"De Toekang Soesoe's van Malang" 1942
f 2995,-*
AURORA
ALS AL OUD ZO
In de periode na de capitulatie, toen alle militairen reeds gatawan waren en de
meeste Malangse Bouwmakers naar Kesilir, toen was er vraag naar opkomende
"Bouwmakers", die melk wilden rond brengen voor het Rode Kruis op prodeo
basis. Als gezworen kameraden uit die dagen gaven wij ons op t.w. Jan
Schoonderbeek, Fred Schoonderbeek (had toen al ATV neigingen). Herman Toe
Water, Wim Toe Water, Boebi Voll en ondergetekende. Soms viel voor één van
ons in Dicky Schram. De melk moesten wij ophalen in de Oranjebuurt bij mevr.
Borghart, die de distributie verzorgde, bijgestaan door haar dochters.
Op onze bagagedrager hadden wij grote tassen waar de botols met melk in
werden vervoerd. Wij hadden ieder onze eigen wijken tot zelfs aan Tuindorp toe
en af en toe kreeg je er toch sakit pantat van. Het was voor een goed doel en de
moeders hadden het broodnodig, voor de baby's. Natuurlijk ben ik al die namen
vergeten, maar Ma Secherling met een aantal anaks vergeet ik niet.
Met haar waren er meer moeders, die
zonder inkomen, al die mondjes en
maagjes moesten vullen. Deze catego
rie vrouwen hebben het niet makkelijk
gehad, zeker niet toen de overige
vrouwen in de vrouwenkampen wer
den getawan en zij buiten de kampen
achterbleven. Drie en een half jaar of
langer zonder inkomen, omringd door
laat ik zeggen een onvriendelijke ge
meenschap. Natuurlijk waren ergoede
Indonesiërs, maar over het algemeen,
waren zij aan hun lot overgelaten.
Ik heb hier even bij stil gestaan, doch
de melk moet afgeleverd worden, dus
fiets ik maar door. Wij gaven hier en
daar extra melk weg want dat kon er
wel af. Zo had ik in de eilandenbuurt
een zekere mevrouw Pschunder, bleek,
zwak en ziek, die kreeg altijd een botol
melk extra van mij. Haar zoon kon
ondanks het hakenkruis op zijn shirt
geen soesoe krijgen, zover ging de
vriendschap niet tussen de onderda
nen van de "Mikado" en toean "bren-
gos" in Berlijn. In deze periode zag je
wel meer buitenlanders, begrijpelijk
omdat ze zo buiten de kampen konden
blijven. 'Bij Pa Djo in de Boldystraat
(wie kent hem niet), zag je nu buiten
landers tahoe telor eten. Zwitsers,
Fransen, Denen, Zweden, Duitsers en
zelfs een "soewarte" Fin. Pa Djo had
nog nooit zoveel buitenlanders bij
elkaar gezien.
Maar wij met onze Palang Merah band,
mochten er ook wezen, tenminste dat
dachten wij. Zo werd ik bij Tuindorp
aangehouden door een Japanse schild
wacht, die ondanks mijn Rode Kruis
band toch in mijn tas wilde kijken en
niet begreep, wat ik met al die soesoe
moest. Nu is een dialoog met een Jap
moeilijk. Zij hebben een kretelogie
besar en ik kon wat angstig op mijn
flessen wijzen en op mijn band met
het rode kruis. Hij begreep het toch en
dacht dat ik een soort verpleger was,
dus teroes sadja. Gelukkig maar, want
voor hetzelfde geld had je een dreun te
pakken. De melk moest zeer snel
worden rond gebracht, want door de
mata hari verzuurde die gauw en het
was dus altijd racen geblazen. Als je
een band kempès had, dan was je de
sigaar, uren lang lopen of ter plekke
tembèl. Het was niet altijd even mak
kelijk en natuurlijk liep er wel eens wat
mis. Mijn eigen fles, want wij mochten
altijd een fles voor ons zelf houden, die
gaf ik aan mijn oudere zuster voor mijn
neefje Nico, die het ook goed kon
gebruiken.
Al zwervende door Malang, kwamen
wij na het afleveren elke morgen bij
een warong bij elkaar, net tegenover
de harem in kampong Arab. De warong
houder, een Arabier, was goedkoop
en na al die kilometers, deden wij ons
tegoed aan pisang goreng of ander
lekkers.
De waronghouder begreep wat wij aan
het doen waren en zo kregen wij van
Chief Harem het verzoek, om melk aan
hem te verkopen. Met al zijn vrouwen
kon hij best soesoe gebruiken, maar
trouw aan onze jongensachtige ver
antwoording die wij voor de melk
droegen, deden wij het niet.
Na de RSV en ABP affaires dus geen
soesoe affaire uit Malang, wij waren
maar eenvoudige jongens. Na het be
zoek aan toean Arab nog even flessen
spoelen bij de familie Schoonderbeek,
daar kwamen wij uiteindelijk elke dag
bij elkaar. De route liep van Kampong
Arab naar de Jan van Galenstraat via
de oude dierentuin, die er niet meer
was. De Malangers weten toch nog,
dat wij een dierentuin hebben gehad.
Ik herinner mij nog, dat er een paar
hokken stonden met een paar ajams,
dan een aantal monjets en af en toe
werden de lege hokken gevuld met
honden zonder penning, die door de
gemeente cowboy s met een vangnet
werden gevangen. De zogenaamde
straatwolven
Deze soesoe episode ging ook weer
voorbij, wanneer weet ik niet meer
precies, veertig jaar is een tijd terug.
De dames Borghart hebben veel bij
gedragen aan de moeders, die melk
zo hard nodig hadden voor de babies.
Na veertig jaar een compliment, wel
wat laat, maar bij ons komt alles te
laat daar zijn wij nu wel aan gewend
geraakt. De soesoe boys leven op één
na gelukig nog.
Jan Schoonderbeek is ons ontvallen,
geboren in Malang - overleden in
Amerika. Hij die de Kempeitai over
leefde, stierf ver van zijn geboorte
grond, ondanks de perfecte medische
begeleiding. Soedah moesti nja.
THEO KAPPERS
N.B. Voor wie het vergeten was: bouw-
maker krachtpatser, ook stoerdoener.
Zat in de wachtkamer van mijn huis
arts gezellig rustig te praten met mijn
64-jarige buurman en zijn ruim dertig
jaar jongere Indonesische vrouw,
met wie hij vijf maanden geleden
tijdens zijn vakantie in Jakarta is ge
trouwd. Ze spreekt al aardig de Neder
landse taal. Ons gesprek werd meer
malen verstoord door een circa 70-
jarig, op krukken lopend volksvrouwtje,
dat de oorzaak van haar krukkeloperij
nogal luidruchtig, drukgebarend tot in
de details vertelde.
Op het feestje van haar kleindochter
was ze - kennelijk onder invloed over
moedig geworden - voor haar leeftijd
vermoedelijk te onstuimig gaan jiven
en zelfs rock-and-rollen. In het vrolijke
drukke dansgewoel omver gekegeld
en tegen de muur gesmakt, waar ze
bleef liggen tot de ambulance kwam.
Gelukkig viel alles nog mee: ze ver
zwikte slechts twee enkels, de linker
pols en had een fikse buil op haar
achterhoofd. Na het verhaal keek ze
het kringetje rond, wachtend op een
reactie. Na een korte stilte zei de jonge
vrouw van mijn buurman op korzelige
toon: "Ja, als al oud zo". Gelukkig dat
blikken niet kunnen doden.
NONO PONDER
23
dagen Hawaii
incl. vliegreis Amsterdam-Honolulu v.v.
"lei" begroeting bij aankomst; transport
vliegveld-hotel v.v. incl. 1 st. bagage;
reistas; 21 nachten verblijf op basis logies in
hotel Continental Surf, Waikiki; diensten van
onze lokale vertegenwoordiging
'geldig tot 21/11 /86
Aangesloten bij:
ST. GARANTIEFONDS
REISGELDEN
per pers.
Clauskindereweg 28/29
1069 HN Amsterdam
Tel. 020 - 19 93 96
Toekang soesoe's (sakit pantat)
8
