BU DE VOORPLAAT (Foto: Th. Janssen)
KANSEN
COMITÉ EERHERSTEL
GAMELAN
doffe trom en snarenspel
gonzend hout en bronzen bel
holle gong en hamerspel
heel dat vreemde samenspel
hoe kan ik ooit die klank
verwoorden
aan hen die nooit de
gamelan hoorden
M. H. C. Rombach-Revers
Het zal nog wel even duren eer de vrouw op de voorplaat gelijke kansen krijgt en
wanneer het zover zal zijn, is het voor haar te laat. Moet je kijken hoe ze erbij
staat, hoe ze er uitziet en wat voor last ze torst. Ze lacht, dat wel, maar laten we
ons daardoor niet om de tuin leiden. Toen de fotograaf alweer weg was en zij
alleen was aangekomen bij haar bescheiden woning waar vier kinderen haar
huilend begroetten, viel ze even op haar knieën om uit te rusten en zichzelf
enkele ogenblikken te beklagen. Het is dan ook niet niets om iedere dag steeds
verder het bos in te moeten om hout te zoeken om vuur te kunnen maken om te
koken. En wat toch kookt ze: water, wat rijst en een klein stukje vlees. Aan het
eind van de middag komt haar man thuis, die zwijgend voor het huis gaat zitten
en rokend voor zich uit staart om de afgelopen dag te vergeten en in gedachten
een beter bestaan te bouwen.
Als het donker is, zullen andere man
nen in een kring bij hem zitten en
samen zullen zij zacht praten, terwijl
een paar brandende takken in het
midden een voorbij rijdende toerist
doet beseffen dat hij niet in West-
Europa is maar in het Oosten, in Indo
nesië, waar mensen 's avonds tenmin
ste niet naar de televisie staren, maar
gezellig rond een echt vuur bij elkaar
zitten, terwijl machtige bergen, tro
pische geluiden en een onmetelijk bos
het décor vormen van tevreden en
gelukkige mensen, die dicht bij de
natuur leven. En met een mengeling
van schuldgevoel en zelfverwijt denkt
de toerist aan zijn eigen verworven
heden in Nederland, dat eindelijk en
opeens zo ver weg lijkt. Het liefst zou
hij uitstappen om ook in de kring te
gaan zitten en te luisteren, te ervaren
en te ondergaan, in de overtuiging dat
hij dan zou kunnen doordringen tot de
ziel van Indonesië. Maar de toerist rijdt
door, naar het hotel waar hij na gebaad
en gegeten te hebben zichzelf gelukkig
zal prijzen om Indonesië te zien.
Ik ben afgedwaald. De vrouw op de
voorplaat heeft alle kansen gegrepen
die het leven haar heeft gegeven: een
hoofddoek, een plastic schort, oor
knoppen, een mand, een doek en hout.
Daarmee gaat ze aan het werk en leeft
ze haar leven, net zoals wij hier in
Nederland of waar ook. En toen die
vreemde man haar vroeg of hij een foto
van haar mocht maken, stond ze even
stil en lachte, want bikin portret is niet
iets dat haar iedere dag overkomt.
Toen de fotograaf al weer weg was en
zij ook haar weg vervolgde zal ze best
nog even gelachen hebben. Dat iemand
haar zo wilde fotograferen en om die
toch wel aardige onderbreking van
haar dagelijkse gang. Thuis gekomen
zal ze het lachend verteld hebben
terwijl ze het gesprokkelde hout sor
teerde en een vuur maakte om waterte
koken om koffie te maken en rijst te
koken. De fotograaf zal ook gelukkig
geweest zijn met alweer een mooie
typische foto, die het goed zou doen in
een foto-boek van Indonesië. Twee
blijde mensen dus, beide gelukkig met
de kansen die het leven ieder van hen
gegeven heeft. Gelijke kansen zijn het
niet geweest, maar wel kansen. Tegen
woordig is dat echter niet meer ge
noeg. Waarom zou de een takken
moeten sjouwen en de ander fotootjes
mogen maken. Als er een behoorlijke
gasleiding wordt aangelegd, hoeft zij
niet meer zo te sjouwen en tegelijker
tijd wordt dan ook een einde gemaakt
aan die vreselijke ontbossing. Overdat
laatste zullen we het verder maar niet
hebben, maar daar gaat wel weer een
halve boom in die blauwe doek.
Dat is nou jammer dat dit zo gezegd
wordt, want de foto verliest hiermee
aan charme. Dat gemutileerde stukje
natuur trekt dan namelijk de sterkste
aandacht en niet die lachende vrouw
voor wie een deel van het leven be
staat uit het zoeken van hout om te
kunnen koken. Dat heb je wel meer als
je de aandacht verlegd, dat iets
lachends iets huilends wordt. Je hebt
dan ook mensen die bewust één kant
opkijken omdat ze uitsluitend willen
lachen. Of huilen. Om beide bij afwis
seling te kunnen doen, vereist twee
open ogen voor de kansen die een
ieder krijgt en moet benutten. Daarin is
het leven voor iedereen gelijk.
R.B.
NOG 4 PAGINA'S
In dit nummer zult u op pag. 1 6
tot en met 19 nog buiten-het-
kamp verhalen aantreffen. Deze
konden jammer genoeg niet
meer in het vorige nummer.
Hiermee stoppen we dit genre,
maar zoals gezegd: we gaan
werken aan de uitgave van een
boek.
Redactie
Dat civiele procedures dikwijls zo lang
duren, wordt eens te meer bevestigd
door het proces van het Comité Eer
herstel tegen de Staat der Nederlanden
over deel 11 A van dr. L. de Jong. Het
antwoord van de Staat op de Memorie
van Grieven - waarmee het hoger
beroep in november 1986 werd aan
gevangen - wordt nu eerst medio mei
a.s. verwacht. Daarna pas kan het
proces in een volgende fase worden
gebracht. De Staat heeft blijkbaar alle
tijd. Het Comité heeft dat ook.
(Foto: R. L. Mellema)
2
