Een WEERWOORD op de
99APRA 'AFFAIRE99
ORIENT TRAVEL BV
Wanneer men tijdens tumultueuze tijden geen dagboek aanlegt, is het vrijwel
onmogelijk om bijna 40 jaar na dato nauwkeurig verslag te doen van in die
periode plaats gehad hebbende gebeurtenissen, tenzij men over een bijna
fotografisch geheugen beschikt. Wanneer men om welke reden dan ook, 37
jaar na dato gedachten aan het papier toevertrouwt, is het maar al te vaak een
relaas waar waarheid en verdichtsels dooreen geweven worden. Verdichtsels
waarbij de schrijver zichzelf ziet als middelpunt van het gebeuren, daarbij
een heldenrol vervullend of de vermoorde onschuld uithangend. Waarom dat
alles, het is voor mij een raadsel!
Maar terzake;
Laat ik beginnen een tweetal opdrach
ten te vermelden, waarmede de hoofd
commissaris van Batavia, de heer B. J.
C. Damen mij belastte. Opdrachten,
die naar later bleken, nare consequen
ties veroorzaakten.
Begin december 1949, met de soeve
reiniteitsoverdracht in het verschiet
kreeg ik de opdracht het personeel van
de Veldpolitie, verspreid over 7 deta
chementen in de residentie Batavia,
mede te delen wat met hen ging
gebeuren na de overdracht. Voor een
goed begrip, jonge Nederlandse politie
ambtenaren beneden de rang van
hoofdinspecteur hadden geen recht
op vrije overtocht naar Nederland.
Voor hen was de keuze, opgenomen
worden in de Republikeinse politie of
ontslag uit de dienst.
Vrijwel unaniem kreeg ik als antwoord
na mijn palaver, in zeer geëmotioneer
de bewoordingen: "U heeft makkelijk
praten, U heeft uw ticket reeds in de
zak, maar wat gebeurt er met ons, die
als vijanden geboekt staan bij de
Republiek Indonesia?"
Ik kon niet anders dan hen beloven
Indië niet te verlaten zolang nog één
van hen aldaar onvrijwillig vertoefde.
Ik zou mijn uiterste best doen om
gedaan te krijgen dat allen veilig weg
konden komen. Van dat alles is niets
terecht gekomen door mijn arrestatie.
De tweede opdracht, deze maal een
zeer geheime, ontving ik een week
later. Ik moest proberen aan de weet te
komen wat de bedoelingen van
Westerling waren, zonder mij op enige
wijze met de Apra in te laten. Wanneer
de coup vóór de soevereiniteitsover
dracht zou plaats hebben, moest dat
voorkomen worden, aangezien het In
dische Gouvernement verantwoordelijk
zou zijn voor herstel van orde en rust.
Op 2 januari 1950 deelde de heer
Damen mij mede van de opdracht
ontheven te zijn, waarbij hij mij het
advies gaf zo spoedig mogelijk Indië te
verlaten. De heer Damen, onwetend
van mijn belofte, zal wel getwijfeld
hebben aan mijn common sense. Een
week later kreeg ik het zelfde advies
van de Adjunct hoofdcommissaris Buys.
Uit het voorgaande zal, naar ik hoop,
duidelijk zijn dat het verhaal van
Merghart, waarmede hij zijn artikelen
reeks aanvangt, een verzinsel is.
Hij laat mij daar een leidende rol
spelen in het Apra-gebeuren, waar hij
(Merghart) slachtoffer van wordt. Ik
heb zowel in Indië als hier in Nederland
als politieambtenaar steeds mijn gezin
en mijn werk volkomen gescheiden
gehouden. Dienstgesprekken hebben
nooit in mijn huis plaatsgehad.
De Apra-jongens, o.a. Kandau en Rapar,
leerde ik eerst bij name toen ik in
opdracht van de Adjunct hoofdcom
missaris Buys de ochtend na de schiet
partij aan de Kramatlaan aldaar een
onderzoek moest leiden en op de 6de
politiesectie twee lijken te zien kreeg,
voorzien van een aan de grote teen
bevestigde label met respectievelijk
de namen Kandau en Rapar. De hoofd
agent Von der Oelschnits was hoofd
agent op het Veldpolitie-detachement
Bekassi en kan nooit bij een onderzoek
te Batavia geweest zijn.
Dat was dan het verhaal van de samen
komst ten mijne huize, waarbij een
aardig detail in het fantasierijke brein
van Merghart kan worden vermeld. Om
zijn relaas enige couleur locale te
geven, laat hij mij het hek van mijn
voortuin voor hem openhouden. Leuk
bedacht.
En nu dan de munitie-affaire.
Op 23 januari 1 950, de verjaardag van
mijn vrouw, zat ik met echtgenote en
een bevriend echtpaar op ons terras.
Omstreeks 9 uur 's avonds kraakte het
grindpad en zag ik iemand op ons huis
toestappen. Ben opgestaan en liep de
persoon tegemoet aangezien ik nie
mand tijdens de verjaarsviering ver
wachtte.
Voor mij stond Westerling die mij
vroeg al de stengunmunitie van de
Bijzondere Politie te willen afgeven.
Mijn antwoord luidde: "Richt u tot de
hoofdcommissaris, van hem ontvang
ik alleen bevelen."
Westerling: "Wij weten toch wat voor
een schijthuis die man is, hij zal nooit
toestemming geven."
"Dan gaat het niet door", was mijn
antwoord, waarna Westerling ver
dween.
In dit verband wil ik nog wijzen naarde
mededeling in de "Memoires van
Westerling", waar hij o.a. vertelt dat
de aanval op Batavia mislukte omdat
een commissaris van politie weigerde
medewerking te verlenen.
Op de 24ste januari '50 in de B.P.
kazerne gekomen merkte ik enige
commotie onder het Nederlandse per
soneel, dat samengegroept stond voor
mijn kantoor, alwaar ik vernam dat alle
munitie uit de wapenkamer was ver
dwenen. De inspecteur Croes ver
klaarde de munitie afgegeven te hebben
aan Westerling of Najoan - Dit na
vertoon van een door mij getekend
briefje. Als eerste reactie vroeg ik
afgifte van dat briefje, na enig zoeken
bleek het briefje onvindbaar.
Ziende dat ik mij kwaad maakte, op
perde een der jonge inspecteurs de
mogelijkheid in de militaire kampe
menten munitie te kunnen verkrijgen.
Gevraagd, gaf ik toestemming met het
beschikbare vervoer (jeeps en pick
ups) op pad te gaan. Al het personeel,
uitgezonderd Merghart, verliet de
kazerne en voor 1 2 uur was de munitie
weer aangevuld, er waren zelfs drie
patronen te veel.
De munitie had men verkregen van
bevriende militairen, die voor vervoer
naar Nederland samen waren gebracht
in het kampement aan de Berenlaan te
Mr. Cornelis.
Ook hier rammelt het verhaal van
Merghart, hij laat de munitie van de
Veldpolitie komen. Datzou hetenegat
met het andere vullen zijn geweest. Bij
een inspectie van de Indonesische
RETOUR BANGKOK v.a. f 1.295,-
RETOUR JAKARTA v.a. f 1.750,-
31 -daagse verzorgde reis JAVA en BALI v.a. f 3.670,—
(ANVR)
GARANTIEFONDS
REISGELDEN
RETOUR BALI v.af 2.085,- I
RETOUR AUSTRALIË v.af 2.525,-I
Singel 486 - 1017 AW AMSTERDAM
Tel. 020 - 23 74 84
Laan van Meerdervoort 291 - DEN HAAG
Tel. 070 - 63 83 67
Rokin 52 - AMSTERDAM - Tel. 020 - 24 25 38
6
