Zoek Jan Pietersz. Coen
J. P. COEN
Dagen en daden in dienst van
de V.O.C.
In verschillende (jeugd)tijdschriften had
je wel eens van die drukke geteken
de plaatjes waar je een bepaalde
figuur in kon zoeken. Zoiets kwamen
we ook tegen op de tentoonstelling
"Jan Pietersz. Coen, dagen en daden
in dienst van de V.O.C." die ik samen
met mijn vrouw in het Westfries Mu
seum te Hoorn bezocht. Ik zag daar
namelijk o.a. reclameplaatjes uit de
serie "Vaderlandse plaatjes van R.V.S.",
voorstellende de verovering van Jacatra
en daarbij stond: zoek Jan Pietersz.
Coen.
Jan Pieterz. Coen op zijn sokkel op het
Roode Steen in Hoorn ken ik al jaaaren
want als klein kind kwam ik al in Hoorn
en heb daar zelfs als kleuter eens in
het politiebureau gezeten samen met
m'n broertje en neefje. Niet vanwege
jeugdig crimineel gedrag, nee we waren
toen verdwaald (te ver van m'n tantes
huis gelopen) en liepen te brullen bij
het beeld van J.P.C. Een vriendelijke
meneer heeft ons toen naar het politie
bureau gebracht en na daar nog een
poosje hebben zitten jammeren hebben
onze ouders ons toen opgehaald.
Ik vond altijd al dat Jan Pietersz. Coen
op m'n opa leek en nu ik deze ten
toonstelling heb bezocht is na het
bekijken van zijn portret op een
schilderij en daarvan weer foto's deze
mening nog versterkt. Coen/Schoen
wie weet is onze naam wel zo ver
basterd. Hoorn pronkt met Coen als
zijnde geboren in Hoorn, maar ik heb
al eens eerder gelezen dat hij niet in
Hoorn, maar in Twisk geboren is, dat is
een dorpje tussen Hoorn en Medemblik
(kan je met een stoomtrammetje vanaf
Hoorn heel nostalgisch naar toe!).
In een boekwinkel kocht ik een ansicht
kaart met Coen en het Westfries
Museum er op (45 ct) en kreeg daar tot
mijn verbazing een boekje bij cadeau
(dossier Coen) 16 pag. dik (hoe is het
mogelijk bij een besteding van 45 ct)
en daarin las ik ook dat Coen niet in
Hoorn maar in Twisk is geboren.
400 jaar Coen, nou daar is wat over te
doen. Zoals al in Dossier Coen staat,
waar maakt een mens zich niet alle
maal druk over. De een verzamelt
sigarenbandjes en kan daar niet van
slapen, anderen maken zich samen
sterk tegen hondepoep, er zijn er zelfs,
die zich druk maken over de smaken
van de vele soorten aardappels. In
ieder geval mocht het jubileumjaar
geen Coenjaar heten maar V.O.C.jaar.
Prins Claus opent, wat een feestelijk
gebeuren had moeten worden het
V.O.C. jaar. Meteen smijt de Molukse
kunstenaar Willy Nanlohy rouwdoeken
over zijn met veel moeite opgezette
expositie van objecten en beelden,
waarin hij op eigentijdse wijze Moluk
se cultuuruitingen, zoals eigendoms-
en bezweringtekens had verwerkt en
die geëxposeerd stond in de kelder
van het museum, zo las ik. Wij zijn op
de tentoonstelling door de suppoos
ten dan ook niet naar de kelder ver
wezen (misschien lagen die doeken er
nog steeds over). De suppoosten van
het museum waren ons zeer ter wille,
wezen ons de weg door het museum
(er was niet alleen de J.P.C. tentoon
stelling), zette een videoband voor ons
aan (±12 min.) over het ontstaan van
de V.O.C. en de verschillende kamers
in diverse steden daarvan. Eindelijk
heb ik ook eens echte onverwerkte
specerijen gezien die opgesteld ston
den in kleine jute zakjes en heerlijk
roken. Specerijen waar ik nog nooit
van gehoord, laat staan gezien had
(bijv. zwarte Lampong peper) waren
in kleine vakjes ondergebracht in een
grote vitrine. Mooi vonden we de door
de Djokjakartase Ledjar Subroto ver
vaardigde Wajang Kulit poppen voor
stellende Coen en familie en tegen
stander de Sultan van Mataram. Ook
mooi porcelein gezien en tevens
Jan Pietersz. Coen
en het Westfries Museum.
geleerd dat porcelein in de tijd van J.
Pz. Coen in Europa nauwelijks bekend
was. Chinese handelaren voerden dat
aan op Batavia en zo kwam het
"kraakporcelein" via de V.O.C. schepen
in Europa.
leder ziet zo'n tentoonstelling op zijn
manier, ik zag mensen met een loupe
penningen, munten, degens e.d. be
kijken. Vitrines met foto's over de
Coenfeesten van 50 jaar geleden,
artikelen over het oprichten van het
standbeeld van Coen e.d. kregen onze
aandacht. Voor- en tegenstanders
waren er toen trouwens ook al. Jan
Pieterz. Coen brengt de gemoederen
nog altijd in beweging.
Het was niet zo mooi weer die dag,
vanuit het museum zagen we pal voor
J. Pz. Coen een Westfriese dansgroep
in de regen dansen. Een suppoost
vertelde dat zoiets erg jammer was (de
regen) want dat de kapjes (hulletjes)
op het hoofd van de dames plooi voor
plooi gesteven worden en deze nu dus
slap op het hoofd blubberden. En gek,
in 't museum was 't warm, benauwd
zelfs. Dat rare weer hier ook altijd!
Door die benauwdheid hebben we de
tentoonstelling eigenlijk eerder ver
laten dan de bedoeling was en zijn we
buiten gaan kijken op de markt die bij
het museum georganiseerd was. Ook
in het kader van het V.O.C jaar. De
jongens van Bontekoe zag ik in diverse
grootte en maten, leren wajang figuren,
oosterse beelden en beeldjes, kleding,
kortom de hele commercie was ver
tegenwoordigd. Voor de afwisseling
kochten we een lekker Italiaans ijsje
en dat was ons middagje V.O.C. in
Hoorn.
De tentoonstelling "Jan Pietersz. Coen,
dagen en daden in dienst van de
V.O.C." is op 16 augustus j.l. be
ëindigd maar in het kader van het
V.O.C jaar organiseert het Museum
nog de volgende tentoonstellingen:
De Berg van Java
Kunstnijverheid die een indruk geeft
van het Javaanse wereldbeeld. Leen-
tentoonstelling van de Rijksdienst.
Parallel-expositie: Op Javaanse batiks
geïnspireerd werk van de kunstenaar
Henk Mak.
27 aug. t/m 27 sept. 1987.
Sitsen
De door Coen "kleedjes" genoemde
sitsen werden vanaf het midden van
de 17de eeuw in toenemende mate
vervaardigd voor de Europese markt,
en vervolgens in het westen nage
maakt. Op een kleine maar verfijnde
exposite worden sitsen getoond uit
eigen bezit aangevuld met bruiklenen.
November en december 1987.
Kruiden en specerijen
In voorbereiding is een tentoonstelling
over het gebruik van geneeskrachtige
kruiden en specerijen in de loop der
eeuwen. De tentoonstelling is gepland
vanaf december 1987 tot begin 1988.
(Tekst van informatiefolder Westfries
Museum, Roode Steen 1, 1621 KV
Hoorn, tel. 02290 - 1 57 48)
M. SCHOEN
door Ruud Spruit
Bewonderd en verguisd maar nog
altijd de belangrijkste man uit de
dagen van de V.O.C. en de stichter
van Batavia. Een boeiend overzicht
van het leven van Jan Pieterz. Coen.
f 32,50. porto f 4,50
BOEKHANDEL MOESSON
24
