15 augustus 1945
NED. INDIEVfl
nooit vergeten
15 AUGUSTUS
HERDENKINGS
TEGEL
i li 11111111111iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimiiiiiiiiiiiiiiimiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimmiiiiiiiiiiiiimiiiimiiiiii
1941 Vrij 1^8-19451
iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiii
1949 ook aanvaard.
Want er was een overmachtsituatie;
Nederland en Nederlands-lndië kwa-
Maar van een ruiterlijke erkenning van
een overmachtsituatie en inlossing
In Indonesië werden wij geconfron
teerd met een tegen ons gezag gerich
te revolutie.
Wij waren aanvankelijk geheel afhan
kelijk van onze bondgenoten. Hun
strijdkrachten kwamen in geringe ge
tale geruime tijd na de Japanse capi
tulatie.
Daarover was óver ons, maar zónder
ons beslist.
En voorts werd Japan bij het vredes
verdrag van San Francisco vrijgesteld
van oorlogsschade-vergoedingen.
Maar van een ruiterlijke erkenning van
een overmachtssituatie en inlosing
van verplichtingen toen die overmacht
niet langer bestond, is geen sprake
geweest.
Erger nog: door de Minister van
Financiën, Mr. Lieftinck, werden alle
aanspraken op de Staat der Neder
landen verworpen, aangezien hij
meende, dat men bij de keus van
woonplaats "in het ene land of in het
andere land de risico's draagt en moet
aanvaarden die aan het verblijf aldaar
zijn verbonden."
Het voormalige Nederlands-lndië, waar
van in 1942 en volgende jaren de
hoogste offers waren gevraagd, werd
met deze uitspraak tot een willekeurig
stuk buitenland verklaard. En op basis
van die opvatting werd aan Neder
landers, die tijdens de oorlog in Neder
lands-lndië verbleven, onthouden wat
aan Nederlanders in het moederland
werd gegeven.
De over deze houding van de Neder
landse regering ontstane wrok betreft
niet slechts de materiële aspekten.
Het ging niet alleen om de knikkers,
maar ook om het spel.
In het Gedenkboek van de Vereniging
van Ambtenaren bij het Binnenlands-
Bestuur in Nederlands-lndië, schrijft
het bestuur van deze vereniging onder
meer:
"De Nederlandse regering heeft
wel de lusten van de ambtenaren-
trouw willen genieten, doch ont
wijkt de lasten met behulp van
gewrongen constructies en andere
spitsvondigheden"
"Thans, jhj zij ons niet meer nodig
heeft, loochent de regering de ver
houding tot haar ambtenaren en
daarmee verloochent zij ons.
Daardoor verloochent zij ook onze
plicht, onze roeping, ons werk en
de diensten die wij haar hebben
bewezen.
De trouweloosheid van de regering
is de ernstigste grief, de dodelijkste
belediging en het grootste leed, dat
zij haar ambtenaren heeft kunnen
aandoen."
Het is buitengewoon triest, dat het
Indische bestuurscorps aan welks
trouw, toewijding en plichtsbesef
nimmer is getwijfeld, op deze manier
afscheid moest nemen.
En de grieven van de bestuursambte
naren golden mutatis mutandis ook
voor andere tijdens de oorlog in Ne
derlands-lndië levende Nederlanders.
Zeker, de Nederlandse repatrianten is
na aankomst in Nederland hulp ge
boden. Doch dit ging het peil van
vluchtelingenhulp nauwelijks te boven.
Er was bovendien slechts sprake van
hoognodige zorg voor materiële zaken;
van immateriële zorg was geen sprake.
Daarvoor was ook weinig belangstel
ling. Een werkelijke reïntegratie zowel
in materiële als in immateriële zin
diende geheel op eigen kracht te
geschieden.
En dit betrof een grote groep Neder
landers, wier oorlogservaringen dra
matisch waren geweest, waarvan
velen hun geboorteland en anderen
het land waar ze gewoond en gewerkt
hadden en dat ze lief hadden gekregen
hadden moeten verlaten.
Ze kwamen terug in dat andere deel
van het Koninkrijk, het moederland
waartoe ze meenden te behoren, doch
waar ze soms het gevoel hadden als
indringers te worden beschouwd.
Velen hebben bij zo weinig begrip en
erkenning hun ervaringen van het
verleden maar verdrongen; ze zijn met
voortvarendheid begonnen een nieuw
bestaan op te bouwen en dat dikwijls
niet zonder sukses.
Het verdriet is zodoende onder de
oppervlakte verdwenen. In niet zo
weinige gevallen is het soms na tien
tallen jaren - in de vorm van depressies,
angstgevoelens, syndromen - weer
bovengekomen.
Dan komen tijdens gevangenschap
ontstane gevoelens van onmacht weer
boven. Dan dringt zich ook de pijnlijke
vraag op: Waarvoor hebben wij onze
f 12,50
incl. porto f 15,-
Bij bestelling
van 2 tegels
en meer tegelijk
f 4,50 porto.
Een fijne
stijlvolle herinnering
aan een belangrijke
datum die we
nooit vergeten
mogen I
TOKO MOESSON
Pr. Mauritslaan 48A
Den Haag
telefoon
070 - 54 34 66
offers gebracht? Wat was daarvan de
zin?
Wat was de zin van de dood van
geliefden, die voorzover ze een graf
hebben, in vertrouwde aarde liggen,
maar nu zo ver weg?
Dit zijn praktijkervaringen n'en dé
plaise de afwijkende mening in het
rapport van de twee Rotterdamse
psychiaters wier op grond van beperk
te literatuurstudie gebaseerde bevin
dingen overigens door tal van andere
psychiaters worden bestreden.
De psychiater Dr. Musaph merkte tij
dens de discussie tijdens een sympo
sium, waarin ruim 60 psychiaters en
andere deskundigen stelling namen
tegen het door de Rotterdamse psy
chiaters Schudel en Pepplinkhuizen
aan de Commissie Van Dijke - waarin
geen mensen uit Indische kring zaten -
uitgebrachte rapport, het volgende op:
"De groepsdynamiek van de mensen
uit de Japanse kampen is zodanig,
dat zij zeker meer gezagsgetrouw
zijn dan de andere groepen en dat
zij daardoor ook het gevoel hadden
minder recht te hebben op steun
van de overheid. En tot slot is er de
instelling bij onze Indische Neder
landers om hun eigen boontjes te
doppen".
Kennelijk heeft deze instelling de
bereidheid tot hulpverlening niet
bevorderd. Integendeel, er is over de
Indische Nederlanders heengelopen.
Ik moet bekennen, dat ik mijzelf ge
durende 25 jaren goeddeels van mijn
Indische verleden heb gedistantieerd.
Ik ben pas wakker geworden toen ik in
1975 in een internationale functie in
Rome werkzaam zijnde, in een Neder
lands weekblad een interview las met
een woordvoerder van het Nederlands
Ministerie van Binnenlandse zaken.
(lees verder pagina 8)
5