Morpheus en mijn ruder
IS MOESSON DUUR
KENNISMAKINGS-ABONNEMENT
MUZIEK IN INDIE
In Moesson nr. 20 (30e jaargang, 15 juni 1986) stond het artikel over een
wonderbaarlijke ontmoeting met de toenmaals wereldberoemde violist
Bronislaw Hubermann van de hand van mijn vader, J. A. A. Janssen.
Natuurlijk kende ik het verhaal van haver tot gort. Toeval of niet: ik heb mijn
vaders artikel over het hoofd gezien Pa zeer teleurgesteld en licht verwijtend. Ik
heb het artikel alsnog gelezen en daardoor kwamen wat jeugdherinneringen
weer naar boven.
±1940. Ik was een jaar of 5, 6, kort
voor de Japanse inval op Oost Java
zou plaatsvinden. We woonden in
Sitoebondo naast het plaatselijke
postkantoor, waar mijn vader toen als
chef werkzaam was. Het was een zeer
groot huis met veel kamers, een over
dekte gang naar de bijgebouwen waar
de goedangs, keuken, toilet- en bad
kamers uitpandig waren gebouwd.
Twee kamers in dat huis hebben een
bijzondere indruk op mij gemaakt: de
ene was de slaapkamer van de vorige
bewoner (een Arabier). Deze zou zich
van het leven hebben beroofd uit
liefdesverdriet. Wij durfden daar nooit
in te vertoeven. De andere was mijn
vaders muziekkamer, ruim, hoog pla
fond, sober ingericht. Ik begreep later
dat dit te maken had met de akoestiek,
want Pa was, behalve een verwoed
grammofoonplaten-verzamelaar, ook
een niet onverdienstelijk violist.
Er stonden een voor die tijd moderne
radio (type zeepkist), een grammo-
foonplatenkast, een divan, een mu
ziekstandaard en de Edison-
grammofoon, een rechthoekig kast-
model van ruim één meter hoogte. Ik
kon toen nog juist bij de klep aan de
bovenzijde komen.
Na de avondmaaltijd placht mijn Pa
zich in zijn muziekkamer af te zon
deren. Als zijn gevangene sleurde hij
mij, vaak zeer tegen mijn zin in, met
zich mee. Ik moest de klep van de
grammofoon omhoog doen, de zwen
gel aandraaien tot ie niet verder kon,
en een door Pa gekozen grammofoon
plaat opzetten. De naald zette mijn
vader zelf op want hij was natuurlijk
bang dat ik met mijn kleine handjes zo
onhandig was dat ik de plaat onher
stelbaar zou kunnen beschadigen.
Pa strekte zich dan op de divan uit, ik
moest naast hem plaatsnemen en
doodstil blijven liggen. Niks gefluister,
niks gevraag. Luisteren moest ik, de
ogen dicht. Dat deed mijn vader dus
ook zelf. De "marteling"' duurde
meestal 2 of 3 concerten lang. Omdat
hij pur sang romanticus was en nog
steeds is, bestond het oeuvre uit
vioolconcerten van Van Beethoven
(D-groot), Bruch (G-klein), Mozart (G-
dur KV 21 6, D-dur KV 21 8 en gaat u
maar even door. Een beetje klassieke
muziekliefhebber kent ze wel.
Maar ook virtuoze hoogstandjes van
Paganini, Vieux temps, Saint-Saens,
Wieniawski, De Sarasate, Isaye, vul
den de kamer met staccato's, dubbel-
grepen, crescendi, flageolet- en glis-
sando-tonen. En toch, desondanks (of
dankzij?) hield ik het vol, bleef ik
wakker naast mijn vader op de divan,
tot het laatste vibrato
Maar niet zelden vertoefde Pa, soms
reeds halverwege de eerste plaat,
uiteraard met gesloten ogen - want je
moest alles intens en zuiver op de ziel
laten inwerken nietwaar? - vèr weg, bij
Pa snurkte de hel wakker.
zijn idolen elders: Kreisler, Heifetz,
Mischa Elman (naar wie ik ben ver
noemd!) enBronislaw Hubermann
natuurlijk.
Op die momenten nam ik een zeer
maatvaste cadans in een ondefinieer
bare toonsoort naast mij waar, alsof
duizend duivels tegelijk rochelden,
onzichtbaar gedirigeerd, begeleid
door het hevige krassen van de gram
mofoonnaald in de eindgroefPa
snurkte de hel wakker, de plaat was
uitgespeeld. Dus hees ik mij voorzich
tig uit mijn lighouding en over Pa's
corpus heen, zette de naald af en sloop
naar de deur. Ik liet mijn vader in
Morpheus armen achter. Buiten de ka
mer hoorde ik een geheel ander con
cert, een ornithologische symphonie
van kwinkelerende schoonheid. Het is
dan ook niet zo verwonderlijk dat ik,
ondanks het feit dat ik nog steeds
geen noot op papier kan thuisbrengen,
vele van de werken uit de Roman
tische School vrijwel uit mijn hoofd
ken. Toegegeven, ik ben met een
flinke dosis muzikaliteit geboren.
Erfenis van Pa? Misschien, maar mijn
voorkeur gaat uit naar de uitbundige
klankrijkdom van de Barok, naar J. S.
Bach en diens tijdgenoten.
Hierover een volgende keer als het
ma9- M. E. JANSSEN
Natuurlijk is Moesson duur, duurder dan vele
andere Nederlandse week- of maandbladen.
Maar het heeft
een ontzettend groot verspreidingsgebied
(de gehele wereld)
een uitgesproken karakter en inhoud
een eigen inzicht en mening
en een hechte vriendenband tussen
de lezers onderling
En maar één wens: dat er meer abonnnees waren,
want met meer (betalende) lezers zou Moesson
niet zo duur hoeven te zijn.
Maak kennis met Moesson en ontdek zelf dat het
blad zijn prijs meer dan waard is. Ontdek oude
bekenden, maak nieuwe vrienden en blijf op de
hoogte van wat er gaande is in de Indische wereld.
Moesson is reëel en eerlijk t.a.v. tempo doeloe en
nu.
Profiteer (laat uw vrienden, kennissen profiteren)
van dit
van f 12,50 voor 3 maanden.
6 nummers w.o. het dubbele Kerstnummer straks!
De kennismakingsprijs betaalt u als u zich vóór 1 5
december 1 986 opgeeft als abonnee. De 3 maan
den kunnen dus op elk tijdstip tot die datum
ingaan. U kunt bijwijze van spreken op 14 decem
ber een abonnement opgeven als Kerstcadeau en
hij/zij krijgt Moesson t/m maart 1987 in de bus.
Noteer voor drie maanden m.i.v. (datum)
Naam
Straat
Postcode/Plaats
Dit is een geschenkabonnement van:
Naam
Straat
Postcode/Plaats
(doorhalen indien niet van toepassing) Handtekening
15
