja seré. Een paar soorten maar
van de vele die u vroeger at en waar
over u ongetwijfeld ook uw eigen 'her
inneringen (en recepten misschien)
hebt. Schrijf ze mij, wilt u?, gaan we
gezellig een paar nummers door met
pisang verhalen. Waarom? Daarom.
L.D.
Vrede? Wat vrede? Hoe vrede?
We moesten bij de Jap op kantoor komen
In onze lompen, onze vodden
Op onze blote voeten
Wij vrouwen met onze gezwollen benen
Onze etterende kampwonden, onze oedeem
Onze schurftige handen, onze pellagra-lijven
We gingen naar huis! Het was vrede.
Huis? Waar huis? Hoe huis?...
Een run op de put om te baden
Voor zover we nog rennen konden
De bewaarde japon, 't enige paar schoenen!
Voor als de mannen weer thuis zouden komen!
Voor als we ze ooit terug zouden zien!
Een handdoek kregen we en een stuk zeep
O, ongekende weelde!
We voelden ons, opeens weer mens
Genoeg te eten kregen we ineens
De doosjes met poeder en rouge en lipstick
Ze gingen van hand tot hand
De haren werden geknipt, gewassen, gekruld
De kinderen het laatste en beste goed aangetrokken
De vaders zouden ze niet meer herkennen
Na al die jaren...de vaders? O God, was vader er nog?
De doodse stilte was ineens verbroken
We riepen en schreeuwden en lachten zelfs
't Was vrede, vrede
LEA
3
