I Made Djimat
en het Balische dans drama Calonarang
In kruisjes
TUNAS Trade. Tours Travel
385 Beeklaan
2562 AZ DEN HAAG
International B.V.
Het Circustheater in Scheveningen verdient zijn naam tenvolle: het is een piste
zonder meer en men zou er alleen dansende beren of paarden moeten toelaten.
Paul van Vliet, Toon Hermans en andere showmakers kunnen de sombere,
volkomen decoratieloze ruimte misschien wel vullen met gepraat, gezang en
muziek, naar mijn gevoel verdiende I Made Djimat en zijn dansgroep iets meer
dan die onvriendelijke ruimte. Decorum is een begrip dat men in het moderne
Westen amper meer kent en dat is juist iets wat aan elke Oosterse kunstvorm
hoe simpel ook, die onmiskenbare ambiance verleent. East is East and West is
West en eerlijk gezegd moeten we daar niet teveel verandering in brengen. De
organisatie Interculture die zich tot taak stelt Oosterse en Westerse cultuur
nader tot elkaar te brengen, zal in de toekomst voor een andere ontmoetings
plaats dan het Circustheater moeten zorgen.
Wat en wie is I Made Djimat? Een
befaamd Balisch danser, 40 jaar, ge
boren in Batuan (Bali), vader schil
der/beeldhouwer/danser, moeder dan
seres en zangeres. I Made Djimat
danst al vanaf zijn vijfde jaar, op zijn
negende gaf hij les in verschillende
dorpen als assistent van zijn moeder.
Hij wint eerste prijzen op nationale
danscompetities. Vanaf 1960 begint
hij een reeks buitenlandse tournees
door Europa, Amerika en Canada. Hij
wordt ook in Bali gezien als de be
langrijkste vertolker van de Gambuh
en Topeng dansen. Wat zijn groep
brengt, uitgelezen top-performers van
de Balische danscultuur, zal voor de
kenner en insider het summum van
kunstgenot zijn. Een gamelanorkest
dat zo perfect inspeelt op de dansers,
meevloeiend in beweging en gesproken
tekst dat men eigenlijk meer getroffen
wordt door de homogeniteit van alles
en iedereen op het podium, dan van
datgene wat er in feite wordt bedoeld,
uitgedrukt.
Een complex verhaal, een vriendelijke
Indische mijnheer voor me, die ik in
wanhoop aanklamp om een beetje
tekst en uitleg zegt: "Ach het is het
zelfde als Rama en Sinta. Zij wordt
ontvoert, er ontstaat een gevecht, er
zijn gedaante verwisselingen, een strijd
tussen goed en kwaad
Erg duidelijk is het me de hele avond
niet geworden. Het was mooi, het was
kunst, maarhet was een uitdruk
kingsvorm die mijn ziel niet raakte. En
dat lag niet aan I Made Djimat maar dat
lag gewoon aan L.D. die niet de minste
pretentie wil hebben dat ze het be
grijpt. Omdat ik wat dansen betreft
toch te Westers ben en daar hoef ik me
niet voor te generen. Als ik Fred Astaire
zich zie uitleven in een solo tapdance,
choreografisch zo volmaakt, of Wayne
Sleep in een act van zijn Hot Shoe
Show of Baryshnikov in "White nights"
zijn "Bevrijding" ziè dansen dan krijg
ik een niet weg te slikken prop in mijn
keel. En hier, toen die danseresjes in
vier hoeken van het toneel het op een
krijsen zetten vroeg ik me af: waarom
doen jullie dat in vredesnaam?
Waarom verdwijnt er telkens een meis
je achter het voorhang (een prachtig
Balische doek dat wel) en komt daar
een vervaarlijke heks voor terug.
Waarom rennen jullie als bezetenen
over het toneel en waarom hoort dat
geschreeuw daarbij? De gamelan kan
het verhaal toch vertellen? Wat er
geschreeuwd wordt, geen mens in de
zaal die het verstaat, het is oud Javaans
of Balinees. Waar kan ik het verhaal
duidelijk in het programma vinden?
Nergens.
Mooi, erg mooi, fascinerend. Schitte
rend. Applaus. Als er nu ineens een
reporter van de radio of tv zou komen
en aan de eerste de beste zou vragen:
"Hoe vond u het, begreep u het? Wat
deed het u? Hoe kwam het op u over?"
(mooi stereotype vraagje) zal het stereo
type antwoord komen: "Fantastisch, ik
ben er helemaal door gefascineerd".
Maar er is geen reporter op me af
gekomen. Ik hoefde dus niet te jokken
en ook niet hinderlijk eerlijk te zijn.
Hier wil ik het wel zeggen: het was
schitterend, maar ik snapte er geen
sikkepit van, geen ene sikkepit! Hoeft
ook niet, kan ook niet, ik ben niet met
de Balische cultuur grootgebracht, de
essentie ervan begrijpen zou een
superintellectueel van me maken.
Echt, ik benijd al die mensen die alle
culturen schijnen te begrijpen. Mo
derne kunst: schitterend! Oude kunst:
magnifiek! Intercultuur kan aan mij
weinig kwijt. Misschien aan u wel,
I Made Djimat treedt nog 9 november-
Tiel; 11 november - Breda; 12 novem
ber - Deventer; 15 november - Rotter
dam (Concertgebouw De Doelen) in
Nederland op. L D
Beeldschoon Balisch danseresje, heeft
u de poster gezien in kleur. Of mis
schien wel eens deze afbeelding als
geborduurde wandlap van Vicky Kaul-
bach, naar een ontwerp van Thea
Gouverneur, de bekende ontwerpster
en naaldkunstenares. Een lap van 60 X
90 cm, als compleet borduurpakket
kost dit kunstwerk f 145,— maar dan
heeft u ook wel een juweel van een
schilderij in huis. De gekleurde poster
ervan (niet te koop) op ware grootte,
kunt u zien in toko Moesson en het
borduurpakket kunt u ook bij Moesson
bestellen, f 150,-- inclusief porto.
Voor ervaren borduursters, dat moet
erbij gezegd worden want het patroon
heeft een duizelingwekkend aantal
kleurschakeringen. Maar dat maakt
het zo schitterend
Telex: 34193 tunas nl.
Telefoon 070 - 63 92 27 63 89 94
Uw Indonesië en Verre Oosten reis op de maat van uw beurs en
wensen gesneden!
Agent voor Europa van P.T. TUNAS INDONESIA TOURS TRAVEL Jakarta
Kantoren: Medan, Padang, Yogya, Surabaya, Ball, Ujung Pandang, Bandung, Singapore,
Hongkong, USA.
11
