BIJ DE VOORPLAAT WEET JE NOG Een proces, knappe koppen en bekende namen [lll!l!!ll!lll!l!llll!!llllll|!|llllll!lll[l!ll!ll[ll!llllllll!lll!lll!l[l!l[![|[|[lllllllllllll!l!lll!l!lllil!lll!l!lllll[!!!lll!ll!ll!lll Wat zo dikwijls opviel bij Indische families was de gezelligheid. Niet voor niets dat Indische jongelui veel Nederlandse vrienden hadden. Er was altijd eten, alles ging veel gemoedelijker - en de inrichting was dat in vele gevallen ook - en vooral waren daar altijd die verhalen. Verhalen uit een ver paradijs waar alles mogelijk was en waar zoveel gebeurde. Ook was er in de gezinnen altijd tenmin ste één gitaar en op de zoldertrap liepen allerlei spoken heen en weer. Ja, het was gezellig maar de tijd verstreek, ledereen werd ouder en ging zijn weg. Wat bleef zijn herinneringen aan de beginjaren in Holland en bij het sterven van de herinnering aan tempo doeloe zullen die herinneringen aan de begintijd meer betekenis krijgen dan we ooit hebben kunnen vermoeden. Wat de tweede generatie met Indië verbindt is niet het leven en werken in Indië, maar dat zijn onze ouders. Pa en Ma die nu misschien al zijn overleden of die nu al oud zijn. Pa en Ma, die ondanks oorlog, bersiap, repatriëring en aanpassing ons een ouderlijk huis hebben gegeven waar het voor velen zo gezellig was en waar vele verhalen werden verteld. Een huis waar ooms en tantes en oude vrienden kwamen die allen alleen maar bijdroegen aan de gezelligheid èn aan de herinnering die toen gevormd werd. Een herinnering die nu, in de jaren tachtig, steeds levendiger en dierbaarder wordt, om dat de jongelui van toen nu de leeftijd hebben waarop gesproken kan worden van een verleden en herinneringen zijn dan de leidraad naar dat verleden. Men hoeft natuurlijk niet terug te gaan in de tijd, maar hoe wil je daaraan ont komen wanneer iedereen maar dood gaat, iedereen grijs wordt. Wanneer je weinig bekenden meer ziet, wanneer het nooit meer zo gezellig is. Hoe wil je eraan ontkomen wanneer ook jij gewoon ouder wordt? Wie weet, kun nen we straks spreken van een nieuwe tempo doeloe, de begintijd in Holland. Dan zullen alle boeken en scripties die nu worden geschreven over aanpas singsmoeilijkheden enz. van onderge schikt belang zijn, omdat geen be hoefte zal bestaan aan het herdenken èn herbeleven van problemen maar van het goede. Voorlopig echter, voorlopig lijkt het uit met de gezelligheid. Ja, we hebben talloze reünies en feestavonden, maar die verworden ondanks alle goede be doelingen steeds meer tot geïndustria liseerde ramé ramé uit blik en hoewel je liever iets dan niets kunt hebben, ook hier geldt de wet dat alles een basis en begin moet hebben èn houden en zou dat niet de verloren gegane Indische gezelligheid thuis moeten zijn? Zijn wij dan miserabel, de ellendigen? Ach neen, we zijn allemaal gesettled en leven ons leven zonder tijd te heb ben om dagelijks gekweld te worden naar iets dat voorbij is. Ik kwam op het voorgaande alleen maar door de voorplaat. Het zouden mijn jongens kunnen zijn die daar zo belangstellend staan te kijken hoe hun vader het pro bleem met de lekke band oplost, want regelmatig word ik door dat euvel ge teisterd. Vol vertrouwen in de goede afloop en met allerlei raadgevingen staan ze mij terzijde en voor de rest van de dag blijf ik een held, hetgeen weer goed is voor mijn vaderlijke trots. Later, wanneer een van hen weer eens een andere auto heeft, zal opeens ge zegd worden: "weet je nog Pa, dat je met de Lada altijd een lekke band had? En een keer regende het heel erg, toen we in Waddinxveen woonden en gingen toeren in de buurt van Gouda. Je zat toen enorm te vloeken. En ik zal dan zeggen, "ja Waddinxveen" en allerlei dingen en namen noemen die zij zich ook heel goed kunnen herinneren. Dat gesprek zal een genoeglijk uurtje geven en op tafel staat een schaal met lekkere hapjes en wie weet luisteren aanstaande schoondochters geamu seerd toe. L'Histoire peut-être se répè- te, vooral wanneer ik vertel over iets wat zij niet hebben meegemaakt, mijn jeugd. Misschien wordt het dan ook ouderwets gezellig. Goed mijn jeugd speelde zich af in Den Bosch en niet op Java, maar toch, de verhalen uit de begintijd in Holland zullen voor hen komen als van verre omdat mijn pa en ma daarin voorkomen en met hen Indië. Behalve vertellen, zal ik tegen die tijd misschien ook een trouwe bezoeker zijn geworden van reünies, om samen met generatiegenoten de gezelligheid van toen op te halen. De lekke band op weg naar Gouda zal ik dan delen met mijn kinderen, de lekke band op weg naar Batu, zoals op de voorplaat, niet. Dat was een verhaal van mijn vader, verteld toen ook ik nog jong was. R.B. Hoewel het proces van het Comité Eerherstel tegen de Staat nog geruime tijd zal duren, kan nu al een voorlopige balans worden opgemaakt van hetgeen de actie tot nu toe heeft opgeleverd. Niet over de positieve resultaten ech ter willen we het nu hebben, maar over de toch wel opmerkelijke constatering, dat maar weinig "knappe koppen met een bekende naam" het comité daadwerkelijk steunen. Voorop zij ge steld dat dit voor de procesvoering op zich niets uitmaakt en ook niet voor de gemotiveerdheid van de comité-leden, maar in psychologisch opzicht zou steun van vooraanstaanden erg be langrijk zijn. Wie heb ik dan op het oog en wat zou hun rol moeten zijn? Wat de eerste vraag betreft, maak ik maar een "wat- heeft-het-voor-zin" gebaar met mijn handen. Het hééft geen zin om namen te noemen. Je kunt niemand dwingen. Duidelijk is dat degenen aan wie je kunt denken niet mee willen doen en dat om allerlei redenen: omdat ze zelf medelezer zijn geweest, omdat ze zich te oud voelen, geen heil zien in het proces, omdat ze de leden van het comité maar gekke jongens vinden, omdat ze niet het risico willen lopen om publiekelijk het proces eventueel te verliezen, omdat ze het met dr. De Jong eens zijn en noem maar op. Wat hun betekenis zou zijn is duidelijk: het geven van nog meer gewicht aan de zaak. Maar vooral zou hun steun een extra bewijs zijn dat eerlijke In dische geschiedschrijving waard is om je sterk en openlijk voor in te zetten, zonder schaamte en zonder angst voor collega's, buren en andere geleerde koppen. Niet alleen voor het proces, ook voor later zou het van belang zijn dat aangetoond kan worden dat intel lectuelen zich hebben ingespannen voor een erezaak en dat zij hun ver worven positie en aanzien niet te hoog en niet te fragiel hebben geacht om ook hun bron vrij te maken van on terechte smetten. Toegegeven, het is veilig toeven aan de zijlijn en helemaal weg van het strijdtoneel is wel zo prettig. De vraag alleen is in hoeverre dan morele ver antwoordelijkheden worden ontlopen. Misschien dat straks de eindbalans daarop een antwoord kan geven. RALPH BOEKHOLT iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiuiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiniiiiiiiiiii 2

Moesson Digitaal Tijdschriftenarchief

Moesson | 1986 | | pagina 2