BU DE VOORPLAAT NIETS L Jacobs C. H. Jacobs-Lippelt "ÉÉNDAAGSCHE" 1940 Wij zijn door een tunnel vannacht gedenderd in het vaal-licht schudden hoofden die slapen. En als ik mijn ogen opsla gloeit de rennende lijn in mijn venster: Rood! En ik ga naar mijn lief. Dan ben ik in de stad van mijn kind zijn De lucht is zo klaar, de bloemen zo hel. Met haar die rechte weg op Met die bergen er achter, zo ver: Blauw En ik ben bij mijn lief. Oh leven, dat hoger stijgt dan mijn bergen dan weer tuimelt als mijn ravijnen. Soms omlijnd als de middag dan weer vaag als de ochtend. Teer als de kleur van de kiemende padi Dat doet mijn lief. Totdat ik weer terugkeer, zak naar de vlakte. De lucht is zo laag: Grijs! Oh mijn lief. BERS-BERS Wat blijft er over van mensen? Wat weet ik van mijn opa en wat zullen mijn kinderen en kleinkinderen van hem weten? "Dat heb je zelf in de hand" zal Dick Visker van het Indisch Familie-archief terecht zeggen, maar de praktijk is zo anders. Mijn moeder bijvoorbeeld is nu in de zeventig en zolang ik haar ken, heeft ze bewust en onbewust haar levensverhaal tenminste tien maal verteld met alle namen, plaatsen, data, belangrijke en onbelangrijke dingen erbij. Maar vraag mij niet het na te vertellen. Natuurlijk is er wat blijven hangen, maar onvoldoende en daarom zal zij voor mijn kinderen alleen maar de oma zijn en blijven die in Den Bosch woont, die koekjes en snoepjes heeft als ze komt en die vraagt of het leuk is op school. Immers, ik kan haar levensverhaal niet doorvertellen. Mijn kleinkinderen zullen nog minder weten, alleen - als ze daar belangstelling voor hebben - een foto kunnen zien en dan al. Natuurlijk kan ik mijn kinderen vertel len van mijn moeder zoals ik haar zelf heb meegemaakt en ik kan dat zelfs nog heel vaak vertellen, zodat de kans groot wordt dat hun oma iemand anders wordt dan een vaag figuur. Maar als ik vertel, vertel ik hoofdzake lijk over oma in Nederland. De "In dische" oma ken ik wel, maar die is niet na te vertellen en daarom die vraag "wat blijft er over van mensen?" Hele episoden uit een mensenleven, en dikwijls niet de onbelangrijkste, raken zo snel in vergetelheid omdat er niet wordt geluisterd en omdat je denkt dat mensen en episoden eeuwig zijn. Totdat op een dag de stem zwijgt en je beseft wat verloren is gegaan: een mens en haar leven. Een leven waarin zovele andere mensen een grote en een kleine rol hebben ge speeld. Mensen over wie werd verteld toen er met een half of helemaal geen oor werd geluisterd. Was dat wel gedaan, dan zou er een hele kroniek van wel 10 delen geschreven kunnen worden, op basis waarvan een hele lange televisieserie gemaakt zou kun nen worden. Maar ja, wie zou zich daarvoor interesseren? ledereen kan een kroniek schrijven over iedereen. What's the use, who cares? Ja, als je zo n vraag stelt wat er van mensen overblijft of wanneer je zo n schitte rende Engelse serie ziet van Engelsen in India, dan viaag je je af "waarom wij niet" maar die vraag gaat snel genoeg over wanneer het heden van alle kanten weer op je af komt. Nu ben ik op dit hardop denken ge komen door de voorplaat, waarop die vier Indische meisjes prijken. Een foto die in 1924 in Bondowoso (Oost- Java) is gemaakt. Meisjes die wellicht moeder en grootmoeder zijn gewor den. Meisjes die jaren later verteld en nog eens verteld zullen hebben van bijvoorbeeld die dag waarop uit Soe- rabaia die prachtige jurken waren gekomen, die ze hadden besteld via tante Trui die daar woonde en die twee keer per jaar naar Bondowoso kwam met oom Boy, zo n lieve man die al heel vroeg voor zichzelf moest zorgen omdat zijn vader zijn zieke moeder opeens had achter gelaten. Jarenlang gingen de geruchten dat hij een andere vrouw zou hebben maar ook wisten sommigen te vertellen dat dat helemaal niet zo was, maar dat hij tegen zijn wil in verstrikt was geraakt in een ruzie om speelschulden tussen zijn broer en een Chinees en dat hij, toen hij de zaak wilde regelen, slacht offer is geworden van een steekpartij die voor iedereen geheim is gehou den. En ze zullen verteld hebben over tante Trui en over de suikerfabriek Pradjikan waar hun vaders hebben gewerkt en over dat grote feest ter gelegenheid van Koninginnedag toen zij voor het eerst alleen uit waren gegaan en over de tijd dat er helemaal geen medicijnen meer waren en dat ze als de dood waren toen ze alleen met de kinderen waren en buiten een jeep stopte. Indische meisjes die grootmoeder zijn geworden. Oma van kleindochters die de laatste jaren nogal eens besproken zijn. Omdat ze opeens niet meer gewoon Indisch zouden zijn, omdat zij zich solidair moesten verklaren met zwarte vrouwen en nog meervan zulke diepzinnige theorieën. Theorieën waarover we ons al dan niet in veront waardiging kunnen verbazen, maar toch ook de gedachten van de In dische meisjes van nu. Niet van alle maal natuurlijk, want de meeste Indische meisjes dieJa, wat doen en denken die eigenlijk? Misschien komen we daar over 40 of 50 jaar achter, wanneer zij bewust of onbe wust vertellen over wat zij allemaal hebben meegemaakt. En het is tegen die tijd ook dat er achter wordt ge komen dat er van de meisjes van nu geen foto's bestaan als de meisjes van toen. Omdat alles altijd anders wordt en er uiteindelijk niets overblijft van mensen en hun verhalen. R.B. milllllllll!l!llllllllllllll!ll!llllllllll!llllll!lllllllllllllllllll!lllllllll<|[l[llllllllllll|!|!|!|||l||llll|||||||[|||||||||||||[|| Op 25 september a.s. hopen onze r ouders en 45 jaar getrouwd te zijn. Hun dankbare kinderen Edith en Jan j Enschedelaan 63, 2541 CH 's-Graven- I hage, tel. 070 - 67 77 1 5. lminminimumminimi nunuinnnilnunui IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIK Het I.W.I. verzamelt Indische cultuurgoederen die verloren dreigen te gaan. Ook door dona teur te worden kunt U het I.W.I. steunen. Met een minimum-bij drage van f 10,— (voor instel lingen is dit f 25,—) kunt U reeds donateur worden. Het be drag kunt U overmaken op post- bankrekeningnr. 49 22 635 t.n.v. het Indisch Wetenschappelijk Instituut te Den Haag. INDISCH WETENSCHAPPELIJK INSTITUUT, Prins Mauritslaan 36 2582 LS Den Haag, 070 - 54 55 00 2

Moesson Digitaal Tijdschriftenarchief

Moesson | 1986 | | pagina 2